چند دھه دغدغه فرھاد دژپسند برای اقتصاد ایران

ایرج سهرابی | پس از جلسه استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی در شهریور ماه ۱۳۹۷ گزینه‌های مختلفی برای در اختیار گرفتن سرپرستی و معرفی وزیر پیشنهادی برای این وزارتخانه از سوی رسانه‌ها مطرح شد، اما سرانجام در مورخه ۵ شهریور ۱۳۹۷ رئیس جمهور روحانی، سیدرحمت الله اکرمی که تا پیش از این معاون نظارت مالی و خزانه دار کل کشور بود را به سرپرست وزارت امور اقتصاد و دارایی منصوب کرد. اما بلافاصله کارشناسان، ضرورت انتخاب فردی که از سابقه علمی و اجرایی کافی برخوردار باشد و بتواند در دوره تحریم ها، سکان یکی از مهمترین وزارتخانه‌ها در رابطه با مسائل تحریم بانکی، مالی، بیمه ای، درآمد دولت، و رابطه ایران با نهاد‌های بین المللی را عهده بگیرد مطرح کرده اند.

برخی صاحب نظران، انتخاب شخصی از بین اقتصاد خوانده ها، که تجربه کار پژوهشی را داشته باشد و به جزئیات اقتصاد ایران، مسائل بودجه و درآمد دولت، مالیات ها، گمرکات، بانک و بیمه و شاخص‌های کلان اقتصاد ایران آشنا باشد را مطرح کردند و همچنین برخی کارشناسان و اقتصاد دانان نیز ضرورت انتخاب افرادی را در دوره تحریم مطرح کرده اند که دغدغه مردم، کم درآمدها، مزد و حقوق بگیران را داشته باشد و به پیگیری مسائل بازار کالا، قیمت کالا‌ها و خدمات، سفره مردم، درآمد گروه‌های کم درآمد، مسائل مهار تورم و بیکاری، بودجه دولت و بودجه خانوار‌ها علاقه‌مند باشد.

براین اساس، باید کسانی در این دوره به عنوان همکار دولت انتخاب شوند که اولا به مسائل بودجه دولت، کمبود درآمدها، تامین کالا‌های اساسی، نظارت بر قیمت و بازار کالا و... اعتقاد داشته باشند و دوما ساختار اقتصاد ایران را بشناسند و برای رفع مشکلات ساختاری و چالش‌های موجود راهکار کوتاه مدت ارائه دهند تا کشور و اقتصاد و مردم و به خصوص مزد و حقوق بگیران و صاحبان درآمد ثابت بتوانند از آن گذر کنند.

از این رو، در بین افراد شناخته شده و اقتصاد دانانی که حاضرند در شرایط سخت اقتصاد امروز کار کنند و پشتیبان دولت و مردم باشند، شخصی، چون فرهاد دژپسند فردی مناسب است. براین اساس، از آنجا که به واسطه کار روزنامه نگاری و روابط عمومی، از نزدیک شاهد فعالیت و چند دهه دغدغه فرهاد دژپسند بوده ام بر خود لازم دیدم که نسبت به معرفی ایشان و آنچه از رفتار و عملکرد وی درک کرده ام، توضیحاتی را ارائه کنم. شاید برای بخشی از نمایندگان مجلس و افرادی که نسبت به عملکرد و ویژگی‌های گزینه پیشنهادی وزارت اقتصاد با حساسیت روبرو هستند، راهگشا باشد و به انتخاب فردی مناسب در این شرایط ویژه اقتصاد ایران کمک کند.

اولین بار خاطرم هست که در سال ۱۳۷۸ به دیدار یکی ازدوستان در یکی از روزنامه‌های آن دوران رفتم که او دژپسند را آنجا معرفی کرد و جناب فرهاد دژپسند در عین حال که از مدیران سازمان برنامه بود و استاد دانشگاه بود، اما به خاطر دغدغه مسائل کشور وعلاقه‌ای که به اقتصاد داشت به عنوان مشاور اقتصادی و دبیر سرویس در آن روزنامه نیزفعالیت می‌کرد و در قامت یک کارشناس دلسوز، هر روز در دیدار با جمعی از استادان دانشگاه وکارشناسان ارزشمند کشور، از آن‌ها نظر و مقاله دریافت می‌کرد و بحث و گفت: وگو در مورد مباحث اقتصادی داغ بود. خاطرم هست که افرادی مانند محمد ابراهیم یاوری دانشیار دانشکده اقتصاد شهید بهشتی، شمس الدین حسینی و... دعوت شده بودند و در حال گفت: وگو بودند و اتفاقا بحث یارانه‌ها موضوع محوری مورد توجه آن‌ها بود.

