آیا خانم‌های باردار مجاز به گرفتن روزه هستند؟

با شروع ایام ماه مبارک رمضان بسیاری از مادران به دنبال این هستند که در مورد شرایط روزه گرفتن در این ایام بدانند. از آنجایی که جنین در ۳ ماهه اول بارداری آسیب پذیر‌تر از بقیه‌ی ماه هاست، در این مطلب به بررسی مضرات و شرایط روزه گرفتن در اوایل بارداری پرداخته ایم.

مدت زمان روزه داری یکی از عوامل مهم در زمینه روزه گرفتن زنان باردار است. اگر ماه رمضان همزمان با فصل تابستان باشد، یعنی روز‌های بلند و آب و هوای گرم! روزه داری در این شرایط می‌تواند بیش از هر زمانی شما را در معرض خطر کم آبی قرار دهد.

درست است که از نظر علمی به اثبات رسیده است که روزه فواید بسیاری برای بدن انسان دارد، اما در بارداری شرایط فرق می‌کند و باید این موضوع زیر نظر پزشک کاملا بررسی شود.
بارداری شرایط ویژه‌ای برای مادر ایجاد می‌کند، از جمله این که با تغییر هورمون ها، سیستم گوارشی تغییر می‌کند به گونه‌ای که تحمل حجم زیاد غذا برای برخی مادران دشوار می‌شود.

شرایط روزه گرفتن در بارداری

روزه گرفتن در دو هفته اول بارداری و در واقع ماه‌های اول حاملگی بستگی به این دارد که زن از نظر جسمی سالم باشد یا خیر. به طور مثال اگر خاتم مبتلا به دیابت است، بیماری کلیوی دارد، سنگ کلیه دارد یا فشار خون دارد، طبعا نمی‌توان به این فرد اجازه داد در ماه رمضان روزه داشته باشد. اما اگر این مشکلات را نداشته باشد می‌تواند روزه بگیرد.

مادران برای تامین انرژی مناسب باید تعداد کم غذا را به دفعات و با فواصل کم مصرف کنند تا میزان انرژی لازم دوران بارداری که حدود ۳۰۰ کیلوکالری در روز، بیش از رژیم یک زن غیرباردار است، تامین کنند. البته مقداری از این انرژی اضافی، با استراحت و کاهش تحرک مادر به ویژه در ماه‌های آخر بارداری تامین می‌شود.

در مادر باردار، پروتئین نقش مهمی در رشد و نمو جنین دارد؛ بنابراین در شرایط گرسنگی طولانی و مصرف پروتئین برای تامین نیاز انرژی بدن، جنین با کمبود پروتئین مواجه می‌شود. در سه ماهه اول بارداری که مهم‌ترین زمان رشد و نمو سلول‌های عصبی و مغزی است، چنانچه جنین با کمبود تغذیه‌ای مواجه شود، احتمال بیماری‌های سیستم عصبی و مغزی و بیماری روانی شیزوفرنی افزایش می‌یابد.

از طرفی مادر در دوران بارداری بویژه سه ماهه سوم که جنین بیشترین افزایش وزن را دارد، به شدت نیاز به کلسیم و آهن و دیگر مواد معدنی و ویتامین‌ها دارد. همین طور باید به میزان کافی کالری دریافت کند تا سلامتش برای زمان زایمان و پس از آن در دوران شیردهی حفظ شود.

در ۳ ماهه اول بارداری مغز جنین در حال رشد است، و به گلوکز مستقیم مادر نیاز دارد، بنابراین روزه گرفتن در این دوران توصیه نمی‌شود. به علاوه میزان کتون و کتون موجود در خون جنینی در ۳ ماهه اول بارداری افزایش می‌یابد. افزایش کتون می‌تواند باعث عدم رشد کافی جنین شده و در آینده بر قدرت یادگیری کودک تأثیر بگذارد.

دکتر اشرف آل یاسین، متخصص زنان و زایمان با اشاره به مطالعات انجام شده در زمینه روزه داری و روزه گرفتن در اوایل بارداری گفت: «در سه ماهه اول و سوم بارداری، روزه داری توصیه نمی‌شود، در حالی که در سه ماهه دوم بارداری و تحت نظر پزشک متخصص، روزه گرفتن منعی ندارد. به دلیل طول مدت بارداری و از آنجایی که یک سوم بارداری‌ها در ماه رمضان اتفاق می‌افتد، روزه داری در این دوران از اهمیت بالایی برخوردار است و طبق احادیث در صورتی که روزه باردار خطر داشته باشد و یا در ماه‌های پایانی موجب کاهش شیر شود، روزه داری توصیه نمی‌شود.

