.svg)
عواملی که سلامت روانی کودکان را تهدید می‌کنند
پارسینه: بیشتر والدین بعد از به‌دنیا آمدن کودک تمام توان خود را به کار می‌گیرند تا مبادا تهدیدی سلامت جسمانی فرزند دلبندشان را نشانه بگیرد، اما سلامت روان کودکان نیز به همان اندازه سلامت جسمانی آن‌ها اهمیت دارد. بهتر است بدانید که بسیاری از اختلالات مانند اضطراب، نقص توجه بیش فعالی و افسردگی در دوران کودکی اتفاق می‌افتد و اگر به موقع درمان شوند جایی برای افسوس در بزرگسالی باقی نمی‌گذارند.
کودکانی که از سلامت روانی خوبی برخوردار باشند در مقابله با مشکلات زندگی انعطاف‌پذیری بیشتری از خود نشان داده و راحت‌تر با مشکلات کنار می‌آیند.
مواردی که می‌تواند در سلامت روانی کودک دخیل باشد:
- سلامت جسمی با رعایت یک رژیم متعادل و انجام فعالیت‌های منظم ورزشی
- بازی در داخل و خارج از خانه
- داشتن خانواده‌ای سالم
- انتخاب مدرسه مناسب
- شرکت در فعالیت‌های گروهی
کودکانی که از سلامت روان برخوردارند چه ویژگی‌هایی دارند؟
- احساس دوست داشتن، اعتماد، درک، باارزش بودن و ایمن بودن دارند.
- علاقه‌مند به زندگی و داشتن فرصت‌هایی برای لذت بردن از خود هستند.
- امیدوار و خوش‌بین هستند.
- قادر به یادگیری و داشتن فرصت برای موفقیت هستند.
- خوب و بد را از هم تشخیص می‌دهند.
- احساس تعلق به خانواده، مدرسه و جامعه دارند.
-احساس می‌کنند کنترل زندگی را به دست دارند و هنگام مقابله با مشکلات با تمام توان برای حل مشکل تلاش می‌کنند.
بیشتر کودکان از لحاظ روحی سالم زندگی می‌کنند مگر اینکه به دلایلی تغییراتی در شیوه زندگی آن‌ها به وجود بیاید. تغییراتی مثل رفتن به مدرسه، تولد یک خواهر یا برادر جدید و ...
بعضی از کودکان از رفتن به مدرسه و پیدا کردن دوستان جدید و انجام فعالیت‌های جدید هیجان‌زده می‌شوند و عده‌ای هم از ورود به محیط جدید مضطرب می‌شوند. رشد ذهنی و بدنی در دوران نوجوانی نیز ممکن است زندگی آن‌ها را دچار آشفتگی کرده و بر سلامت روان نوجوانان تاثیر بگذارد.
عوامل بروز مشکلات روحی در کودکان و نوجوانان
- داشتن یک بیماری جسمی طولانی‌مدت
- داشتن والدینی که دارای مشکلات روحی و روانی بوده و هستند
- تجربه مرگ یکی از عزیزان
- داشتن والدینی که طلاق گرفته و یا جدا از هم زندگی می‌کنند
- مورد آزار و اذیت شدید جسمی یا جنسی قرار گرفتن
- زندگی در خانواده فقیر و بی‌خانمان
- تجربه کردن تبعیض جنسیتی و یا هر تبعیض دیگری
- داشتن مشکلات آموزشی
برخی مشکلات بهداشت روان در کودکان و نوجوانان
افسردگی
در چند دهه گذشته افسردگی تنها در بین بزرگسالان شایع بود، ولی امروزه در بین کودکان و نوجوانان نیز دیده می‌شود و نوجوانان بیشتر از کودکان خردسال دچار افسردگی می‌شوند.
خودآزاری
یکی از مشکلات شایع در بین نوجوانانی که از زندگی خود ناامید هستند و میلی به زندگی ندارد خودآزاری است. مثلاً از طریق برش یا سوزاندن قسمتی از پوست، به خود آسیب می‌زنند.
اختلال اضطراب جدایی
یکی از شایع‌ترین اختلالات اضطراب در کودکان، اضطراب جدایی است که معمولاً در اوایل ورود به مهدکودک و یا مدرسه خودنمایی می‌کند به این صورت که هنگام جدایی از والدین ابراز نگرانی و ترس و ناراحتی افراطی می‌کنند.
اختلال استرس پس از سانحه
این اختلال بیشتر در مواقعی مثل زنده ماندن از یک فاجعه، قربانی خشونت و یا زورگویی شدید شدن، مشاهده چیز‌های بسیار ترسناک و یا مورد سوءاستفاده جسمی یا جنسی قرار گرفتن، به وجود می‌آید.
اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD)
این اختلال نیز بیشتر در دوران کودکی ایجاد می‌شود و حدود ۱۰ درصد از کل کودکان به این اختلال مبتلا می‌شوند و در پسران شایع‌تر از دختران است.