هرچند که تحولات و خاطرات آن سال‌ها به سرعت دگرگون شده و هر یک از آن افراد حاضر در خاطره ما، یا ردای وزارت پوشیدند و مدتی بعد به دیگری سپردند و یا در قامت مدیران ارشد سازمان‌ها و وزارتخانه‌های اقتصادی و دانشگاه‌ها فعالیت کردند و همچنان در حال خدمت هستند. اما بعد از ۲۰ سال، امروز به یاد می‌آورم که انسان‌ها در سفر و شرایط سخت است که خود را نشان می‌دهند و شاهد تاریخی باید سخن بگوید که افرادی مانند دژپسند نه تنها دغدغه کارشناسی و تخصص و اقتصاد دارند، که همزمان دیگران را به یاری می‌طلبند و از توان وتوشه و تخصص ونظر آن‌ها با هر دیدگاه مخالف یا موافقی کمک می‌گیرند و آن روز شاهد بودم که افرادی با دیدگاه‌های مختلف در آن جمع حاضر بودند؛ و مهمتر آن که بدون سرو صدا و تبلیغ، به اخلاق و مفاهیم انسانی نیز توجه دارند و اکنون پس از ۲۰ سال، اولین بار است که خاطره آن تماس تلفنی را بازگو می‌کنم که هرچند برای بسیاری طبیعی باشد، اما نشان می‌دهد که افراد حاضر در پست و سمت و قدرت، هم می‌توانند به فکر افرادی که در چالش و مشکلات معیشتی هستند و دغدغه نان و کار دارند، توجه کنند.

با ذکر این خاطره، لازم است یادآور شویم که فرهاد دژپسند فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد در مقطع دکترا از دانشگاه آزاد اسلامی و اکنون دانشیار دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی است. دژپسند سابقه حضور در معاونت معاون امور اقتصادی وهماهنگی سازمان برنامه و بودجه دولت یازدهم، معاونت تولیدی سازمان برنامه در دولت نهم و معاونت طرح ریزی اقتصادی وزارت بازرگانی دولت هشتم را دارد. او هم اکنون به عنوان رئیس مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه مشغول فعالیت است.

براین اساس، از تخصص و سابقه و رزومه ارزشمندی برخوردار است که می‌تواند در کنار دغدغه اقتصاد و مردم ایران مفید باشد. علاقه وافر به رشد و اعتلای ایران، نظم ذاتی و دقت و تمرکز و جدیت و شوخ‌طبعی عالی از نکات مهم شخصیتی ایشان است که طی این سال‌ها دریافته‌ام. جدای از ویژگی‌های شخصیتی، جنبه دیگر خوشحالی اینجانب هنگامی تشدید گردید که سنخیت وظایف وزیر اقتصاد و وزارت متبوع او را در ذهن مرور کردم؛ چرا که بهترین معیار برای سنجش مناسب بودن گزینه‌ای برای یک پست مدیریتی همخوانی سوابق اجرایی و علمی فرد با شرح وظایفی است که برای آن پست تعریف شده است.

آن‌طور که در قانون آمده است هدف وزارت امور اقتصادی و دارایی، تنظیم سیاست‌های اقتصادی و مالی کشور، ایجاد هماهنگی در امور مالی، اجرای سیاست‌های مالیاتی و تنظیم و اجرای برنامه همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک با کشور‌های خارجی است. این وزارتخانه هم‌چنین وظایفی همچون تهیه و تنظیم صورتحساب عملکرد بودجه سالانه کل کشور، تنظیم و اجرای برنامه همکاری‌های اقتصادی و مالی و فنی ایران با سایر کشور‌ها و سازمان‌ها و موسسات اقتصادی و مالی بین‌المللی و ایجاد هماهنگی در اعمال نظارت بر اینگونه روابط و مناسبات بین‌المللی، نگهداری اسناد مالکیت اموال غیرمنقول دولت که حق استفاده آن‌ها بعهده دستگاه‌های اجرایی ذیربط است وهمچنین پیشنهاد، دریافت، بررسی و انجام کلیه امور مربوط به سرمایه‌گذاری‌های ایران در خارج و سرمایه گذاری‌های خارجی در ایران و همچنین کمک‌های اقتصادی و فنی به کشور‌های خارجی را نیز برعهده دارد.

