چه مجازاتی در انتظار حیوان آزارها است؟

سیدضیاءالدین خرمشاهی، استاد حقوق حیوانات کمیسیون حقوق بشر اسلامی، با بیان اینکه طی چند روز گذشته پیش‌نویس قانون منع حیوان‌آزاری پس از حدود سه سال معطلی به مجلس شورای اسلامی ارسال و اعلام وصول شد، اظهار کرد: البته این موضوع در قالب طرح و نه لایحه به مجلس شورای اسلامی رسید. در ابتدا قرار بود قوانینی که برای حمایت از حقوق حیوانات و منع حیوان آزاری نوشته شده است در قالب یک لایحه از طریق سازمان حفاظت محیط زیست و دولت به مجلس شورای اسلامی راه یابد، اما متاسفانه آن‌قدر تعلل کردند که این قوانین با پیگیری‌های مردمی و کمک‌های رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس - دکتر تابش - در قالب طرح به مجلس تقدیم شد.

این استاد حقوق حیوانات کمیسیون حقوق بشر اسلامی با اشاره به اینکه اگر طرح حمایت از حقوق حیوانات به‌صورت لایحه به مجلس شورای اسلامی فرستاده می‌شد مزایای بیشتری داشت، تصریح کرد: برای مثال اگر این طرح در قالب لایحه بود دولت چگونگی تامین بودجه و اعتبار آن را پیش‌بینی می‌کرد و مجلس دراین‌باره حساسیت به خرج نمی‌داد.

مصادیق حیوان آزاری چیست؟

خرمشاهی در ادامه با اشاره مصادیق حیوان آزاری - که در طرح حمایت از حقوق حیوانات آورده شده است - گفت: ممکن است برخی افراد تصور کنند که حیوان آزاری صرفا نسبت به حیوانات خانگی به‌ویژه سگ‌ها و گربه‌ها اتفاق می‌افتد درحالی‌که این برداشت اشتباهی است و آزاررسانی به حیوانات گستره وسیعی را دربرمی‌گیرد که بسیاری از مصادیق آن از دید عموم جامعه پنهان شده است. از جمله مصادیق حیوان آزاری می‌توان به تحمیل بار زیاد روی حیوانات باربر اشاره کرد همچنین امروزه برخی افراد خودخواه اقدام به انجام عمل‌های زیبایی روی حیوانات می‌کنند که نوع دیگری از حیوان آزاری است.

وی ادامه داد: برخی افراد نیز حیوانات با ارزش را مجبور به جفت‌گیری بیش از حد طبیعی می‌کنند تا خود به سود بیشتری برسند. برای مثال این کار درباره اسب‌هایی که نژاد ارزشمندی دارند، اتفاق می‌افتد که آسیب دیدگی حیوان را به دنبال دارد همچنین در برخی موارد تجاوز جنسی به حیوانات دیده می‌شود که همه این موارد از جمله مصادیق حیوان آزاری است و در ماده واحده منع حیوان آزاری تصریح شده و برای متخلفان مجازات تعیین شده است.

این حقوقدان با بیان اینکه صید دسته جمعی ماهیان، تشریح حیوانات در کلاس‌های آموزشی بدون بیهوشی و بهره‌کشی از حیوانات بیش از توان آن‌ها از جمله مصادیق دیگر حیوان آزاری است که در طرح حمایت از حقوق حیوانات دیده شده است، اظهارکرد: افرادی که حیوان خانگی دارند، اما نمی‌دانند چه‌طور باید از حیوان نگهداری کنند نیز در دسته حیوان آزار‌ها قرار می‌گیرند. برخی افرادی که حیوان خانگی دارند به هیچ عنوان حیوان دوست نیستند و صرفا برای شوآف اقدام به خرید حیوان خانگی کرده‌اند و به موجود زنده به چشم کالا نگاه می‌کنند.

به گفته خرمشاهی در قانون منع حیوان آزاری به حیواناتی که به مصرف خوراک انسان می‌رسند نیز پرداخته شده است. برای مثال اگر یک مرغدار برای دستیابی به رشد سریع‌تر یا تخمگذاری بیشتر با استفاده از روش‌های مختلف مانع استراحت پرنده شود، این کار او نیز جزو مصادیق حیوان آزاری تلقی می‌شود.

