ایران و روسیه بر سر دمشق وارد درگیری می شوند؟

أمجد إسماعیل الآغا در المیادین نوشت: در بحث روابط بین الملل، هیچ نزدیکی مطلقی وجود ندارد؛ بدین معنا که تضارب منافع اتفاق می افتد، اما مساله مهمتر، شکل استراتژی است که در این روابط به کار گرفته می شود. در مورد سوریه، شکی نیست که نزدیکی ایران و روسیه به معنای سیاسی کلمه، کامل نیست، اما رابطه بین این دو، یک برچسب استراتژیک دارد که این دو را بر آن می دارد تا از تنش و اختلافات بنیادین دوری کنند.

به همین دلیل است که ایران از روابط مستحکم و قوی خود با روسیه می گوید، که اساس آن، اعتماد دو طرفه و منافع استراتژیک مشترک و طولانی مدت است. روسیه نیز همکاری با ایران در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی را ضرورتی می داند که می تواند با محور توسعه طلبانه واشنگتن مقابله کند.

اما در مورد موضوع سوریه، شکی نیست که اختلافاتی بین مسکو و تهران وجود دارد که به برخورد مستقیم نخواهد انجامید؛ چرا که هر دو دولت تمایلی به بازگشت به عقب و از بین رفتن نتیجه همکاری ها ندارند.

در این میان، اسرائیل متوجه این واقعیت نیست و همچنان به دنبال آن است تا از آب گل آلود ماهی بگیرد، اما تمام تلاشهای آن در این زمینه به شکست می انجامد. در همین رابطه، سفر اخیر نتانیاهو به مسکو یک جنگ روانی و تبلیغاتی بود که فاصله زیادی با واقعیت داشت. همانطور که طرف ایرانی با کم اهمیت جلوه دادن نزدیکی روسیه و اسرائیل، بر استحکام روابط خود با روسها تاکید کرد.

باید در نظر داشته باشیم که نزدیکی و هماهنگی بین روسیه و اسرائیل در مورد پرونده سوریه به معنای از بین رفتن روابط روسیه و ایران یا دور شدن آنها از ضرورتهای ائتلاف استراتژیک نیست. می توان گفت اهداف روسیه و ایران در سوریه یکی است، اما عملی شدن آن، اشکال متفاوتی دارد، به نحوی که متناسب با سیاست هر یک از این دولتها باشد. منافع مختلف این دو دولت، تناقض شدیدی با یکدیگر ندارد و همین مساله باعث می شود طرفین وارد برخورد نشوند.

در این شرایط، به نظر می رسد تلاش نتانیاهو برای بازی روی طناب اختلاف بین ایران و روسیه به نتیجه نرسد؛ چرا که هماهنگی بین سوریه، روسیه و ایران در تمام سطوح، شتاب بیشتری به خود گرفته است و همین مساله به رویاهای اسرائیل پایان می دهد.

در همین راستا، دیدار بین فرماندهان ارتش ایران، سوریه و عراق در دمشق، قطعا بدون اطلاع روسیه که وزنه سیاسی و نظامی سنگینی در این محور است، انجام نشده است؛ چرا که هماهنگی چهار جانبه بین این طرفها، یک ضرورت استراتژیک است؛ بویژه در سایه متغیرهای پیچیده ای که خاورمیانه شاهد آن بوده و این متغیرها مستلزم وجود ارتباط نزدیک بین سوریه، روسیه، ایران و عراق است تا برای محدود کردن سیاستهای آمریکا که همچنان در صدد افزایش نفوذ خود در خاورمیانه است، تلاش کنند.