با توجه به مطالب پیش گفته سوابق اجرایی جناب دکتر و عملکرد ایشان که بر همگان آشکار است امتیاز ویژه‌ای برای کسب مقام وزارت اقتصاد است. اما نکته قابل توجه هنگامی است که سوابق علمی ایشان را که شامل پایان نامه دکتری ایشان، دروس تدریس شده در دانشگاه، پایان نامه‌های راهنمایی و مشاوره شده، مقالات علمی منتشر شده و طرح‌های پژوهشی که توسط ایشان صورت پذیرفته را مرور می‌کنم تمام آن‌ها در حوزه‌های مالیه عمومی و مالیات، بودجه ریزی و تامین مالی دولت، تجارت، بازرگانی و مالیه بین الملل، بانکداری و بانکداری الکترونیک، رشد و توسعه اقتصادی، اقتصاد ایران، سرمایه‌گذاری خارجی و ... می‌باشند که همگی در راستای شناخت علمی مطلوب این حوزه مدیریتی می‌باشد. بی‌جهت نیست که ترکیب همه این موارد می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای وزارت اقتصاد ایجاد کند.

وی همچنین دارای سنوات متمادی خدمت در مشاغل: «کارشناسی، معاونت دفتر، ریاست دفتر و معاونت» سازمان برنامه و بودجه، دبیر ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی دبیر ستاد تدوین برنامه ششم توسعه، معاون امور تولیدی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت بازرگانی، مدیر کل دفتر اقتصاد کلان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، رئیس هیات مدیره صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف، تصدی مشاغل کارشناسی، معاونت دفتر، مدیریت و راهبری اقدامات و پروژه‌های مختلف، ذیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی با اهتمام جدی در بهره‌مندی از ظرفیت‌های اجرایی کشور در مسیر تحقق اهداف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی است.

از سوی دیگر، طراحی مدل و تهیه و تدوین نقشه راه پیاده‌سازی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و تدوین ساختار اجرایی آن مدل مفهومی برنامه ملی-طرح و پروژه، تهیه بسته‌های رونق تولید و اشتغال در سال ۱۳۹۶تهیه و تدوین برنامه اشتغال فراگیر در سال ۱۳۹۶، تهیه و تدوین بسته حمایت از توسعه اشتغال پایدار در سال ۱۳۹۵، تهیه نظام‌نامه پیوست فناوری و توسعه توانمندی‌های داخلی در قرارداد‌های بین‌المللی و طرح‌های مهم ملی راهبری و مدیریت تهیه و تدوین اسناد برنامه ششم توسعه در سه جلد مشتمل بر ۱۲ موضوع فرابخشی و ۱۷ موضوع بخشی در ۱۲۳۵ صفحه، مسئول تدوین پیش نویس لایحه قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور، مجری طرح بازنگری و اصلاح قانون محاسبات عمومی کشور، مسئول بازنگری و اصلاح و تهیه پیش نویس قانون برنامه و بودجه کشور، مسئول تهیه پیش نویس لایحه قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، مسئول تدوین، بازنگری و اصلاح پیش نویس لایحه قانون تجارت، مسئول تهیه و تدوین پیش نویس لایحه قانون تسهیل رقابت و کنترل انحصار، مسئول تدوین برنامه بیست ساله اقتصاد بدون اتکا به درآمد‌های حاصله از نفت خام، مسئول تدوین برنامه تحقق عدالت اجتماعی در ایران، مجری طرح تجارت الکترونیک، عضویت در بیش از ۵۰ شورای عالی سیاست گذاری و تصمیم‌گیری از جمله: سابقه عضویت در شورا‌های عالی بانک‌ها، بیمه، انفورماتیک، آمارسابقه عضویت در کمیسیون‌های مختلف از جمله:عضو کمیسیون ستاد اقتصادی دولت، عضو و رئیس کمیسیون تخصصی شورای اقتصاد، سابقه عضویت در کمیته اصلاح نظام بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در کارنامه سوابق دژپسند بوده است.