بیتا صدیقیان؛ مشاور اختلالات حسی و بیش فعالی در کودکان می‌گوید: "کودکان بیش فعال، از نوع کم‌توجه، کودکانی هستند که به طور پیوسته در حال رویاپردازی هستند و این موجب تمرکز نداشتن در این کودکان می‌شود که این مشکل هم در مدرسه بیشتر خود را نشان می‌دهد. بیش فعالی در این کودکان منجر می‌شود این کودکان علاقه‌ای به انجام تکلیف‌هایی که نیاز به دقت زیادی دارد، نداشته و برای درس خواندن مشکل داشته باشند. "
اختلالات غذا خوردن
این اختلال بیشتر در نوجوانی شروع می‌شود و اشکال مختلفی دارد اعم از بی‌اشت‌هایی عصبی و یا بولیمیا که بیشتر در دختران دیده می‌شود و می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی و رشد جسمی به همراه داشته باشد.
چگونه به کودکانی که از مشکلات روحی رنج می‌برند کمک کنیم؟
ایجاد رابطه‌ای گرم و صمیمی با کودکان
والدین با ایجاد رابطه‌ای صمیمی با کودکانشان این امکان را به آن‌ها می‌دهند تا احساس امنیت کرده و مشکلاتشان را با آن‌ها در میان بگذارند. والدین نیز بهتر است با گوش دادن و جدی گرفتن احساسات و در آغوش کشیدن آن‌ها کمک کنند تا مشکلاتشان را حل کنند. با اینکه احساسات منفی در کودکان و نوجوان معمولاً گذراست، ولی پشتیبانی والدین کمک می‌کند تا جلوی احساسات منفی آن‌ها گرفته شود.
کمک حرفه‌ای
اگر فرزند شما یک دانش آموزان است ممکن است در مدرسه؛ معلم، مشاور یا معلم تربیتی بتواند کمکش کند در غیر این صورت لازم است از مشاوران حرفه‌ای که در این زمینه همکاری می‌کنند کمک بگیرید. برای این کار می‌توانید از خط ارتباطی "۱۲۳" تیم سیار اورژانس اجتماعی که در بیشتر شهر‌ها نیز فعالیت می‌کنند و متشکل از روانشناسان و مددکاران اجتماعی هستند نیز کمک بگیرید.
گفتگو درمانی
بنابه نظر مشاوران تربیت کودک و ارزیابی‌ها و تجربیات حاصل از معالجه کودکانی که مشکلات روحی و روانی داشتند، بهترین راهکار برای رفع مشکلات روحی کودکان گفتگو از طریق بازی است.
دارو
کودکان و نوجوانان قبل از تجویز دارویی باید توسط یک متخصص ارزیابی شوند. شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر این که صحبت کردن با روش‌های درمانی می‌تواند برای کودکان موثرتر باشد، اما ممکن است در بعضی موارد دارو‌ها نیز کمک کنند.
منبع: تبیان
مواردی که می‌تواند در سلامت روانی کودک دخیل باشد:
- سلامت جسمی با رعایت یک رژیم متعادل و انجام فعالیت‌های منظم ورزشی
- بازی در داخل و خارج از خانه
- داشتن خانواده‌ای سالم
- انتخاب مدرسه مناسب
- شرکت در فعالیت‌های گروهی
کودکانی که از سلامت روان برخوردارند چه ویژگی‌هایی دارند؟
- احساس دوست داشتن، اعتماد، درک، باارزش بودن و ایمن بودن دارند.
- علاقه‌مند به زندگی و داشتن فرصت‌هایی برای لذت بردن از خود هستند.
- امیدوار و خوش‌بین هستند.
- قادر به یادگیری و داشتن فرصت برای موفقیت هستند.
- خوب و بد را از هم تشخیص می‌دهند.
- احساس تعلق به خانواده، مدرسه و جامعه دارند.
-احساس می‌کنند کنترل زندگی را به دست دارند و هنگام مقابله با مشکلات با تمام توان برای حل مشکل تلاش می‌کنند.
بیشتر کودکان از لحاظ روحی سالم زندگی می‌کنند مگر اینکه به دلایلی تغییراتی در شیوه زندگی آن‌ها به وجود بیاید. تغییراتی مثل رفتن به مدرسه، تولد یک خواهر یا برادر جدید و ...
بعضی از کودکان از رفتن به مدرسه و پیدا کردن دوستان جدید و انجام فعالیت‌های جدید هیجان‌زده می‌شوند و عده‌ای هم از ورود به محیط جدید مضطرب می‌شوند. رشد ذهنی و بدنی در دوران نوجوانی نیز ممکن است زندگی آن‌ها را دچار آشفتگی کرده و بر سلامت روان نوجوانان تاثیر بگذارد.
