.svg)
آمریکا به دنبال گسترش نفوذ در جنوب آسیا و مهار چین
پارسینه: با توجه به پیشنهاد دونالد ترامپ به نخست وزیر پاکستان در مورد حل منازعه کشمیر یک کارشناس ارشد مسائل بین الملل می‌گوید: آمریکا با پیشنهاد حل مساله کشمیر به دنبال نفوذ در حوزه جنوب آسیا و مهار قدرت چین است.
«عمران خان» نخست‌وزیر پاکستان روز یکشنبه گذشته ( ۳۰ تیرماه ) به دعوت رسمی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا راهی واشنگتن شد، بنا بر گزارش‌ها، دونالد ترامپ در دیدار با عمران خان در روز دوشنبه گذشته (۳۱ تیرماه)، میانجی گری بین پاکستان و هند را در موضوع کشمیر پیشنهاد داد.
پاکستان برخلاف، هند با ورود سایر کشورها، جهت حل مساله کشمیر مخالفت نمی‌کند و تاکنون چندین بار در مجامع بین المللی مساله کشمیر را مطرح کرده و خواستار میانجی گری کشورها شده است.
بر اساس توافق شیملا که در سال ۱۹۷۲ میان هند و پاکستان امضا شده است، دهلی نو خواهان حل مساله کشمیر به صورت دوجانبه شده است و با دخالت هر کشور سوم مخالفت کرده است. دهلی نو پیش از این نیز با پیشنهادات میانجی گری آمریکا، ترکیه و سازمان ملل برای حل مساله کشمیر مخالفت کرده است.
عمران خان نیز در دیدار با ترامپ اظهار امیدواری کرد که رئیس جمهوری آمریکا بتواند گفت وگوهای دوجانبه میان هند و پاکستان را تسهیل کند.
در حال حاضر بخشی از کشمیر در خاک هند و بخشی دیگر در خاک پاکستان قرار دارد. هر دو کشور ادعای مالکیت بر تمام کشمیر را دارند و همین موضوع یکی از علل اصلی مناقشه دیرینه میان دهلی نو و اسلام آباد از زمان استقلال پاکستان از هند در سال ۱۹۴۷ میلادی تاکنون است.
پژوهشگر ایرنا در این زمینه با «نوذر شفیعی» کارشناس ارشد روابط بین الملل، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی به گفت و گو پرداخت.
هدف آمریکا از حل منازعه هند و پاکستان در مورد کشمیر
شفیعی کارشناس ارشد مسائل بین الملل در ابتدای این گفت و گو بیان داشت: آمریکا براساس سیاست اعلام شده اش، نگران تسلیحات اتمی در جنوب آسیا است و بخصوص زمانی که این تسلیحات کاربرد تاکتیکی پیدا کند یعنی اینکه کشوری علیه کشور دیگر این تسلیحات را به کار بگیرد، این مساله توجیه دخالت آمریکا در این موضوع را بیان می‌کند ولی واقعیت قضیه این است که رابطه امریکا در جنوب آسیا، هند محور و مبتنی بر هند است. آمریکا در جنوب آسیا دست به انتخاب زده است و هند را به عنوان محور اصلی سیاست خود برگزیده است.
وی افزود: پاکستان اهمیت قبلی خود را در سیاست خارجی آمریکا از دست داده است و اینکه آمریکا از منازعه کشمیر صحبت می‌کند دغدغه تسلیحات اتمی، و در راستای تنظیم مناسبات سیاسی خود با جنوب آسیا است. آمریکا، جنوب آسیا را یکپارچه برای خود می‌خواهد با توجه به اینکه اکنون جنوب آسیا بین چین، آمریکا و هند چند پارچه شده است.
شفیعی در ادامه گفت: مهم‌ترین توجیهی که رابطه پاکستان و چین را قوی کرده است و به عنوان یکی از استراتژیک ترین نوع روابط در جهان تبدیل شده است، اتفاق نظر هردو کشور راجع به مساله کشمیر است. به عبارت دیگر پاکستان و چین هر دو نسبت به مساله کشمیر با هند مشکل دارند و این مهم‌ترین عامل وحدت بین پاکستان و چین شده است و اگر آمریکایی‌ها بخواهند وحدت چین و پاکستان را به هم بزنند باید موضوعی که باعث وحدت این دوکشور شده را حل نمایند کشمیر عامل وحدت چین و پاکستان شده است اگر این مساله حل شود اختلافات بین هند و پاکستان از بین می‌رود لذا پاکستان می‌تواند به چرخه متحدین آمریکا در آسیا برگردد.
