پایتخت‌نشینان از جاذبه‌های تهران بی‌خبرند

«برند تهران» قرار است پایتخت ایران را به مقصد اول گردشگران خارجی تبدیل کند، طرحی که قصد دارد تهران را نه فقط به عنوان یک گذر بلکه به عنوان مقصد گردشگران خارجی و داخلی معرفی کند.

مجید حسینی‌نژاد، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران نیز در این باره گفته بود: «با توجه به جاذبه‌های گردشگری که در تهران وجود دارد در حال حاضر یکی از طرح‌های کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران برای رونق گردشگری در پایتخت، «برند تهران» است؛ زیرا با معرفی مناسب پایتخت هم گردشگران خارجی و داخلی و هم تهرانی‌های ساکن در شهر می‌توانند از تهرانگردی استقبال کنند و با افزایش زمان ماندگاری توریست‌ها در تهران به علت افزایش هزینه کرد آن‌ها ما شاهد افزایش درآمد نیز خواهیم بود.».

اما سوال اصلی این است که شهر تهران تا چه میزان زیرساخت‌های لازم به خصوص در سطح بین المللی برای ورود گردشگر ثابت درون خود را دارد؟ هر چند سایر شهر‌های ایران شرایط بهتری از این لحاظ نسبت به تهران ندارند، اما به واسطه ویژگی‌های طبیعی و تاریخ خود عموماً مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرند.

تبدیل تهران از «گذر» به «مقصد»

امیر پویان رفیعی شاد، رئیس انجمن صنفی دفاتر سفر و گردشگری استان تهران در گفتگو با اقتصاد۲۴ و با اشاره به طرح «برند تهران» گفت: بحث برند تهران از شهر اصفهان الگوبرداری شد که از قدیم شعار «اصفهان نصف جهان» را داشت و امروز «اصفهان قصه‌ای نهان» را به عنوان شعار انتخاب کردند تا بتوانند روی آن برند‌سازی کنند.

وی با بیان اینکه تهران ویترین گردشگری کشور است، افزود: خواه ناخواه به دلیل ارتباطات پروازی و زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل، تهران مقصد گردشگران خارجی است.

رفیعی شاد اظهار کرد: ما باید از پتانسیل‌ها و زیرساخت‌هایی که در تهران وجود دارد استفاده کنیم و تهران را از مسیر گردشگری به مقصد گردشگری تبدیل کنیم.

وی افزود: در حال حاضر تهران، شهر رهگذری است که حتی در گردشگری داخلی نیز به عنوان شهر رهگذری به آن نگاه می‌شود. هر چند طی سال‌های اخیر سعی شده این نگاه تغییر کند و در نوروز امسال پروژه موفق تهران گردی در سازمان میراث فرهنگی کلید خورد و توانست بخشی از مردم را با جاذبه‌های گردشگری تهران آشنا کند.

این فعال حوزه گردشگری با بیان اینکه هنوز نتوانستیم تهران را به خود تهرانی‌ها معرفی کنیم، گفت: اگر آماری از همشهریان تهرانی بگیریم کمتر کسی از موزه‌ها و جاذبه‌های گردشگری تهران بازدید کرده است.

مسیر جذب توریست از رونق گردشگری داخلی می‌گذرد

رفیعی شاد گفت: ما برای اینکه میزبان خوبی برای گردشگران خارجی باشیم ابتدا باید خود با قابلیت‌های شهر تهران آشنا باشیم.

وی لازمه ورود گردشگر خارجی به کشور را رونق گردشگری داخلی دانست و افزود: ما باید ابتدا خود را برای مهمان نوازی آماده کنیم تا بتوانیم مهمانداران خوبی برای گردشگر خارجی شویم. زیرساخت‌های گردشگری خارجی از مسیر رونق گردشگری داخلی می‌گذرد.

تهران تبلیغ نمی‌شود

رئیس انجمن صنفی دفاتر سفر و گردشگری استان تهران همچنین با اشاره به زیر ساخت‌های گردشگری تهران گفت: ابتدا باید نیازسنجی صورت بگیرد و بر اساس عرضه و تقاضا به زیرساخت‌هایمان توجه کنیم. نمی‌توان از سرمایه گذار توقع ساخت هتل و زیرساخت گردشگری را داشت، اما به توجیه اقتصادی او فکر نکرد.