عوامل بروز مشکلات روحی در کودکان و نوجوانان
- داشتن یک بیماری جسمی طولانی‌مدت
- داشتن والدینی که دارای مشکلات روحی و روانی بوده و هستند
- تجربه مرگ یکی از عزیزان
- داشتن والدینی که طلاق گرفته و یا جدا از هم زندگی می‌کنند
- مورد آزار و اذیت شدید جسمی یا جنسی قرار گرفتن
- زندگی در خانواده فقیر و بی‌خانمان
- تجربه کردن تبعیض جنسیتی و یا هر تبعیض دیگری
- داشتن مشکلات آموزشی
برخی مشکلات بهداشت روان در کودکان و نوجوانان
افسردگی
در چند دهه گذشته افسردگی تنها در بین بزرگسالان شایع بود، ولی امروزه در بین کودکان و نوجوانان نیز دیده می‌شود و نوجوانان بیشتر از کودکان خردسال دچار افسردگی می‌شوند.
خودآزاری
یکی از مشکلات شایع در بین نوجوانانی که از زندگی خود ناامید هستند و میلی به زندگی ندارد خودآزاری است. مثلاً از طریق برش یا سوزاندن قسمتی از پوست، به خود آسیب می‌زنند.
اختلال اضطراب جدایی
یکی از شایع‌ترین اختلالات اضطراب در کودکان، اضطراب جدایی است که معمولاً در اوایل ورود به مهدکودک و یا مدرسه خودنمایی می‌کند به این صورت که هنگام جدایی از والدین ابراز نگرانی و ترس و ناراحتی افراطی می‌کنند.
اختلال استرس پس از سانحه
این اختلال بیشتر در مواقعی مثل زنده ماندن از یک فاجعه، قربانی خشونت و یا زورگویی شدید شدن، مشاهده چیز‌های بسیار ترسناک و یا مورد سوءاستفاده جسمی یا جنسی قرار گرفتن، به وجود می‌آید.
اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD)
این اختلال نیز بیشتر در دوران کودکی ایجاد می‌شود و حدود ۱۰ درصد از کل کودکان به این اختلال مبتلا می‌شوند و در پسران شایع‌تر از دختران است.
بیتا صدیقیان؛ مشاور اختلالات حسی و بیش فعالی در کودکان می‌گوید: "کودکان بیش فعال، از نوع کم‌توجه، کودکانی هستند که به طور پیوسته در حال رویاپردازی هستند و این موجب تمرکز نداشتن در این کودکان می‌شود که این مشکل هم در مدرسه بیشتر خود را نشان می‌دهد. بیش فعالی در این کودکان منجر می‌شود این کودکان علاقه‌ای به انجام تکلیف‌هایی که نیاز به دقت زیادی دارد، نداشته و برای درس خواندن مشکل داشته باشند. "
اختلالات غذا خوردن
این اختلال بیشتر در نوجوانی شروع می‌شود و اشکال مختلفی دارد اعم از بی‌اشت‌هایی عصبی و یا بولیمیا که بیشتر در دختران دیده می‌شود و می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی و رشد جسمی به همراه داشته باشد.
چگونه به کودکانی که از مشکلات روحی رنج می‌برند کمک کنیم؟
ایجاد رابطه‌ای گرم و صمیمی با کودکان
والدین با ایجاد رابطه‌ای صمیمی با کودکانشان این امکان را به آن‌ها می‌دهند تا احساس امنیت کرده و مشکلاتشان را با آن‌ها در میان بگذارند. والدین نیز بهتر است با گوش دادن و جدی گرفتن احساسات و در آغوش کشیدن آن‌ها کمک کنند تا مشکلاتشان را حل کنند. با اینکه احساسات منفی در کودکان و نوجوان معمولاً گذراست، ولی پشتیبانی والدین کمک می‌کند تا جلوی احساسات منفی آن‌ها گرفته شود.
کمک حرفه‌ای
اگر فرزند شما یک دانش آموزان است ممکن است در مدرسه؛ معلم، مشاور یا معلم تربیتی بتواند کمکش کند در غیر این صورت لازم است از مشاوران حرفه‌ای که در این زمینه همکاری می‌کنند کمک بگیرید. برای این کار می‌توانید از خط ارتباطی "۱۲۳" تیم سیار اورژانس اجتماعی که در بیشتر شهر‌ها نیز فعالیت می‌کنند و متشکل از روانشناسان و مددکاران اجتماعی هستند نیز کمک بگیرید.
گفتگو درمانی
بنابه نظر مشاوران تربیت کودک و ارزیابی‌ها و تجربیات حاصل از معالجه کودکانی که مشکلات روحی و روانی داشتند، بهترین راهکار برای رفع مشکلات روحی کودکان گفتگو از طریق بازی است.
دارو
کودکان و نوجوانان قبل از تجویز دارویی باید توسط یک متخصص ارزیابی شوند. شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر این که صحبت کردن با روش‌های درمانی می‌تواند برای کودکان موثرتر باشد، اما ممکن است در بعضی موارد دارو‌ها نیز کمک کنند.
منبع: تبیان
ارسال نظر