وی در ادامه افزود: رقابت آینده جهان بین چین و آمریکا می‌باشد. یکی از حوزه‌های رقابت آمریکا جنوب آسیاست و مهم‌ترین مساله امنیتی که جنوب آسیا را به قطب‌های مختلف تقسیم کرده ، مساله کشمیر است در صورت حل شدن این مساله احتمال بازگشت پاکستان به جرگه متحدین آمریکا وجود دارد بنابر این آمریکایی‌ها نسبت به چشم انداز آینده خود، و در چارچوب منافع ملی کشورشان این پیشنهاد را به پاکستان می‌دهند.
نقش منطقه‌ای چین در حل بحران کشمیر
شفیعی در این مورد بیان داشت: چین برای حل مساله کشمیر در کنار پاکستان است و تمایل ندارد با حل مساله کشمیر، پاکستان به سمت محور آمریکایی چرخش پیدا کند. چینی ها با حل مساله مخالف نیستند اما با چگونگی حل مساله مخالف هستند. این کشور با هند راجع به کشمیر اختلاف دارد. در واقع در مورد کشمیر دو اختلاف وجود دارد اختلاف هند و پاکستان، چین و هند بنابراین اگر قرار باشد مساله کشمیر حل شود شاید در سیاست‌های کلی خود مایل باشند ولی اگر قرار باشد حل مساله کشمیر به زیان چین حل شود و به نفوذ آمریکا در جنوب آسیا تبدیل شود در این صورت تمایلی به حل اختلاف نشان ندهند اما اگر مساله کشمیربخواهد در چارچوب یک راه حل آسیایی حل و فصل شود که چین یکی از پایه‌های اصلی یا مدیریت کنندگان حل بحران باشد در این صورت چین نسبت به حل بحران کشمیر رضایت نشان خواهد داد.
راه حل بحران سیاسی کشمیر
این استاد دانشگاه در مورد راه حل بحران سیاسی در کشمیر اظهار داشت: بدترین نوع اختلافات در جهان اختلافات سرزمینی است بنابراین این موضوع به سادگی قابل حل نیست بخصوص اینکه مساله کشمیر به هویت ملی پاکستان و چین گره خورده است یعنی پاکستان معتقد است بدون الحاق کشمیر هویت پاکستان تکمیل نخواهد شد و هند هم معتقد است اگر کشمیر از این کشور جدا شود در حقیقت باید منتظر جدایی سایر ایالات‌ها از این کشور باشد و به نوعی شاهد فروپاشی هندوستان باشد بنابراین موضوع مهمی در روابط دو کشور محسوب می‌شود.
وی در ادامه افزود: سناریوهای که در زمینه حل بحران سیاسی کشمیر وجودارد حفظ وضع موجود است یعنی همین خط کنترل یا خط آتش بس که بین کشمیر هند و کشمیر پاکستان است این خط به عنوان خط مرزی به رسمیت شناخته شود و سناریوی دوم یک کشمیر بزرگ‌تر است یعنی کشمیر هند و پاکستان به هم ملحق شوند و یک کشمیر مستقل به عنوان یک کشور جدید را به وجود بیاورند و سومین سناریو یک کشمیر کوچک‌تر است یعنی بخشی از کشمیر پاکستان به پاکستان اختصاص پیدا کند و بخشی دیگر به هندوستان و دره کشمیر به مرکز سرینگر و مقداری از کشمیر تحت کنترل پاکستان به هم ملحق شوند و یک کشمیرمستقل کوچک‌تر را به وجود آورند.
این کارشناس اظهار داشت: راه حل دیگر حل این بحران سناریوی رودخانه چناب است این رودخانه کشمیر را از هم جدامی کند و این مرز مشترک شود و فعلاً به نظر می‌رسد هر کدام از این سناریوها چالش‌های خاص خودش را دارد و به این سادگی قابل حل نیست و می‌توان برای این بحران این را حل‌ها را ارائه داد.
مواضع جمهوری اسلامی در حل بحران کشمیر
نوذر شفیعی کارشناس ارشد بین الملل در پایان این گفت و گو در مورد مواضع ایران در مورد کشمیر اظهار داشت: تهران خواهان خویشتنداری هند و پاکستان از درگیری بر سر کشمیر است، خویشتداری دولت هند در برخورد با مردم کشمیر و دموکراسی و تعیین سرنوشت کشمیر از سوی مردم این منطقه است و اگر هم ورود پیدا کند به عنوان کشوری که مساعی جمیله به خرج می‌دهد یعنی نقش تشویق کننده برای حل اختلاف را دارد چون هندی‌ها با میانجی گری هر کشوری برای حل مناقشه کشمیر مخالف هستند در مرحله اول ایران می‌تواند نقش مساعی جمیله را در این اختلاف ایفا کند.
