تداوم ۱۴ ساله خشکسالی در يزد به عنوان خشک‌ترین استان کشور

محمود توكلي در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، منطقه يزد، بيان كرد: امسال هم استان یزد با 69.8 میلیمتر در بین استانهای کشور کمترین بارش را در بین 31 استان کشور داشته است.

وي ادامه داد: در ديدگاه عام، كمبود آب در يك دوره معين و دريك مكان خاص خشكسالي ناميده مي‌شود، اما به دليل ضریب تغييرات بالا در بارندگي مناطق خشك و نيمه خشك این مناطق بیشتر در معرض وقوع خشكسالي قرار دارند.

خشكسالي در مناطق خشك، ‌مصيبت بارتر است

اين كارشناس ارشد هواشناسي وقوع خشكساليها در مناطقي كه از نظر اقليمي خشك هستند را مصيبت بارتر دانست و افزود: در اين مناطق كه به طور طبيعي داراي محدوديت آب بوده، بروز خشكسالي اثرات منفي بيشتري در پي دارد.

وي ادامه داد: در مناطق حساس خشك و نيمه خشك، كمبود بارندگي اثرات شديدي بر روي منابع آب مي‌گذارد و در اغلب موارد خشكسالي‌هاي هواشناسي به وقوع خشكسالي‌هاي هيدرولوژيكي، کشاورزی، اقتصادی و اجتماعی منتهي مي‌شوند.

توكلي به اشاره به خصوصيات مناطق خشك،‌ مهمترين آنها را بارندگي پراكنده و غيرقابل پيش بيني و تغييرات شديد سالانه نسبت به مقدار متوسط، عنوان كرد و افزود: مقدار متوسط تبخير و تعرق در اين مناطق به مراتب بيشتر از متوسط سالانه بارندگي است و اين در حالي است كه آب مهمترين عامل محدودكننده رشد كشاورزي و توليد است.

وي ادامه داد: تغييرات زماني و مكاني وسيعي در مورد درجه حرارت و خشكي در اين مناطق وجود دارد.

توكلي گفت: شواهد نشان مي‌دهد كه مدیران تمايلي براي برنامهريزي جهت مقابله با خشكسالي يا پيش بيني آن نداشته‌اند و هميشه بجاي برخورد پيشگيرانه و برنامه‌ريزي قبلي با خشكسالي اقدام به واكنشهاي مقطعي مي‌كنيم و مهمترين عملي كه همه منتظر آن هستيم اين است كه بايد انتظار باران را بكشيم.

وي بيشترين مانع براي برنامه ريزي كمبود آب حاصل از خشكسالي، تصادفي بودن اين پديده عنوان و بيان كرد: خشكسالي مي‌تواند بهترين سياستها و برنامه ريزي‌ها را غير عملي سازد مگر آنكه افراد هر جامعه در برخورد با اين پديده به توافقي در بين خود برسند يا اينكه از طرف دولت مجبور به انجام برنامه هاي موردنظر گردند .

اين كارشناس ارشد هواشناسي بيان كرد: عدم اطلاع عمومي از ضرر و زيانهاي خشكسالي يكي ديگر از دلايلي است كه علاقه مندي براي برنامه ريزي خشكسالي را كاهش مي‌دهد. به علاوه تمامي هزينه‌هاي ناشي از خشكسالي كاملاً مشخص و تعريف شده نيست. اثرات اجتماعي خشكسالي و هزينه هاي مربوط بايد بهتر شناخته شود.

به گفته توكلي، ضررهاي غير مستقيم ناشي از خشكسالي بسيار بيشتر از ضررهاي مستقيم آن هستند، اما بدليل ماهيت پراكندگي و كمرنگي آنها امكان تشخيص و ارزيابي آنها مشكل است. تا زماني كه هزينه‌ها و ضررهاي پراكنده و كمرنگ خشكسالي تعيين و مشخص نشود، مسئولين و تصميم گيرندگان، آگاهي همه جانبه‌اي از ضررهاي خشكسالی نخواهند داشت.

وي تاكيد كرد: لازم است به منظور برخورد صحيح با پديده خشكسالی و به حداقل رساندن ضررهاي آن، هرگونه ملاحظات سياسي در تعيين مسئولين و مديران مربوطه، زمان اخطار عمومي، نظارت بر اجراي برنامه هاي پيشنهادي و چگونگي هزينه كردن اعتبارات تخصيص يافته، تهيه و تدوين قوانين اضطراري و برآورد صحيح از ميزان خسارات مستقيم و غير مستقيم خشكسالي از بين برود.

به عقيده اين كارشناس گروه اقليم اداره كل هواشناسي استان يزد، پیش بینی خشکسالی، تحلیل تقاضای آب، تعادل بین عرضه و تقاضای آب، افزایش راندمان آبیاری، سهمیه بندی آب و طراحی و توسعه منابع جدید آب از جمله روشهای مدیریت خشکسالی در مناطق خشک و نیمه خشک است.

وي گفت: بی شک مهمترین اصل در مقابله با خشکسالی تدوین برنامه‌های مشخص کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مقابله با حالتهای مختلف خشکسالی و تامین آب استان است.

توكلي بيان كرد: برنامه ریزی عبارت است از "تفکر در کلیات و جزئیات راهکارها" و تعیین و اتخاذ شیوه‌ها و روشهایی که ما را به بهترین نتیجه مطلوب برساند و این کاری کارشناسی و بین بخشی است و دستگاههای مختلف درگیر با این بلای آب و هوایی باید با همکاری و تعامل آن را محقق كنند.

اين كارشناس گفت: اولین دوره خشکسالی شدید در یزد طی 60سال اخیر بین سالهای 37 تا 54 و حدود 15 سال طول کشید و بعد از آن یک دوره 4 ساله خشکسالی بین سالهای 65 تا 69 و یک دوره 3 ساله خشکسالی بین سال های 74 تا 77 نیز به وقوع پیوسته است.

توكلي گفت: آخرین دوره خشکسالی در یزد از سال 78 شروع و تاکنون ادامه داشته، به طوری که بیش از 16 سال متناوب بطول انجامیده است. در طی 16 سال اخیر تنها 2 سال تر سالی به معنای واقعی رخ داده اما در 14 سال بقیه یا خشکسالی حاکم بوده یا بارندگی های نزدیک به نرمال نتوانسته اثرات سال های خشک پی درپی را جبران نماید.

وي افزود: بنابر این هم اکنون استان یزد با یک دوره خشکسالی کم سابقه در 60 سال اخیر روبروست که بسیاری از زیر ساختهای اقتصادی و اجتماعی روستاها و روستائیان استان را با خسارت مواجه كرده است و مقابله با این رویداد آب و هوایی نیاز به همکاری کلیه بخشهای مرتبط با آب دارد.

اين کارشناس ارشد هواشناسی در پايان تاكيد كرد: استان یزد هم اکنون با یک دوره خشکسالی بسیار شدید با تداوم کم سابقه در 60 سال اخیر روبروست که بسیاری از زیر ساختهای اجتماعی و اقتصادی استان را با خسارت مواجه ساخته است و ضرورت دارد تلاش مضاعف وتمهیدات لازم برای باز گرداندن شرایط عادی به منطقه اندیشیده شود.

گزارش از: سميه گلابگيريان، خبرنگار ايسنا، منطقه يزد