پشت پرده کنسرو‌های ماهی ۷ هزار تومانی

در جــاده گلبهار، وانت بار‌هایی که به فروش کنسروماهی مشغولند، به فاصله چند کیلومتری از هم متوقف‌انـد و پلاکارد‌های بزرگی روی هر کدام از آن‌ها نصب شده که رویشان این جمله به چشم می‌خورد: «تن ماهی ۷ هزارتومان».

در این محل، در حالی کنسرو ماهی ۱۸۰ گرمی به قیمت ۷ هزار تومان فروخته می‌شود که روی قوطی‌ها، قیمت کنسرو ۱۱ تا ۱۴ هزارتومان بر اساس برند و کارخانه تولیدی، درج شده است.

از آن جا که تفاوت قیمت روی کالا و قیمت فروش این کنسروها، کمی عجیب است، برای بررسی موضوع، به‌همراه بازرسان سازمان صمت سراغ یکی از وانت‌ها می‌رویم. تعداد زیادی کنسرو ماهی با نام و برند‌های ناشناخته، درون وانت چیده شده و هر از گاهی راننده خودرویی که قیمت پایین کنسرو‌ها توجهش را جلب کرده، توقف و خرید می‌کند. بدون این که خودمان را معرفی کنیم، چند کنسرو می‌خریم و توضیح می‌دهیم برای تکمیل جنس سوپر مارکت‌مان در شهر، تعداد زیادی کنسرو می‌خواهیم و قیمت آخر کنسرو‌ها چند است؟ بعد از کمی چک و چانه، فروشنده قبول می‌کند قیمت هر کنسرو را تا ۵ هزار تومان هم پایین بیاورد.

وقتی بیشتر تخفیف می‌خواهیم، فاکتوری از جیبش بیرون می‌آورد که براساس آن، قیمت خرید هر کنسرو از یکی از کلی فروشی‌های شهر، ۴۵۰۰ تومان درج شده؛ یعنی حدود ۱۰ هزارتومان تفاوت قیمت بین چیزی که روی کالا درج شده و چیزی که فروخته می‌شود.

نشانی کلی فروشی مذکـور را می‌گیریم و در ادامه بررسی‌هایمان، از صاحبان وانت بار‌های بعدی که کنار جاده به فروش همین کنسرو‌ها مشغولند، محل خریدشان را می‌پرسیم و هر کدام، یک منطقه از شهر را اعلام می‌کنند؛ انگار موجی از کنسرو ماهی با قیمت‌های غیرواقعی وارد شهر شده.

از آن جا که هم اکنون، قیمت هر کنسروماهی ۱۸۰ گرمی درجه‌یک با برند معتبر، بین ۱۳ تا ۱۵ هزارتومان است و قیمت هر کنسروماهی ۱۸۰ گرمی درجه دو و سه، حدود ۸-۷ هزارتومان، درباره کنسرو‌های حاشیه جاده، این سوال پیش می‌آید که این‌ها درجه یک هستند یا درجه دو؟ اگر درجه یک‌اند و قیمتِ روی کنسرو حاکی از کیفیت است، پس این تخفیف عجیب برای فروش به چه دلیل است؟ اگر درجه دو است، چرا قیمت درجه‌یک بر آن درج شده؟ و اصولا وزن واقعی و کیفیت این کنسروها، چگونه است؟

برای پاسخ به این سوالات، چند نمونه خریداری شده را به سازمان صمت منتقل می‌کنیم. هم کم‌فروشی، هم تخفیف کاذب و هم گران فروشی.

«مهدی مقدسی» کارشناس دفتر نظارت و بازرسی سازمان صمت، توضیح می‌دهد: «طبق بررسی‌های مقدماتی، در فروش این کنسرو‌ها که تولیدی ۱۰ کارخانه مختلف واقع در بندرعباس و بندرامیرآباد است، کم‌فروشی، تخفیف کاذب و گران فروشی اتفاق افتــاده. در حالی که باید وزن محتوای خالص کنسرو، به گواه عددی که روی جعبه درج شده، ۱۸۰ گرم باشد، کل وزن هر کنسرو با ظرف ۱۶۰ گرم بود. ضمن این که وقتی محصولی با قیمت ۴۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد، نشان دهنده این است که قیمت تمام شده تولید این کنسرو برای کارخانه همین بوده و قیمت ۱۱ یا ۱۴ هزارتومانِ درج شده، غیرواقعی است. این می‌تواند یک شگرد تبلیغاتی باشد که یک قیمت غیرواقعی روی یک کالا درج شود، اما در فروش، اصطلاحا این قیمت را بشکنند و به دلیل یک تخفیف دروغین، مشتری را فریب دهند.

برای این که کارخانه تولید کننده این کنسروها، خارج از استان خراسان قرار دارد، ما پیگیری‌هایی از طریق سازمان صمت و سازمان حمایت از حقوق مصرف کننده استان مربوط، اولا برای آزمایش روی محتوای کنسرو و ثانیا برای کشف دلایل عرضه این محصولات با چنین قیمت‌هایی را شروع کرده‌ایم و این استعلام‌ها و نامه‌نگاری‌ها برای برخورد قاطع با تولیدکنندگان این کنسرو‌ها همچنان ادامه دارد، اما به دلیل خارج از استان بودنِ این کارخانجات، روند پیگیری‌ها زمان‌بر است.»

وی در ادامه، درباره گران فروشی این کنسرو‌ها هم می‌گوید: «بازرسان ما در بازرسی ها، مبنا را قیمت فاکتور خرید قرار می‌دهند و درصد سود تعریف شده را به این مبلغ اضافه می‌کنند و اگر کالا با مبلغی بالاتر از این رقم فروخته شده باشد، گران فروشی محرز می‌شود. با این نوع محاسبه، فارغ از کم‌فروشی و تخفیف دروغین، فروشندگان کنسرو جاده گلبهار، مرتکب گران فروشی هم شدند و کنسروی را که باید به قیمت ۵۱۰۰ تومان به فروش برسد، هفت هزارتومان می‌فروختند که در ادامه بابت تمام این موارد، با کارخانه تولید کننده برخورد خواهد شد.» متعاقبا، جزئیات به‌دست آمده از آزمایش‌های انجام شده روی این کنسرو‌ها و نتیجه پیگیری‌های بازرسان سازمان صمت استان، در گزارشی اعلام خواهد شد.