آیا تراشیدن ریش در اسلام حرام است؟ (پاسخ به ۱۲ سوال شرعی)

در بین مراجع موجود در مورد تراشیدن ریش کسی حکم به جواز نداده و نوعاً یا فتوا به حرمت داده ‏اند یا بنابر احتیاط واجب تراشیدن ریش را جایز نمی‏دانند. با دلگرم همراه شوید.

علت حرام بودن ریش زدن چیست؟
عظمت و نشانگی مردانگی
ریش از نشانه‌های مرد بودن است و عظمت و ابهت او را نشان می‌دهد و ریش در آوردن در مرد علامت آن است که دیگر او جزء بچه‌ها و زنان نیست، کسی که ریش خود را می‌تراشد، این نشانه و ابهت مردی را از بین می‌برد و خود را شبیه زنان می‌گرداند مفضل یکی از یاران امام صادق (علیه السلام) درباره علت ریش سوال کرد.

آن حضرت (علیه السلام) در جواب فرمود:
هنگامی که انسان مو و ریش در صورتش می‌روید، این کار علامت و نشان مرد بودن و عظمت و ابهت او را می‌رساند و او را از حد و مرز بچه‌ها و شبیه زنان بودن خارج میسازد بعد آن حضرت (علیه السلام) فرمود:: اگر فرزندی که متولد می‌شود، مونث و دختر باشد، صورت او به خاطر نروئیدن ریش صاف و پاکیزه می‌ماند تا این پاکیزگی و شادابی و طراوت در صورت زن سبب تحریک و جلب مردان و زمینه را برای ازدواج با یکدیگر فراهم سازد که ازدواج هم برای باقی ماندن نسل بشر می‌باشد (بحار. ج. ۳، ص. ۶۲ و ۷۵)

زینت مردان
از امام رضا (علیه السلام) سوال شد: چه امتیاز و ارزشی در ریش است که مردان دارند ولای زنان
ندارند؟
امام (علیه السلام) فرمودند:: خداوند مردان را به وسیله محاسن زینت داده است و فضیلتی برای مردان
است و به وسیله ریش مردان از زنان شناخته می‌شوند.
(سفینة البحار، ج. ۲، ص. ۵۰۸)

باعث رساندن آسیب به صورت

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند:
محاسن (ریش) را از ته زدن یک نوع مثله (شکنجه و آزار جسم و روح) است و کسی که خود را از شکنجه و اذیت کند لعنت خداوند بر او باد.

پرسش ۱. تراشیدن ریش تمام صورت با ماشین یا تیغ چه حکمی دارد؟

همه (به جز بهجت و صافی): تراشیدن ریش خواه با تیغ باشد یا ماشین بنابر احتیاط واجب حرام است. (۱)

صافی و بهجت: تراشیدن ریش حرام است. (۲)

پرسش ۲. آیا گذاشتن ریش پروفسوری کفایت میکند؟

امام، خامنه‏ای، بهجت، صافی، نوری و سیستانی: خیر، تراشیدن مقداری از ریش (دو طرف گونه‏ها) نیز حکم تراشیدن تمام آن را دارد. (۳)

تبریزی، مکارم و فاضل: اگر چانه و اطراف آن (یک چهارم صورت) تراشیده نشود، به طوری که در وقت مواجهه صدق کند ریش دارد، کفایت میکند. (۴)

پرسش ۳. منظور از صدق ریش چیست؟

همه: منظور آن است که در عرف مردم به آن ریش بگویند. (۵)

پرسش ۴. آیا منظور از تراشیدن ریش همان تیغ زدن است یا ماشین‏های نمره پایین را هم شامل میشود؟

همه: هر وسیله‏ای که مو‌های صورت را بتراشد به گونه‏ای که عرف مردم بگویید ریش ندارد، خواه با تیغ باشد یا ماشین و یا هر ابزاردیگری. (۶)

پرسش ۵. گذاشتن خط ریش چه حکمی دارد؟

همه: تراشیدن روی گونه‏ها (بصورت خط ریش) اشکال ندارد. (۷)

مجوز ریش تراشی
پرسش ۶. تراشیدن ریش با تیغ یا ماشین ریش‏تراشی برای هنرمندی که کارش آن را اقتضاء میکند چه حکمی دارد؟

همه: با توجه به اینکه میتوان بوسیله گریم و مانند آن ریش صورت را به شکل تراشیده شده نمایان کرد، تراشیدن آن اشکال دارد. (۸)

پرسش ۷. افرادی که در اثر ریش گذاشتن احساس خارش میکنند و یا اینکه در محیطی بسر میبرند که اگر آن را نتراشند گرد و غبار در لابلای موی صورتش جمع میشود وظیفه چیست؟

همه: مشکل یاد شده مجوز ریش تراشی نیست. (۹)

پرسش ۸. چنانچه گذاشتن ریش برای صورت ضرر داشته باشد تکلیف چیست؟

همه: در فرض مذکور، تراشیدن ریش صورت اشکال ندارد. (۱۰)

پرسش ۹. اگر انسان برای این که توهین مردم را نشنود، ریشش را بزند چه حکمی دارد؟ گذاشتن ریش برای مسلمانی که به دینش اهمیت میدهد باعث خواری و سرشکستگی نیست و با مسخره کردن دیگران، احکام خداوند عوض نمیشود. مگر آنکه استهزاء و خواری به حدی برسد که تحمل آن نزد عقلاء امر غیرعادی و حرج محسوب شود در این فرض میتواند ریش خود را بزند. (۱۱)

پرسش ۱۰. آیا برای این که انسان در بعضی محیط‌ها انگشت نما نشود میتواند صورت خود را با تیغ بتراشد؟

همه: خیر. (۱۲)

پرسش ۱۱. آیا تراشیدن مو‌های کم صورت به منظور رشد و پرشدن آن اشکال دارد.

همه: اگر مو‌های صورت کم بوده به طوری که صدق ریش بر آن نکند، تراشیدن آن مانعی ندارد. (۱۳)

حکم تراشیدن سبیل چیست
پرسش ۱۲. حکم تراشیدن سبیل و بلند گذاشت آن چیست؟

تراشیدن آن اشکال ندارد، ولی بلند نمودن آن به مقداری که هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخورد کند مکروه است. (۱۴)

منبع: دلگرم