پیشگیری و درمان زانودرد

زانو درد، پیر و جوان نمی‌شناسد و تمام گروه‌های سنی را ممکن است تهدید کند. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام نشستن و برخاستن صدا تق تق زانوهایتان را بشنوید و احساس نگرانی کنید که علتش چه می‌تواند باشد

توضیحات تعدادی از متخصصان در مورد صدای زانو و دلایل آن را همراه با دلایل و راه حل‌های درد زانو را بخوانید تا علت این مشکلات و راه درمان آن‌ها را بیابید.


با بالا رفتن سن، بدن انسان فرسوده شده و بافت‌های اولیه به تدریج به سمت تخریب می‌رود، اما این تخریب در سنین پایین قابل جبران و نوسازی است، اما در سنین بالا (بالای ۴۰ سال) رفته رفته تخریب غیرقابل جبران می‌شود.
‌
می‌توان گفت: بالا رفتن سن یکی از علت‌های اصلی ایجاد زانودرد در افراد است، اما زانو درد‌هایی که در جوانی به سراغ افراد می‌آید به دلیل سبک زندگی امروزی و ماشینی شدن کار‌ها و به عبارتی، کم تحرکی است، چرا که کم تحرکی باعث می‌شود بافت‌های اطراف زانو که نگهدارنده مفصل زانو هستند به تدریج ضعیف‌تر شوند و توان سابق برای حمایت از مفصل را نداشته باشند. در نتیجه فشار بیشتری به مفصل‌ها وارد می‌شود و موجب تخریب آن می‌شود.



صدا دادن زانو خطر دارد؟

صدای تق تق زانو که به علت سایش غضروف مفصل است، بیشتر در استخوان زیر کشکک زانو شنیده می‌شود و با درد همراه است. این صدا می‌تواند نشانه ناهنجاری مفصلی و غالبا آرتروز و ساییدگی زانو باشد. این افراد باید عضلات اطراف زانو را تقویت کنند.



دکتر سیروس افشار، متخصص ارتوپد در این باره می‌گوید:

در صورتی که صدا دادن زانو همراه با درد باشد و حرکت دادن زانو در این هنگام برای فرد مشکل باشد، این یک علامت جدی است و باید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمود تا مشخص شود که آیا آسیب جدی به مفصل وارد شده است یا نه. پزشک متخصص با انجام معایناتی می‌تواند دلیل صدا دادن زانو را تشخیص دهد و تعیین کند که چه روش درمانی برای فرد مناسب است.

زمانی که شنیدن صدا از مفصل زانو با علائم دیگری مانند درد یا تورم همراه نباشد، جای نگرانی ندارد. در بسیاری از موارد به علت وجود حباب‌های هوا که در مفصل زانو گیر افتاده اند، مفصل زانو صدا می‌دهد و می‌تواند نشان دهنده این موضوع باشد که مفصل زانو (به علت ایجاد فشار زیاد درون مفصل یا وجود سایش) خودش در حال برطرف کردن این موضوع است. این حالت مانند زمانی است که شما قولنج انگشتان یا مفاصل دیگر بدنتان را می‌شکنید.

در صورتی که زانوی شما بدون این که احساس دردی داشته باشید صدا می‌دهد، زانوی شما به احتمال زیاد سالم است. اما در صورتی که صدا دادن زانو همراه با علائم دیگری مانند درد یا تورم است، لازم است فورا به پزشک مراجعه نمایید.



دکتر خرمی، ارتوپد بیان می‌کند:

اگر صدای زانو همراه با احساس درد باشد بیماری است و در صورتی که بدون درد باشد، بیماری نبوده و نیاز به درمان ندارد.

در برخی مواقع صدای زانو به علت لغزیدن تاندون‌ها و عضلات اطراف زانو بر روی استخوان است که با خم و راست شدن زانو و جابجا شدن رابط (عضله) ایجاد صدا می‌شود.

در صورتی که زانوی شما بدون این که احساس دردی داشته باشید صدا می‌دهد، به احتمال زیاد سالم است. اما در صورتی که صدا دادن زانو همراه با علائم دیگری مانند درد یا ورم است، لازم است فورا به پزشک مراجعه نمایید

علت دیگر صدای زانو، ضعیف شدن غضروف حد فاصل بین استخوان‌ها است. این غضروف‌ها حرکت عضلات را راحت‌تر می‌کند. اگر به هر دلیلی غضروف ضعیف شود، استخوان‌ها سایش پیدا کرده و صدا در زانو تولید می‌شود.


مایع مفصلی که برای نرم کردن مفصل زانو جهت حرکت و تغذیه آن در میان مفاصل وجود دارد، چنانچه به دلایلی کم یا زیاد شود، سبب ایجاد صدا هنگام خم و راست کردن زانو می‌شود.



علل زانودرد


سه گروه زانودرد شایع وجود دارد: گروهی از زانو درد‌ها که معمولا در سنین بزرگسالی و میانسالی بروز می‌کنند و ناشی از تخریب سطح مفصلی (آرتروز) هستند. دومین گروه، زانو درد‌هایی که بر اثر ابتلا به نوعی بیماری و در سنین مختلف ایجاد می‌شوند و نهایتا زانو درد‌هایی که به مفصل کشککی رانی یا مشکلات استخوان کشکک مربوط می‌شوند. متاسفانه این گروه از درد‌های زانو حتی در سنین جوانی هم بروز می‌کند.

