مناظره ی داغ حجت الاسلام ذوالنور و دکتر زیباکلام

من این نگاه را قبول ندارم که دانشگاه متولی هدایت است، بلکه دانشگاه در هدایت جامعه هیچ نقشی ندارد و وظیفه ی آن تربیت علمی جوامع است؛ نگاه دانشگاه به هستی، نگاه شک و تردید است و دانشگاه دائماً می پرسد.

ولی حوزه اساسش با یقین است درحالیکه در دانشگاه چیزی به عنوان یقین وجود ندارد و بنابراین بر اساس نگاه هستی شناسانه هم، حوزه و دانشگاه دو نگاه متفاوت دارند، و براین اساس اصل موضوع وحدت بی موضوع است و در عمل هم وحدتی بوجود نیامده است.

حجت الاسلام ذوالنور: اساس هستی بر وحدت است مگر اینکه عکسش ثابت شود ؛ حرکات هستی یک هدف را دنبال می کنند و قرآن کریم هم بر همین امر تاکید می کند. هیچ کس نمی گوید حوزه یعنی دانشگاه، ما نباید سطحی به موضوع نگاه کنیم؛ وحدتی که مطرح می شود، بحث وحدت در نگاه است. اگر نگاه ما به کل هستی یک نگاه سطحی نباشد و نگاهی از نوع دینی و خداشناسی باشد، در همه علم ها خدا را می بینیم.

امام(ره) که وحدت را مطرح کردند، اولین اولویت آنرا بحث ایدئولوژی و جهان بینی دانستند، بنابراین اگر نگاه به هستی، نگاهی واحد شود، هدف نیز واحد می شود.

پس یکی وحدت در نوع نگاه هستی شناسی است، دوم اهداف و سوم روش رسیدن است؛ یعنی اگر بخواهیم به خدا برسیم به تعالی جامعه و به تولید برسیم باید یک مسیر را طی کنیم . حوزه ای در مسیر هدایت خودش به دانشگاه نیاز دارد و دانشگاهی نیز همینطور است.

دکتر زیبا کلام: کار دانشگاه فهم دنیا و طبیعت است و حوزه ، کارش هدایت است؛ هدف دانشگاه مواجهه با مجهولات است؛ بنابراین اساساً دو نگاه متفاوت وجود دارد و همچنین نگاه این دو به هم نیز متفاوت است، یکی از دلایلی که وحدت بوجود نمی آید این است که نگاه حوزویان به دانشگاه از بالا بوده است.

حجت الاسلام ذوالنور: گفتید حوزه مجهولاتی ندارد ولی دانشگاه دارد، باید ببینیم شما دانشگاه را چه معرفی می کنید ، در حوزه علوم انسانی هر مجهولاتی در دانشگاه وجود دارد ، در حوزه هم هست و بالعکس ، و حوزه هم به دنبال کشف حقایق و در پی پیدا کردن جوابهاست که دانشگاه هم کارش همین است.

موضوع این است که اگر نگاه عوض شود ، تولید علم ما هم تغییر می کند ، رابطه بین حوزه و دانشگاه ، نگاه حاکم و محکوم نیست ، مگر وقتی که یک مشکل و بیماری برای ما پیش بیاید و نیاز به معالجه داشته باشیم باید به چه کسی مراجعه کنیم؟ مشخص است که باید به دستاوردهای علمی که از دانشگاه حاصل می شود باید مراجعه کرد و همچنین برای مسائل تخصصی دینی هم باید به مرجع و آیت اللهی که عمرش را در کسب تخصصی دین صرف کرده باید مراجعه کنیم.

دکتر زیبا کلام : چرا نسل اولی که جنگ رفتند و فارغ التحصیلان زمان شاه بودند، دین داشتند و دین گرا بودند؟ اما نسل جدید، نسلی است که شماها تربیت کردید، پس چرا با اینها مشکل دارید، چرا دانشجویان زمان شاه همه رفتند جنگ روی مین؛ ولی نسل جدیدی که شما تربیت کردید با آنها دچار مشکل شدید.

