آمریکا با ایران وارد جنگ می شود؟

منصوری آرانی گفت: ترامپ ، رییس جمهور ایالات متحده که رویه ای رادیکال و تندرو دارد از زمان روی کارآمدنش تهدایدات متعددی علیه کشورمان داشته است. برای تحلیلگران مسایل بین الملل این سوال مطرح است که آیا وضعیت به نحوی تغییر کرده که گزینه حمله نظامی جدی شده است؟ عباسعلی منصوری آرانی نماینده پیشین مجلس و استاد دانشگاه دافوس معتقد است که «نه» . او می گوید که این احتمال حداقل در کوتاه مدت جدی نیست زیرا مشاوران نظامی ترامپ هزینه ها و پیامدهای ورود به جنگ با ایران را می دانند. او روی موقعیت استراتژیک، عمق ایدئولوژیک، جمعیت و توان انسانی در کشور حساب کرده و معتقد است که جنگ امروز اقتصادی خواهد ماند. منصوری آرانی ضمن اینکه جنگ در حوزه های سیاسی و اجتماعی نیز فعال شده است ، حمایت ها امریکا از براندازان و معاندان را خطرناک تلقی نمی کند. او خوشبین است که مقامات مسئول بتوانند با استفاده از ظرفیت های موجود مشکلات اقتصادی را حل و فصل کرده و پاسخگوی نارضایتی های موجود باشند. توصیه این استاد دانشگاه دافوس به مسئولان این است که کمتر در مورد جنگ و مسائل راهبردی اظهارنظر کرده و موضع گیری در این خصوص را به اعضای شورای عالی امنیت ملی بسپارند.

*با توجه به تهدید اخیر ترامپ که بعد از مواضع آقای رئیس جمهور بیان شد، فکر می کنید احتمال بروز جنگ نظامی نسبت به قبل بیشتر شده است؟

برای بیان احتمالات باید به این نکته توجه داشته باشیم که یک زمانی در دوره های قبلی جنگ ها را صرفا نظامی می دانستند اما بعدا جنگ با مولفه های مختلف مطرح شد. یعنی جنگ اقتصادی، سیاسی، حتی فرهنگی و ... مطرح شد. بنابر این الان جنگ یک بعد ندارد و شاخه های مختلفی دارد که حمله نظامی در انتهای آن قرار دارد.

*اینکه اکنون در جنگ اقتصادی هستیم بارها گفته شده و کاملا ملموس است. سوالم این است که ممکن است این وضعیت به حمله نظامی آمریکا ختم شود؟

من فکر می کنم که ترامپ و هیات حاکمه آمریکا بیشتر جنگ اقتصادی را مد نظر دارند و سعی می کنند که در آن فاز حرکت کنند. تحریم های اقتصادی و ممانعت از فروش نفت همه موئلفه های جنگ اقتصادی است اما هر یک جنگ های مورد اشاره می تواند جنگ دیگری را رقم بزند . مثلا جنگ اقتصادی می تواند به جنگ نظامی برسد یا هر دو این ها می تواند جنگ فرهنگی را رقم بزند. معنای وضعیت موجود این نیست که جنگ اقتصادی به صورت تک بعدی ادامه می یابد.

*این صحبت شما به معنی محتمل دانستن حمله نظامی است؟

نه، من فکر می کنم که ترامپ حتما از تیم نظامی و ستاد مشترک آمرکا یعنی پنتاگون مشاوره می گیرد و آن ها قطعا توصیه می کنند که وارد فاز نظامی نشود. احساسم این است که ترامپ حدالامکان بازی و با توجه به مشاوره هایی که خواهد گرفت بازی را در میدان اقتصادی ادامه می دهد اگر چه شعار حمله نظامی نیز ممکن است، سر دهد.