پاکستان برخلاف، هند با ورود سایر کشورها، جهت حل مساله کشمیر مخالفت نمی‌کند و تاکنون چندین بار در مجامع بین المللی مساله کشمیر را مطرح کرده و خواستار میانجی گری کشورها شده است.
بر اساس توافق شیملا که در سال ۱۹۷۲ میان هند و پاکستان امضا شده است، دهلی نو خواهان حل مساله کشمیر به صورت دوجانبه شده است و با دخالت هر کشور سوم مخالفت کرده است. دهلی نو پیش از این نیز با پیشنهادات میانجی گری آمریکا، ترکیه و سازمان ملل برای حل مساله کشمیر مخالفت کرده است.
عمران خان نیز در دیدار با ترامپ اظهار امیدواری کرد که رئیس جمهوری آمریکا بتواند گفت وگوهای دوجانبه میان هند و پاکستان را تسهیل کند.
در حال حاضر بخشی از کشمیر در خاک هند و بخشی دیگر در خاک پاکستان قرار دارد. هر دو کشور ادعای مالکیت بر تمام کشمیر را دارند و همین موضوع یکی از علل اصلی مناقشه دیرینه میان دهلی نو و اسلام آباد از زمان استقلال پاکستان از هند در سال ۱۹۴۷ میلادی تاکنون است.
پژوهشگر ایرنا در این زمینه با «نوذر شفیعی» کارشناس ارشد روابط بین الملل، استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی به گفت و گو پرداخت.
هدف آمریکا از حل منازعه هند و پاکستان در مورد کشمیر
شفیعی کارشناس ارشد مسائل بین الملل در ابتدای این گفت و گو بیان داشت: آمریکا براساس سیاست اعلام شده اش، نگران تسلیحات اتمی در جنوب آسیا است و بخصوص زمانی که این تسلیحات کاربرد تاکتیکی پیدا کند یعنی اینکه کشوری علیه کشور دیگر این تسلیحات را به کار بگیرد، این مساله توجیه دخالت آمریکا در این موضوع را بیان می‌کند ولی واقعیت قضیه این است که رابطه امریکا در جنوب آسیا، هند محور و مبتنی بر هند است. آمریکا در جنوب آسیا دست به انتخاب زده است و هند را به عنوان محور اصلی سیاست خود برگزیده است.
وی افزود: پاکستان اهمیت قبلی خود را در سیاست خارجی آمریکا از دست داده است و اینکه آمریکا از منازعه کشمیر صحبت می‌کند دغدغه تسلیحات اتمی، و در راستای تنظیم مناسبات سیاسی خود با جنوب آسیا است. آمریکا، جنوب آسیا را یکپارچه برای خود می‌خواهد با توجه به اینکه اکنون جنوب آسیا بین چین، آمریکا و هند چند پارچه شده است.
شفیعی در ادامه گفت: مهم‌ترین توجیهی که رابطه پاکستان و چین را قوی کرده است و به عنوان یکی از استراتژیک ترین نوع روابط در جهان تبدیل شده است، اتفاق نظر هردو کشور راجع به مساله کشمیر است. به عبارت دیگر پاکستان و چین هر دو نسبت به مساله کشمیر با هند مشکل دارند و این مهم‌ترین عامل وحدت بین پاکستان و چین شده است و اگر آمریکایی‌ها بخواهند وحدت چین و پاکستان را به هم بزنند باید موضوعی که باعث وحدت این دوکشور شده را حل نمایند کشمیر عامل وحدت چین و پاکستان شده است اگر این مساله حل شود اختلافات بین هند و پاکستان از بین می‌رود لذا پاکستان می‌تواند به چرخه متحدین آمریکا در آسیا برگردد.
وی در ادامه افزود: رقابت آینده جهان بین چین و آمریکا می‌باشد. یکی از حوزه‌های رقابت آمریکا جنوب آسیاست و مهم‌ترین مساله امنیتی که جنوب آسیا را به قطب‌های مختلف تقسیم کرده ، مساله کشمیر است در صورت حل شدن این مساله احتمال بازگشت پاکستان به جرگه متحدین آمریکا وجود دارد بنابر این آمریکایی‌ها نسبت به چشم انداز آینده خود، و در چارچوب منافع ملی کشورشان این پیشنهاد را به پاکستان می‌دهند.
