خروج ۳.۵ هزار ميليارد تومان نقدينگي از بانك‌ها

به گزارش خبرنگار بانك و بيمه خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، آن زمان كه در فصل پاياني سال گذشته بانك مركزي سياست پيش‌فروش سكه طلا را آغاز كرد يكي از مهم‌ترين اهداف آن طرح، جمع‌آوري نقدينگي سرگردان اعلام شده بود.

در همين مورد پس از پيش‌فروش مجموعا 9 ميليون و 318 هزار سكه، مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی خبر داده بود كه 5.6 ‌هزار ميليارد تومان نقدينگي سیال در جامعه جذب سیستم بانکی شد.

پيمان قرباني در همين مورد به موضوع قابل توجهي نيز اشاره كرده و گفته است: اين ميزان نقدينگي به طور متوسط حدود پنج ماه از فعاليت‌هاي سوداگرانه و سفته بازانه دور شد. طرح پيش فروش سکه اقدام مناسبي بود که از طريق آن بيش از 56 هزار ميليارد ريال از نقدينگي سیال موجود در دست اين افراد جمع آوري و جذب سيستم بانکي شد.

اما حال كه روزهاي پاياني عرضه سكه‌هاي پيش‌فروش شده فرا رسيده و از آن مهلت پنج ماهه جذب نقدينگي نيز مدتيست كه مي‌گذرد به نظر مي‌رسد بايد اين حجم نقدينگي را در بخشي ديگر شاهد باشيم. پايان آذر ماه سال گذشته جذب بخشي از نقدينگي سرگردان بازار از طريق پيش‌فروش سكه آغاز شد كه طبق برآوردهاي مقامات بانك مركزي تا پايان ارديبهشت ماه آن مهلت پنج ماهه دوري اين نقدينگي از فعاليت‌هاي سوداگرانه به اتمام رسيده است.

طبق آخرين اعلام بانك مركزي در مجموع بيش از 9 ميليون و 318 هزار سكه پيش‌فروش شده كه با فروش اين ميزان بيش از 5.6 هزار ميليارد تومان نقدينگي جذب سيستم بانكي شد. اين رقم گوياي اين است كه به طور متوسط هركدام از سكه‌هاي پيش‌فروش شده 600 هزار تومان ارزش داشته‌اند كه با توجه به تحويل بيش از چهار ميليون و 594 هزار و 700 سكه (طبق اعلام مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی در 15 مرداد ماه امسال) مي‌توان برآورد كرد بيش از دو هزار و 756 ميليارد تومان نقدينگي از سيستم بانكي خارج شده است.

اين در حالي است كه ارزش هركدام از آن سكه‌هاي وارد بازار شده اكنون ديگر 600 هزار تومان نيست. قيمت هر سكه تمام طرح جديد روز گذشته در بازار 790 هزار تومان بوده كه از اين رقم مي‌توان برآورد كرد به دليل ورود بيش از چهار ميليون و 594 هزار و 700 سكه به بازار رقمي معادل سه هزار و 629 ميليارد تومان به عنوان ارزش سكه‌هاي وارد بازار شده نقدينگي سرگردان در بازار هستند.

در واقع هرچند بانك مركزي در آغاز زمستان سال گذشته توانست بيش از 5.6 هزار ميليارد تومان نقدينگي سرگردان را جذب كند اما اكنون 3.6 هزار ميليارد تومان نقدينگي سرگردان از بانك‌ها خارج و وارد بازار شده‌اند.

اين در حالي است كه هنوز عرضه سكه‌هاي پيش‌فروش شده به اتمام نرسيده و در آخرين آمار بانك مركزي تكليف هفت ميليون و 368 هزار سكه از 9 ميليون و 318 هزار سكه مشخص شده بود. طبق آن آمار پيش از شروع مرحله سوم عرضه سكه‌هاي پيش‌فروش در مجموع سه ميليون و 947 هزار سكه تحويل داده شده و سه ميليون و 420 هزار سكه به ابزارهاي جايگزين تبديل شده بودند. اما مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی در 15 مرداد ماه امسال در جمع خبرنگاران خبر داد كه تعداد سكه‌هاي واگذار شده به چهار ميليون و 594 هزار و 700 سكه رسيده است.

3.6 هزار ميليارد تومان نقدينگي سرگردان در دستان كيست؟

نقدينگي سرگردان ناشي از تحويل سكه‌هاي پيش‌فروش شده از بانك‌ها طبيعتا در دستان همان خريداران سكه‌هاي پيش‌فروش شده است كه بانك مركزي آمارهايي از تركيب آنها منتشر كرده بود. به گفته مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی ترکيب پيش خريدکنندگان سکه به هيچ وجه اين ادعا که پيش خريدکنندگان سکه عمدتاً دلالان و سوداگران سکه و ثروتمندان جامعه بوده‌اند را تاييد نمي‌کند.

پیمان قربانی در اين مورد گفته است: به نظر مي‌رسد بخش اعظم افرادي که در اين طرح شرکت كرده‌اند، افرادي هستند که سعی بر آن داشته‌اند ارزش حداقل اندوخته خود را از اين طريق حفظ كنند، زيرا بيش از 46 درصد از افرادي که در اين طرح مشارکت كرده‌اند حداکثر 10 سکه پيش خريد کرده‌اند و متوسط سکه‌هاي پيش خريد شده توسط اين افراد نيز کمتر از 10 سکه بوده‌ است. حتی اگر فرض شود که کليه پيش خريد‌کنندگان سکه نيز دلالان و سوداگران بازار سکه و طلا بودند، در اين صورت با توجه به اینکه در آن مقطع هنوز نرخ‌های سود بانکی مورد بازنگری قرار نگرفته بودند، باز هم طرح پيش فروش سکه اقدام مناسبي بود که از طريق آن بيش از 56 هزار ميليارد ريال از نقدينگي سیال موجود در دست اين افراد جمع‌آوري و جذب سيستم بانکي شد. بنابراين، اجراي طرح پيش فروش سکه دامنه فعاليت دلالان و سوداگران مزبور را در آن مقطع زماني به ميزان قابل توجهي کاهش داد.

وی با بیان اینکه ترکيب استفاده کننده‌ها از گواهي سپرده و ساير ابزارهاي جايگزين به خوبي نشان مي دهد که غالب افراد شرکت کننده در طرح پيش فروش سکه، کساني بوده‌اند که تمايل چنداني به فعاليت در بازارهاي ريسکي نداشته‌اند، تاکید کرده است: اکثر کسانی که از ابزارهاي جايگزين استفاده كردند افرادي هستند که تعداد بيشتري سکه پيش‌خريد کرده‌اند، بر این اساس اين افراد را نيز نمي‌توان لزوماً در زمره دلالان و سوداگران بازار سکه و طلا به شمار آورد.

اين سخنان مقام بانك مركزي نشان مي‌دهد كه بيشتر اقشار خريدار سكه‌هاي پيش‌فروش صاحبان سرمايه‌هاي خرد جامعه هستند كه اكنون بار ديگر نقدينگي در حجم 3.6 هزار ميليارد تومان به جيب آنها بازگشته است.