وی افزود: بدون شک اگر به صورت موازی جذب گردشگر و تجهیز زیرساخت‌ها صورت پذیرد می‌توان به موفقیت در این زمینه امیدوار بود.

رفیعی شاد مشکل اصلی گردشگری تهران را نبود تبلیغات دانست و اظهار کرد: تهران به لحاظ زیرساختی از امکانات تقریباً خوبی بهره می‌برد. هر چند نقص‌هایی هم دارد، اما مشکل در این است که این امکانات به خوبی معرفی نمی‌شوند.

وی تصریح کرد: در هتل‌های ما حتی برای گردشگران چینی رستوران‌های جداگانه وجود دارد و هتل‌های ۴ و ۵ ستاره در شهر تهران امکانات قابل قبولی دارند، اما اطلاع رسانی و تبلیغات تهران برای سایر کشور‌ها صورت نگرفته که این امر باید به واسطه دولت و سازمان میراث فرهنگی صورت پذیرد.

«برند تهران» چه هدفی دارد؟

کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با آسیب شناسی این وضعیت به تدوین «طرح برند تهران» پرداخته که بر اساس آن قرار است از دو مسیر، پایتخت به هاب گردشگری تبدیل شود. مسیر اول به ماموریت تورگردان‌ها وابسته است تا آن‌ها با مهارت‌های جدید بتوانند ظرفیت‌های با‌لقوه تهران همانند طبیعت‌گردی‌ها، روستاها، ابنیه‌های تاریخی و بازارگردی را معرفی کنند و علاوه بر آن می‌توانند برای اینکه چهره آشفته و پر ترافیک شهر را از دید گردشگران خارجی دور کنند با زمان‌بندی مناسب، رفت و آمد آن‌ها را در ساعاتی قرار دهند که تا حد امکان ترافیک کمتری را تجربه کنند یا حتی شب‌گردی کنند و از نورپردازی‌های مناسب موجود در شهر نیز بهره‌مند شوند.

مسیر دوم بر اساس یک مدل اقتصادی شکل می‌گیرد که با سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری، پایتخت بتواند قابلیت تبدیل شدن به مرکز شهر‌های جذب گردشگر-هاب- را پیدا کند. بر این اساس یک مدل آن است که گردشگران خارجی در مسیر تهران، کاشان، اصفهان و یزد ایرانگردی کنند؛ به‌گونه‌ای که تهران فقط محل گذر آن‌ها نباشد، بلکه در تهران اقامت کنند. در همین راستا مشاور معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری عنوان کرد: «یکی از وظایف جامعه تورگردان‌ها معرفی جاذبه‌های تهران به گردشگران خارجی و مقصد کردن تهران است. علاوه بر آن این تورلیدر‌ها باید جاذبه‌های فصول مختلف تهران را به خوبی معرفی کنند تا به‌صورت میانگین و دائمی مسافران خارجی را در تهران داشته باشیم.»

بدون تردید طرح‌هایی مانند برند تهران می‌تواند در رونق گردشگری تهران و کشور موثر باشد، اما اگر به صنعت گردشگری از بعد کلان نگاه کنیم با زنجیره‌ای به هم پیوسته از مشکلاتی روبرو هستیم که برای حل هر کدام از آن‌ها باید برنامه ویژه داشت. به طور قطع اقتصاد‌های پویا و نوظهور دنیا مانند ترکیه، مالزی و … با توجه به مقوله گردشگری توانستند بخشی از مشکلات اقتصادی را حل کنند. با این همه هر چند محدودیت‌های فرهنگی مختصات ایران را برای جذب گردشگر متفاوت می‌کند، اما می‌توان با تمرکز بر جذابیت‌های دیگر کشور به رونق گردشگری توجه کرد. سرمایه گذاری در این موضوع باید تسهیل و روند ورود گردشگران به خصوص کشور‌های دوست و همسایه صورت گیرد و از طرفی زیر ساخت‌های لازم همزمان با دیپلماسی قوی گردشگری نیز در سطح بین المللی احیا شود.