پرونده شکایت ایران علیه آمریکا به کجا رسید؟

سیدحسین موسوی‌فر مدیر گروه حقوق بین‌الملل و بشر پژوهشگاه قوه قضائیه اظهار کرد: پژوهشگاه قوه قضائیه از ابتدای دوره جدید مدیریت خود بنا بر منویات و خواست‌های به حق رئیس سابق قوه قضائیه ، ایفای نقش فعال و موثرتری را نسبت به گذشته در خصوص مسائل بین‌المللی به ویژه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر در دستور کار قرار داد

وی افزود: در همین راستا، پژوهشکده حقوق عمومی و بین‌الملل پژوهشگاه فعالیت‌های مطالعاتی مختلفی را در افزون بر یکسال گذشته انجام داده است که از آن جمله می‌توان به رصد مطالعاتی روند رسیدگی به دعاوی جمهوری اسلامی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری اشاره کرد.

این پژوهشگر در ادامه با اشاره به رأی صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده شکایت ایران علیه آمریکا در مسئله برجام اظهار کرد: این رأی سوم فوریه ۲۰۲۱ میلادی صادر شد که پژوهشگاه قوه قضائیه در راستای رصد مطالعاتی خود، بلافاصله از صاحبنظران و مسئولان وقت از جمله معاونت اسبق حقوقی ریاست جمهوری، رئیس اسبق مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری و رابط جمهوری اسلامی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری و همچنین دو تن از اساتید به نام و برجسته دانشگاه، دعوت به عمل آورد و در همین رابطه نشستی در پژوهشگاه قوه قضائیه برگزار شد.

موسوی‌فر افزود: معتقدیم، این نشست از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود زیرا در این مقطع حساس، دیوان بین‌المللی دادگستری به نفع جمهوری اسلامی ایران مبادرت به صدور رأی کرد که می‌تواند نوید و روشنایی نسبت به ادامه مسیر رسیدگی به این پرونده باشد زیرا دیوان در ادامه رسیدگی‌های خود وارد بُعد ماهوی و ماهیتی این پرونده می‌شود و در این مرحله برخی مسائل مهم همچون پایبند نبودن ایالت متحده آمریکا نسبت به برجام مطرح و بررسی خواهد شد.

مدیر گروه حقوق بین‌الملل و بشر پژوهشگاه قوه قضائیه اضافه کرد: در این نشست چند موضوع و محور اصلی مرتبط با جریان دادرسی که در مرحله ماهوی باید مورد توجه قرار گیرد، مورد بررسی قرار گرفت. از جمله مباحث این نشست، بررسی خروج از صلاحیت موضوعی به عنوان یکی از ایرادات ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و ارتباط بین عهدنامه مودت و نقض برجام بود.

وی گفت: همچنین در این نشست، اصطلاحاتی همچون «اختتام» و «تعلیق» در متن برجام که در مرحله رسیدگی ماهوی اثرگذاری فراوانی دارد، مدنظر قرار گرفت. ضمن اینکه در مورد ماهیت برجام نیز مباحثی مطرح شد که می‌تواند در دفاعیات ایران در مرحله ماهوی مؤثر واقع شود.

این پژوهشگر پژوهشگاه قوه قضائیه اضافه کرد: یکی از ایراداتی که آمریکا مطرح کرده این است که تحریم‌ها از جانب دستگاه‌های صلاحیت دار مربوط به کشور خودش اعمال شده و اگر کشورهای ثالث با ایران دچار اختلال شدند، مربوط به خودشان هست که در این زمینه نیز دفاعیاتی که می‌توان انجام داد مورد بحث و بررسی واقع شد.

موسوی‌فر گفت: یکی دیگر از ایرادات مطرح شده از سوی آمریکا در این پرونده، ایراد سو استفاده از دادرسی نزد دیوان بین‌المللی دادگستری بود که در این خصوص نیز بررسی‌های لازم انجام شد و در نهایت نیز گزارش این نشست که می‌تواند کمک حال دستگاه‌های مسئول در پیگیری این پرونده باشد، به مراجع ذی‌صلاح ارائه شد.

مدیر گروه حقوق بین‌الملل و بشر پژوهشگاه قوه قضائیه یادآور شد: ضمن اینکه در اثنای رسیدگی به این دعوا در دیوان بین‌المللی دادگستری و پیش از صدور رأی صلاحیتی در فوریه ۲۰۲۱ میلادی، به درخواست جمهوری اسلامی ایران و به دلیل کارشکنی‌های غیرقانونی و نامشروعی که ایالات متحده در زمینه مسائل حقوق بشردوستانه و حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی ایران انجام داده بود، از سوی کشور ما درخواست صدور دستور موقت از دیوان بین‌المللی دادگستری شد که مورد موافقت قرار گرفت اما با عدم تمکین ایالات متحده آمریکا همراه شد که این موضوع نیز خود می‌تواند یک دستاورد حقوقی مناسب باشد.

وی ادامه داد: انتظار می‌رود دستگاه‌های مسئول در پیگیری این پرونده، به گزارش ارائه شده از سوی پژوهشگاه قوه قضائیه عنایت ویژه داشته باشند و تلاش مضاعف کنند تا در مرحله ماهوی نیز تلاش‌ها به ثمر بنشیند و جمهوری اسلامی ایران پیروز این پرونده علیه آمریکا باشد.

وی تأکید کرد: آنچه مدنظر پژوهشگاه قوه قضائیه قرار دارد، این است که امور مربوط به حقوق عامه و منافع جمهوری اسلامی ایران در سطح بین المللی با دقت بسیار زیاد مورد رصد مطالعاتی و تحقیقاتی قرار گیرد و از مسیر همین مطالعات و بررسی‌ها، دستگاه‌ها و مراجع ذی‌صلاح اجازه تضییع حقوق و منافع ملت و کشور ایران را در عرصه بین‌المللی ندهند.

منبع: نورنیوز