ما مشکلات عمیق اجتماعی در جامعه داریم که باید یک مقدار عمیق تر به مشکلات جامعه نگاه کنیم، پس فقط دانشگاه مقصر نیست.

حجت الاسلام ذوالنور: دانشگاه در هدایت و ضلالت جامعه تأثیر دارد و باید عیبرا پذیرفت و ضعف را قبول کرد و به فکر درمانش بود.

من معتقد به وحدت قبل از انقلاب نیستم، چون بسیاری کمونیست بودند و آنهایی به جبهه ها رفتند که اهل تقلید و مقیّد بودند و هنوز هم هستند. مگر در آن زمان داخل دانشگاه جریان نفاق کم وجود داشت؟ یک مورد از این آدما را بیاورید که در جبهه و جنگ و مشکلات این کشور در کنار مردم بودند. می گوییم هدایت ها باید در مسیر خدا باشد؛ یقین دارم اگر جنگی بشود هجمه ی دانشجویان ما به جبهه ها بیشتر خواهد بود.

آن زمان ابزار ضلالت و گمراهی و تخریب به اندازه الان نبود، بنابراین باید متناسب با هجوم، دفاع ما سازماندهی شود؛ مریض اورژانسی، تلاش اورژانسی می طلبد، البته دستگاههای ذیربط هم حق مطلب را ادا نکردند، با همه این اوصاف شما در صنعت رویان، در ژنتیک و انرژی اتمی و … یک نفر را اسم ببرید که روحیه بسیجی نداشته باشد. بنابراین هدفمند حرکت کردن، هدف حوزه و دانشگاه است.

دکتر زیبا کلام : حوزه در ایران یک رسالت هدایتگری برای خودش قائل است ولی دانشگاه چنین رسالتی برای خودش قائل نیست؛ اگر حوزه می خواهد هدایت کند در این ۳۳ سال با عدم موفقیت روبرو بوده و کاسه و کوزه را دارد بر سر دانشگاه می شکند و می گوید این حرفهایی که شما می زنید اسلامی نیست.

دانشگاه یک رسالت برای خودش قائل است و آن هم فهم جهان به منظور بهبود کلی زندگی بشر، و نه هدایت زندگی بشر.

حجت الاسلام ذوالنور: بهبود در روابط اجتماعی، شناخت ناهنجاری ها، پیشنهاد مدل حکومتی که جامعه را بهتر به هدفش برساند و همه ی اینها معنی هدایت است. اصلاح دانشگاه ما در اصلاح جامعه مؤثر است یا نه؟ چطور می توانیم بگوییم که دانشگاه تأثیر ندارد؟

ما معتقدیم آزادی که در حوزه هست باید بیاید در دانشگاه، در حوزه طلبه به آیت الله نقد می کند، ولی اگر دانشجو بخواهد این کار را بکند مشروط می شود، حوزه در درون بحثهای خودش و در کلاسهایش چالش دارد، ما معتقدیم که انسان را باید از دید خدا شناخت و دانشگاه و دانشگاه هم باید همین کار بکند.

دکتر زیبا کلام : تنها راهی که برای توسعه وجود دارد، راهی است که غرب رفته است و بقیه رفتند ، و موفق شدند و ما ۳۳ سال داریم این راه را می رویم که یک راه اسلامی پیدا کنیم که این راه های مناقشه سیاسی است و اساساً همین دلایل است که در این ۳۳ سال مانع وحدت حوزه و دانشگاه شده است.

حجت الاسلام ذوالنور: آیا شما شهدای ترور که توسط مزدوران غرب به شهادت رسیده اند را ندیده اید؟ آیا تحریم های نظامی، اقتصادی و … را نمی بینید؟ و با همه­ی این شرایط تحریم و ترور رتبه­ی علمی کشور­ها در این چند سال بعد از انقلاب چطور شده است؟ همه اینها مؤید این است که ما مسیر درستی را انتخاب و پیمونده­ام.

منبع: 8 دی