مجازات حیوان آزارها؛ از شرکت در کلاس‌های آموزشی تا مجازات حبس

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری مجازات‌هایی برای این جرم پیش‌بینی شده است، تصریح کرد: بسته به نوع حیوان آزاری، مجازات‌ها متفاوت است. در برخی موارد حیوان خانگی از فرد گرفته و به دیگری واگذار می‌شود. از جمله مجازات‌های دیگر مجبور کردن شخص به شرکت در کلاس‌های آموزشی است تا رفتار با حیوانات را بیاموزد حتی در برخی موارد حیوان آزار به روانشناس معرفی می‌شود چرا که بسیاری از حیوان آزار‌ها تعادل روانی ندارند. در برخی موارد نیز مجازات حبس برای فردی که اقدام به حیوان آزاری می‌کند در نظر گرفته شده است.

چرایی حذف برخی از فعالان حقوق حیوانات هنگام تدوین پیش‌نویس طرح

این استاد حقوق حیوانات کمیسیون حقوق بشر اسلامی در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا برخی از فعالان به نام حقوق حیوانات هنگام تدوین پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری کنار گذاشته شدند و در جلسات هم‌اندیشی از نظرات آن‌ها استفاده نشد، توضیح داد: در زمان تدوین این پیش‌نویس، دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست از تمام کسانی که به هر نحوی نقشی در رابطه با حیوانات داشتند، دعوت می‌کرد و آن‌ها نیز در جلسات شرکت می‌کردند، اما گاهی با موضوعات مختلف به‌صورت هیجانی و به دور از واقعیت برخورد می‌کردند. برای مثال می‌گفتند که باید عبور هواپیما‌ها از زیستگاه‌های حیات وحش ممنوع شود این در حالیست که ما اصلا زیر ساخت تدوین چنین قانونی را نداریم.

خرمشاهی ادامه داد: حتی برخی از فعالان عنوان می‌کردند که حیوانات بلاصاحب نباید عقیم‌سازی شوند و باید در پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری این موضوع ممنوع شود. این پیشنهاد نیز در حالی مطرح می‌شود که اگر این حیوانات عقیم نشوند جمعیت آن‌ها آنقدر زیاد می‌شود که برای کنترل جمعیت رو به روش‌هایی مانند کشتار می‌آوریم. جلساتی که برای تدوین پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری تشکیل می‌شد جلساتی کارشناسی بود که نیاز داشت صحبت‌های مطرح شده در آن پایه علمی و منطقی داشته باشد.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه افرادی که در حوزه حقوق حیوانات فعال هستند و صحبت‌های منطقی داشتند به جلسات دعوت می‌شدند، اما افرادی که صرفا هیجانی بحث می‌کردند از این جلسات حذف شدند، تاکید کرد: هر کسی که حیوانات را دوست دارد نمی‌تواند در حوزه حقوق حیوانات صاحبنظر باشد. تدوین قانون عرصه‌ای فوق تخصصی است و قانون‌نویس باید بر اساس فرهنگ عمومی جامعه، دیدگاه‌های مذهبی، مسائل بهداشتی، قوانین بالادستی و ... اقدام به تدوین یک طرح یا لایحه کند. اگر ما بدون در نظر گرفتن شرایط روز جامعه و فرهنگ عمومی اقدام به تدوین پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری می‌کردیم قطعا در همان مراحل ابتدایی از دور خارج می‌شد.

به گفته این استاد حقوق حیوانات کمیسیون حقوق بشر اسلامی آنچه به عنوان پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری تهیه شده است خروجی هم اندیشی بخش خصوصی و فعالان دلسوز صاحب نظر در حوزه حقوق حیوانات است. پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری در قالب طرح به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است البته به احتمال زیاد بررسی آن در مجلس دهم به اتمام نمی‌رسد بنابراین در دوره‌های بعدی مجلس بررسی می‌شود.

خرمشاهی در پایان اظهار کرد: در حال حاضر نیز راه اصلاح پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری مسدود نیست و اگر کسانی هستند که می‌توانند با پیشنهادات خود و طرح مسائل جدید سبب غنای بیشتر این طرح شوند می‌توانند نظرات خود را به فراکسیون محیط زیست مجلس یا مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی بفرستند. چنانچه این پیشنهادات علمی و منطقی باشد قطعا در تصویب پیش‌نویس قانون منع حیوان آزاری در نظر گرفته می‌شوند.