نقش منطقه‌ای چین در حل بحران کشمیر
شفیعی در این مورد بیان داشت: چین برای حل مساله کشمیر در کنار پاکستان است و تمایل ندارد با حل مساله کشمیر، پاکستان به سمت محور آمریکایی چرخش پیدا کند. چینی ها با حل مساله مخالف نیستند اما با چگونگی حل مساله مخالف هستند. این کشور با هند راجع به کشمیر اختلاف دارد. در واقع در مورد کشمیر دو اختلاف وجود دارد اختلاف هند و پاکستان، چین و هند بنابراین اگر قرار باشد مساله کشمیر حل شود شاید در سیاست‌های کلی خود مایل باشند ولی اگر قرار باشد حل مساله کشمیر به زیان چین حل شود و به نفوذ آمریکا در جنوب آسیا تبدیل شود در این صورت تمایلی به حل اختلاف نشان ندهند اما اگر مساله کشمیربخواهد در چارچوب یک راه حل آسیایی حل و فصل شود که چین یکی از پایه‌های اصلی یا مدیریت کنندگان حل بحران باشد در این صورت چین نسبت به حل بحران کشمیر رضایت نشان خواهد داد.
راه حل بحران سیاسی کشمیر
این استاد دانشگاه در مورد راه حل بحران سیاسی در کشمیر اظهار داشت: بدترین نوع اختلافات در جهان اختلافات سرزمینی است بنابراین این موضوع به سادگی قابل حل نیست بخصوص اینکه مساله کشمیر به هویت ملی پاکستان و چین گره خورده است یعنی پاکستان معتقد است بدون الحاق کشمیر هویت پاکستان تکمیل نخواهد شد و هند هم معتقد است اگر کشمیر از این کشور جدا شود در حقیقت باید منتظر جدایی سایر ایالات‌ها از این کشور باشد و به نوعی شاهد فروپاشی هندوستان باشد بنابراین موضوع مهمی در روابط دو کشور محسوب می‌شود.
وی در ادامه افزود: سناریوهای که در زمینه حل بحران سیاسی کشمیر وجودارد حفظ وضع موجود است یعنی همین خط کنترل یا خط آتش بس که بین کشمیر هند و کشمیر پاکستان است این خط به عنوان خط مرزی به رسمیت شناخته شود و سناریوی دوم یک کشمیر بزرگ‌تر است یعنی کشمیر هند و پاکستان به هم ملحق شوند و یک کشمیر مستقل به عنوان یک کشور جدید را به وجود بیاورند و سومین سناریو یک کشمیر کوچک‌تر است یعنی بخشی از کشمیر پاکستان به پاکستان اختصاص پیدا کند و بخشی دیگر به هندوستان و دره کشمیر به مرکز سرینگر و مقداری از کشمیر تحت کنترل پاکستان به هم ملحق شوند و یک کشمیرمستقل کوچک‌تر را به وجود آورند.
این کارشناس اظهار داشت: راه حل دیگر حل این بحران سناریوی رودخانه چناب است این رودخانه کشمیر را از هم جدامی کند و این مرز مشترک شود و فعلاً به نظر می‌رسد هر کدام از این سناریوها چالش‌های خاص خودش را دارد و به این سادگی قابل حل نیست و می‌توان برای این بحران این را حل‌ها را ارائه داد.
مواضع جمهوری اسلامی در حل بحران کشمیر
نوذر شفیعی کارشناس ارشد بین الملل در پایان این گفت و گو در مورد مواضع ایران در مورد کشمیر اظهار داشت: تهران خواهان خویشتنداری هند و پاکستان از درگیری بر سر کشمیر است، خویشتداری دولت هند در برخورد با مردم کشمیر و دموکراسی و تعیین سرنوشت کشمیر از سوی مردم این منطقه است و اگر هم ورود پیدا کند به عنوان کشوری که مساعی جمیله به خرج می‌دهد یعنی نقش تشویق کننده برای حل اختلاف را دارد چون هندی‌ها با میانجی گری هر کشوری برای حل مناقشه کشمیر مخالف هستند در مرحله اول ایران می‌تواند نقش مساعی جمیله را در این اختلاف ایفا کند.
منبع:
خبرگزاری ایرنا
ارسال نظر