در هشت هفته اول بارداری به دلیل تشکیل سلول‌های مغزی جنین، بهتر است روزه گرفته نشود و همچنین کمبود قند در این زمان به شدت روی رشد عمومی جنین موثر است و این امر به خصوص در فصولی که مدت روزه داری طولانی است، از حساسیت بیشتری برخوردار است.

روزه داری در بارداری معمولا در سه ماه دوم مشکلی ایجاد نمی‌کند، به خصوص اگر قبل از بارداری به متخصص تغذیه مراجعه شود و در کنار استراحت در وعده افطار و سحر، تغذیه مناسب با وزن و شرایط زن باردار فراموش نشود.

نظر پزشکان در مورد روزه گرفتن در اوایل بارداری
دکتر اشرفی متخصص زنان و زایمان معتقد است در ۳ ماهه اول بارداری مادرانی که ویار دارند، میل به غذا نداشته، دچار حالت تهوع شدید، افت فشار و کمبود قند هستند و نباید روزه بگیرند. همچنین در ۳ ماهه آخر بارداری نیز به دلیل اینکه جنین از جریان خون مادر بیشتر استفاده می‌کند، روزه گرفتن ضرر دارد.
او توصیه می‌کند: «مادرانی که قصد روزه گرفتن در اوایل بارداری دارند بهتر است قبل از آن آزمایش ادرار بدهند».

دکتر مرضیه مهاجری نیز معتقد است: شاید روزه‌داری بیش از ۱۵روز، در زنان باردار موجب کاهش وزن‌گیری مادر و افزایش بروز حملات هیپوگلیسمی شود که می‌توان گفت: اثر قابل توجهی بر رشد جنین نخواهد داشت، اما با توجه به اینکه بی آبی باعث بروز درد می‌شود، شما باید حتما به متخصص تغذیه مراجعه کنید و شرایط بدنیتان مورد بررسی قرار گیرد

اگر با توجه به قد، وزن و جثه‌ای که دارید معلوم شود که توانایی گرسنه ماندن را دارید، می‌توان گفت: بله احتمال دارد که بتوانید روزه بگیرید.

همچنین این مسئله خیلی مهم است که شما الان و در زمانی که بیدار هستید چه مقدار غذا می‌خورید، سابقه زایمان زودرس داشته اید یا نه، سابقه زایمان زودرس در خانواده درجه یک خود داشته اید یا نه. اگر با توجه به تمام این مسائل پزشک تشخیص بدهد که شما توانایی روزه داری را ندارید و ممکن است به جنین و یا خودتان آسیب وارد شود نباید به هیچ عنوان روزه بگیرید؛ بنابراین در این زمینه حتما به پزشک مراجعه کنید.

همه چیز به توانایی جسمی مادر بستگی دارد
دکتر طاهره افتخار، جراح و متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ اروژنیکولوژی نیر می‌گوید: نمی‌توان گفت که به طور کلی روزه گرفتن در اوایل بارداری از نظر شرعی و پزشکی ممنوعیت دارد یا خیر. روزه باردار تا حد زیادی به ظرفیت و توانایی جسمانی مادر بستگی دارد.

در صورتیکه از مادر و جنین هر دو در شرایط ایده آل و سلامت کامل قرار دارند روزه داری امکان پذیر است، هرچند که از نظر پزشکی چندان مورد تایید نیست و روزه داری ترجیحا باید به بعد از بارداری موکول شود. در صورتیکه با مشورت و صلاحدید پزشک قصد روزه داری دارید بهتر است روزه داری را به سه ماهه دوم بارداری موکول کنید که ضعف و ویار کم شده و از حساسیت کمتری برخوردار است.

ضمن این که در ماه‌های اول بارداری کمی مشکل است، اما از ماه سوم به بعد مشکلات کمتر می‌شود. چرا که در ماه اول و دوم خانم ویار دارد و همین مساله مشکلاتی برای آن‌ها ایجاد می‌کند. ضمن این که اگر توصیه اسلام مبنی بر این که اگر روزه گرفتن برای فرد ضرر دارد نباید بگیرد، باید بگویم که من خیلی تضمین نمی‌کنم روزه گرفتن در اوایل بارداری و در ماه مبارک رمضان چندان هم بی خطر باشد و احتمال ضرر هم وجود دارد؛ بنابراین اگر نظر من را بخواهند من می‌گویم که روزه داری نکنند، چون هیچ تضمینی وجود ندارد.

منبع: زندگی آنلاین