*باتوجه به حمایتی که امریکا از طیف موسوم به برانداز در ایران می کند، فکر می کنید جنگ سیاسی و فرهنگی چقدر جدی باشد؟

به هرحال آمریکا سعی می کند در ادامه جنگ اقتصادی، جبهه های را نیز باز کند. در تلاش است که جنگ سیاسی و فرهنگی و اجتماعی را نیز آغاز کند. درحقیقت سعی می کند که حواس ایران که متمرکز بر جنگ اقتصادی است را به چند جهت برده و تمرکز ما را بگیرد. قطعا جبهه های سیاسی و فرهنگی نیز جز گزینه های امریکا و معاندین خواهد بود. ترامپ سعی می کند هم از معاندین و هم ورشگستگانی که قبلا آزموده شده اند مثل منافقین استفاده کند.

*چطور از آن ها استفاده خواهد کرد؟ منظورم به لحاظ عملی است.

فضایی را ایجاد می کند تا آن ها از فضای مجازی استفاده کرده و به مسائل وارد شوند. جنگ اقتصادی را به شدت ادامه می دهد تا از این ناحیه نارضایتی های داخلی را افزایش دهد. بنابراین جنگ اقتصادی و جنگ اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گره خواهد خورد لکن من گزینه نظامی را در کوتاه مدت جدی نمی دانم. تصورم این است که پنتاگون و مشاورین نظامی ترامپ چنین توصیه ای به او نمی کنند.

*دلیل این تصور چیست؟

قبلا هم بوش تمایل داشت چنین کند اما آمریکایی ها بر اساس برآوردهای نظامی خود می دانند که ورود به این عرصه خیلی خطرناک است و هزینه های بالایی به آن ها تحمیل خواهد کرد. به هر حال شرایط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دیگر متفاوت است. ما یک عمق ایدئولوژیک و استراتژیک داریم. به اضافه پشتوانه های قوی داخلی. کشوری که می تواند هشت سال خود را در جنگ ادارده کرده و به حریف ضربه بزند در برآوردهای نظامی متفاوت ارزیابی می شود. منطقه ژئوپلتیک، جغرافیا، جمعیت و نیروی انسانی و سلاح های که متناسب تاکتیک های خود طی سال ها بومی سازی کرده و ساخته ایم ؛ همه این ها در برآوردهای نظامی موثر است و بر همین اساس فکر می کنم که پنتاگون و ستاد مشترک آمریکا توصیه اکید میکنند که مطالب ترامپ در حد شعار و حرف بماند و به هیچ وجه عملی نشود. اما در بعد اقتصادی وارد جنگ شده، ادامه می دهد و ممکن است که بیشتر هم پیش رود.

*آیا برخی نارضایتی ها در جامعه مانند همین گلایه هایی که در مورد وضعیت اقتصادی وجود دارد موجب نمی شود که ما در مقابل تهدید خارجی در داخل با مشکل مواجه شویم؟

من با این نظر موافق نیستم . به نظر من وقتی فضا بحرانی میشود، همان جوانی که الان مطالبی را می گوید وقتی تمامیت ارضی خود را در خطر ببیند قطعا از نظر روحی و حماسی متفاوت از آنچه بیان می کند ، عمل خواهد کرد. ما کشوری داریم که مردم آن بعد از برنده شدن تیم فوتبال با پرچم به خیابان می آیند و تا صبح شادی می کنند، این یعنی مردم نسبت به پرچم ارق دارند. وقتی یک رویداد ورزشی می تواند تا این اندازه در جامعه تهییج ایجاد کند، یک عملیات نظامی هزاران برابر تهییج ایجاد می کند.

فکر میکنم در حوزه نیروی انسانی نیز برخلاف آنچه که آن ها بیان می کنند، توان بسیار بالایی داریم. نظامی های این را در مقاطع مختلف آزموده اند. افراد مشورت دهنده امریکا کسانی هستند که در ویتنام جنگیده و عملکرد آن ها را دیده اند. در عین حال ما نیز تجاربی داریم. در عراق، لیبی و افغانستان نتیجه از میان رفتن امنیت را دیده و تجربه کرده ایم. ضمن اینکه ما متفاوت از این کشورها هستیم. مردم ما به گونه ای هستند که وقتی می بیند یک نیروی مهاجم قصد ورود دارد به جد مانع می شوند. وسعت سرزمینی ما و هشتاد میلیون جمعیت نیز اساسا اجازه این را نمی دهد. بنابراین معتقد هستم که نارضایتی های اجتماعی و اقتصادی داخلی و حتی بیان اعتراضات داخلی تا پیش از جدی شدن خطر حمله نظامی ادامه دارد و بلافاصله بعد طرح بحث جنگ و دفاع فضا دگرگون می شود.

