یک نگاه: چرا انتظار نمی‌رود که رهبری، حکم نصب رئیس جمهور را امضا نکند؟

خبر آنلاین نوشت:

یک استاد حقوق اساسی معتقد است که امضای حکم ریاست جمهوری توسّط مقام رهبری تنفیذی نیست و جزو صلاحیت‌های تکلیفی این مقام می باشد.

دکتر سیدمحمد هاشمی در گفت​وگوی مشروحی که پیرامون نظام​های پارلمانی و ریاستی با خبرآنلاین داشت، با بیان اینکه در تمامی نظام‌های دنیا، به ندرت پیش می‌آید که نخست‌وزیری بتواند پارلمان را منحل کند، افزود: پارلمان‌ها در حکومت‌های سلطنت‌ مشروطه که پادشاه توان انحلال مجالس را دارد، سابقه انحلال دارند. براساس قانون اساسی ما، پارلمان غیرقابل انحلال است اما رئیس جمهور و رهبر مسئولند و براساس قانون اساسی هر دوی آنها قابل عزل هستند. کما اینکه ذیل اصل 111 قانون اساسی آمده است: هر گاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود ، یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم گردد ، یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد. از سوی دیگر رئیس جمهور هم قابل عزل است. البته هم انتخاب رئیس جمهور و هم عزل او باید به امضای رهبر برسد.

وی در ادامه گفت: من برخلاف بسیاری معتقدم که امضای حکم ریاست جمهوری توسّط مقام رهبری تنفیذی نیست و جزو صلاحیت‌های تکلیفی این مقام می باشد. چون رئیس جمهور منتخب مردم است و انتظار نمی‌رود که رهبری، حکم نصب رئیس جمهور را امضا نکند چون رهبری خودش منتخب مردم است.

به زعم این استاد حقوق اساسی از این‌رو می توان گفت که امضای حکم مذکور یک امر تشریفاتی است. اما موافقت با عزل وی دیگر تشریفاتی نیست و جنبه مصلحتی دارد. ممکن است رئیس جمهور از نظر قضایی یا حقوقی در معرض عزل قرار بگیرد. یعنی مثلاً از نظر قضایی، دیوان عالی کشور رئیس جمهور را محکوم و مجازات کند یا اینکه از نظر حقوقی مجلس، رئیس جمهور را استیضاح کرده و دو سوم نمایندگان رأی به عدم کفایت سیاسی او بدهند. نهایتاً رئیس جمهور محکوم یا بی‌کفایت به رهبری سپرده می‌‌شود. رهبر می‌تواند او را عزل کند یا نکند. این صلاحیت از اختیارات رهبری است که جنبه مصلحتی دارد.

هاشمی یادآور شد که در اصل 110 قانون اساسی آمده است: عزل رییس جمهور با در نظر گرفتن مصالح کشور پس از حکم دیوان عالی کشور به تخلف وی از وظایف قانونی ، یا رای مجلس شورای اسلامی به عدم کفایت وی بر اساس اصل هشتاد و نهم . این اختیار به رهبری سپرده شده است چرا که عزل رئیس جمهور هزینه سیاسی دارد.