تغذیه نامناسب، اضافه وزن و فعالیت کم بدنی را نیز می‌توان از عامل‌های دیگر زانو درد دانست.

استفاده از توالت ایرانی هم باعث می‌شود زانو خم شود و فشار زیادی را متقبل گردد. نکته دیگر طرز نشستن افراد است. دو زانو نشستن بدترین حالت ممکن برای زانودرد است.



پیشگیری و درمان زانودرد


به افرادی که دچار زانو درد هستند توصیه می‌شود روزانه حداقل ۳۰ تا ۴۰ دقیقه پیاده روی مخصوصا روی سطح صاف انجام دهند. افراد باید توجه کنند هرگز در سطح شیب دار پیاده روی نکنند، چرا که ضررش بیشتر از نفعش است. نکته دیگری که در اینجا توصیه می‌شود این است که از مصرف میوه، سبزیجات و لبنیات تازه غافل نشوید؛ لذا تغذیه مناسب بهترین روش پیشگیری از بوجود آمدن این عارضه است.

سه نوع درمان برای این مشکل وجود دارد: مصرف دارو‌های مسکن که به نوعی درمان محسوب نمی‌شوند و فقط درد را پنهان می‌کند. درمان دیگر جراحی تعویض مفصل است. درمان سوم که جای کار بیشتری دارد، تکنیک‌های تزریقی پلاکت و سلول‌های بنیادی است که تا حدی به ترمیم بافت‌های مفصلی کمک می‌کند.

برای بسیاری از کسانی که زانو درد دارند، ورزش توصیه می‌شود، اما اینکه چه ورزش‌هایی برای زانو‌های خراب مفید است، مسئله مهمی است که باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود. شنا کردن اولین گزینه متخصصان در درمان زانو درد است. توصیه می‌شود به مدت ۱۵ دقیقه در مسیر عرض استخر راه بروند. پیاده روی دومین گزینه در درمان زانو درد با ورزش است. همان طور که گفتیم پیاده روی در سطح صاف. دوچرخه سواری نیز برروی زانو‌ها فشار زیادی وارد نمی‌کند. انجام فیزیوتراپی و استفاده از زانوبند طبی نه تنها به کاهش تق تق زانو کمک می‌کند، بلکه خطر آسیب دوباره را کاهش می‌دهد. به طور کلی هر گونه فعالیتی که فشار کمی بر زانو‌ها وارد کند و یا فعالیت‌هایی که در آن شما مجبور نیستید به سرعت تغییر جهت بدهید، برای زانو‌ها مشکل ساز نیستند.



دکتر سیروس افشار، متخصص ارتوپد در این باره می‌گوید:

در صورتی که علت صدا دادن زانو وارد شدن آسیب به زانو باشد لازم است در ابتدا به زانوی خود استراحت بدهید. از دارو‌های ضد التهاب و مسکن نیز برای کنترل علائم تا زمان بهبودی استفاده می‌شود.

در صورتی که پزشک تشخیص بدهد که رباط یا منیسک زانوی شما پاره شده است، برای درمان نیاز به انجام عمل جراحی می‌باشد. بعد از انجام عمل جراحی ممکن است باز هم صدا دادن زانو ادامه پیدا کند، اما صدا دادن بدون احساس درد خواهد بود و احتمالا به علت اتروفی (تحلیل) عضلات در دوران بهبودی پس از عمل است. انجام فیزیوتراپی و استفاده از زانوبند طبی نه تنها به کاهش صدا دادن و تق تق زانو کمک می‌کند، بلکه خطر آسیب دوباره را کاهش می‌دهد.

در صورتی که علت صدا دادن زانو بیماری‌های مزمنی مانند کندرومالاسی (نرمی غضروف کشکک زانو) یا آرتروز زانو باشد، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که تا زمان بهبود درد زانو استراحت کنید. بعد از آن برای افزایش قدرت عضلات، مراجعه به فیزیوتراپی تجویز می‌شود. استفاده از زانو بند‌های مخصوص کشکک زانو نیز می‌تواند در این موارد به کاهش صدا دادن و درد زانو کمک کند. به خاطر داشته باشید در صورتی که صدا دادن زانو با درد همراه باشد، نیاز به درمان دارد و حتما باید برای تشخیص علت آن به پزشک متخصص مراجعه کنید تا برنامه درمانی مناسبی را برای شما تجویز کند.

دکتر خرمی، ارتوپد بیان می‌کند:

برای پیشگیری از بروز صدا در زانو باید فشار بر زانو را کاهش داد. با کم کردن وزن اضافی، صدا در زانو تا ۵۰ درصد کم می‌شود. توصیه می‌شود از دو زانو و چهار زانو نشستن خودداری کرد.

در حالت‌های پیشرفته دارو‌های مسکن، دارو‌های ضد التهابی و دارو‌های غضروف ساز مفصل تجویز می‌شود. همچنین بیمار باید از انجام حرکاتی که بیماری او را تشدید می‌کند خودداری کند. پیاده روی در زمین‌های صاف، بدون مانع، مستقیم و نرم دویدن بسیار موثر است.

منبع: سیمرغ