*اظهارنظرهای مقامات ایرانی چقدر می تواند در تصمیم آمریکایی ها برای ورود به بحث نظامی موثر باشد. در داخل دو تحلیل وجود دارد و عده ای معتقد هستند که حتما باید به نحوی صحبت و موضع گیری شود که حساب کار دست ترامپ و همکارانش آید. عده ای دیگر نیز معتقدند که موضع گیری های تند بیشتر آن ها سر لج انداخته و فضا را پیچیده می کند. نظر شما چیست؟

من فکر میکنم که همگان باید از استراتژی شورای عالی امنیت ملی تبعیت کنند، موضوعات راهبردی و حساس مسائلی نیست که هر کسی اظهار نظر کند. باید اجازه دهیم که متخصصین امر در شورای عالی امنیت ملی موضوعات را بررسی کنند. کسانی که تخصص ندارد و حتی آنهایی که تخصص دارند باید بیشتر سکوت کنند زیرا محل بررسی ، تحقیق و اظهار نظر در مورد این موضوعات راهبردی صرفا شورای عالی امنیت ملی است.

*معیار ما برای تشخیص این که صحبت های چه کسی با تصمیمات شورای عالی امنیت ملی منطبق است، چیست؟ به هرحال همه صحبت می کنند و حرف هایشان نیز بعضا بازتاب جهانی می یابد.

متقن ترین دیدگاه را کسانی بیان می کنند که عضو شورای عالی امنیت ملی هستند. همه مسئولین باید اجازه دهند که همه فقط این مسئولین نظرات خود را به صورت علنی بیان کنند. بهتر است که دیگران در شرایط فعلی باید به شدت از اظهار نظر در مورد مسائل راهبردی پرهیز کنند.

موضوع رسمی کشور توسط مقام معظم رهبری به عنوان عالی ترین مقام کشور و رئیس جمهور به عنوان عالی ترین مقام اجرایی ، رئیس مجلس به عنوان عالی ترین مقام مقننه و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح یا وزیر دفاع بیان می شود.

*بین صحبت ها فرمودید که جنگ اقتصادی میتواند ادامه داشته باشد و تشدید شود. همچنین گفتید که حمله نظامی را در کوتاه مدت محتمل نمی دانید و جنگ اقتصادی می تواند با شاخه های دیگر جنگ پیوند خورد. به نظر شما نتیجه ادامه جنگ اقتصادی چیست؟

این بستگی به این دارد که ما چگونه از فرصت های بسیاری که در حوزه اقتصادی وجود دارد، استفاده کنیم. تهدید و فرصت در شرایط فعلی به هم آمیخته شده اما باید ظرفیت ها و فرصت های فوق العاده را شناخته و از آن استفاده کنیم.

*با نگاه واقع بینانه تر یا حتی بدبینانه بفرمایید که جنگ اقتصادی فعلی به کجا ختم می شود.

با توجه به مدت حضورم در مجلس تصور می کنم که فرصت های اقتصادی ما آنقدر زیاد داریم که تعجب می کنم اگر مسئولان نتوانند از آن استفاده کنند. به اضافه اینکه عدم استفاده از فرصت ها به گفته حضرت علی اندوه به بار می آورد. این یک سنت الهی است و هر کشور و جامعه ای که نتواند از فرصت ها استفاده کند با مشکل مواجه خواهد شد. مثل این است که یک تیم فوتبال چند ضربه پنالتی را از دست بدهد روشن است که نمی تواند انتظار پیروزی داشته باشد.