جنگ نفتی؛ روسیه و عربستان چه می‌خواهند؟

به گزارش «پارسینه»، درگیری دو غول صادرکننده نفت خام جهان، یعنی عربستان سعودی و روسیه، شوکی به بازار‌های جهانی انرژی وارد کرد و تبعات گسترده‌ای هم برای مصرف کنندگان و هم شرکت‌های نفتی خواهد داشت.

درگیری میان این دو تولیدکننده مهم نفت در زمانی رخ داده است که پیش بینی می‌شود به علت شیوع ویروس کرونا و تاثیر آن بر اقتصاد‌های سراسر جهان، برای نخستین بار از سال ۲۰۰۹ شاهد کاهش تقاضا در بازار باشیم.

روز دوشنبه قیمت نفت شدیدترین کاهش در یک روز را از زمان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ تجربه کرد. «آسوشیتدپرس» نگاهی داشته است به علل و تاثیرات جنگ نفتی.

چرا قیمت نفت سقوط کرد؟

شیوع ویروس کرونا موجب کاهش مسافرت و حمل و نقل شد و همین دلیل تقاضا برای سوخت به شدت کاهش یافت. نفت برنت از ۶۹ دلار ابتدای سال به نزدیک ۵۰ دلار در هفته گذشته رسید.

نشست هفته گذشته میان اوپک و کشور‌های غیر عضو با دستور کار کاهش تولید ۱.۵ میلیون بشکه نفت خام که معادل ۱.۵ درصد تولید روزانه جهانی است، هفته گذشته برگزار شد تا از کاهش بیشتر قیمت جلوگیری شود. عربستان سعودی، تولید کننده شماره ۲ جهان، از روسیه، تولید کننده شماره ۳، و دیگر کشور‌های غیرعضو اوپک خواست ۵۰۰ هزار بشکه از تولید روزانه خود بکاهند. روسیه و عربستان از سال ۲۰۱۶ درباره مسائل مربوط به تولید با یکدیگر همکاری می‌کردند.

این بار، اما روسیه از همراهی با اوپک امتناع ورزید و حاضر نشد به کاهش بیشتر تولید یا حتی تمدید زمان توافق پیشین درباره کاهش تولید که در انتهای ماه مارس (۲۰ روز دیگر) به پایان می‌رسد، تن بدهد. عربستان هم پاسخ متقابل داد و به مشتریانش گفت که قصد دارند تولید خود را افزایش داده و به مشتریان آسیایی خود تخفیف بدهند.

هدف عربستان چیست؟

هدف نخست عربستان حفظ سهم خود از بازار نفت است. هم عربستان و هم روسیه دیده اند که تولیدکنندگان آمریکایی سهم قابل توجهی از بازار آن‌ها را گرفته اند، و سقوط قیمت‌ها موجب می‌شوند تا این کشور‌ها مشتریانشان را حفظ کنند.

دوم، عربستان امیدوار است که درد ناشی از قیمت‌های پایین موجب شود تا روسیه در موضع خود بازاندیشی کند. تحلیلگران بانک «یونی کردیت» می‌گویند «عربستان سعودی عملا یک جنگ قیمت علیه روسیه به راه انداخته است و با وعده فروش نفت با تخفیف به دنبال به حداکثر رساندن درآمد‌های نفتی خودش است. به نظر می‌رسد عربستان سعودی می‌خواهد جایگاهش به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت جهان را تثبیت کند و مسکو را متقاعد کند تا به میز مذاکره بازگردد.»

روسیه چرا کاهش تولید را نپذیرفت؟

روسیه احتمالا در کاهش تولید چیزی به جز واگذار کردن سهم بازار نمی‌بیند، آن هم در حالی که تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا در تگزاس و نیومکزیکو در حال گرفتن سهم بیشتری هستند. تحلیلگران می‌گویند عربستان احتمالا توانایی روسیه برای تحمل قیمت‌های پایین را دست کم گرفته است. هر دو کشور برای تامین بودجه خود به شدت به درآمد‌های نفتی وابسته اند، اما روسیه می‌گوید می‌تواند با فروش نفت خودش با قیمت ۴۲ دلار، بودجه را متوازن کند. بر اساس ارزیابی‌های صندوق بین المللی پول، از آنجا که اقتصاد عربستان تنوع کمتری دارد، به قیمت بیشتر از ۸۰ دلار برای هر بشکه نفت نیاز دارد، هرچند هزینه هایش از روسیه بسیار کمتر هم هست.

کاری که عربستان کرده این است که قیمت‌ها را تا جایی کاهش دهد که هر دو طرف احساس خرد شدن کنند، و روسیه ممکن است هدف بلندمدت تری داشته باشد: صنعت نفت آمریکا.

تام ادشید، دبیر پژوهش‌های شرکت مشاوره «ماکرو ادوایزرینگ» در مسکو، می‌گوید: «روس‌ها این کار را با توجه به ملاحظات استراتژیک بلندمدت انجام داده اند. دیدگاه آن‌ها این است که با این کار می‌توانند به سلامت مالی تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده ضربه بزنند و به این ترتیب ظرفیت زیادی از آمریکا و تولیدکنندگان آمریکایی به عنوان یک منبع رقیب را از خط خارج کنند.

این رخداد چه تاثیری بر تولیدکنندگان آمریکایی خواهد داشت؟

قیمت‌های پایین کنونی می‌تواند فعالیت‌ها در صنعت نفت شیل آمریکا را محدود کند. مطابق با ارزیابی‌های فدرال رزرو دالاس، قیمت ۵۰ دلار برای هر بشکه می‌تواند حفر چاه‌های جدید در آمریکا را به صرفه سازد. در تگزاس تعداد چاه‌های فعال از ۵۵۳ حلقه در اکتبر ۲۰۱۸ به ۳۹۸ حلقه در ژانویه ۲۰۲۰ کاهش پیدا کرده بود. در همین مدت، صنعت نفت در تگزاس نزدیک به ۱۴ هزار شغل را از دست داد.

فاتح بیرول، رئیس «آژانس بین المللی انرژی»، بر این باور است که صنعت شیل آمریکا زنده خواهد ماند، اما سطح خطر برای آن بالا است. او از کشور‌ها خواست تا درباره تصمیمات مهم تولید نفت عجول نباشند.