سفیر ایران در اوکراین:قیمت نان، آرد، گوشت، مرغ و میوه همیشه ثابت است

سفیر ایران در اوکراین با بیان این که شوک‌هایی که بر اثر افزایش تحریم‌ها به اقتصاد کشور ما وارد شده‌اند باعث ایجاد برخی نوسانات در زمینه ارز ملی شده تاکید کرد که نوسانات ارز ملی پدیده موقت بوده و تاثیر سنگینی بر مایحتاج اصلی زندگی ملت ایران ندارد. در ایران کالاهای مصرفی اصلی از جمله نان، آرد، گوشت قرمز، گوشت مرغ و میوه صرفا از طریق بازار داخلی و به علت ذخایر مدیریت شده تحت تاثیر عوامل واردات نیست و قیمت آنان نیز همیشه ثابت است.

اکبر قاسمی، سفیر ایران در کی‌یف مصاحبه‌ای با مجله بیزینس انجام داده است که متن آن بدین شرح است:

سوال : کشورهای غربی جمهوری اسلامی ایران را به تلاش برای ساخت سلاح اتمی متهم می‌کنند و این در حالی است که تنها کشوری که در منطقه خاورنزدیک دارای چنین نوع سلاحی است اسراییل است. نظر شما در این زمینه چیست؟

پاسخ: توسعه برنامه هسته‌یی توسط جمهوری اسلامی ایران صرفا در راستای پیشبرد اهداف صلح‌آمیز از جمله در زمینه تولید برق (تامین حدود 20 هزار مگاوات برق)، پزشکی (تولید داروهای ایزوتوپی برای معالجه بیماران مبتلا به سرطان و سایر بیماری‌های صعب‌العلاج)، کشاورزی و هم‌چنین در چارچوب برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی صورت می‌گیرد. جمهوری اسلامی ایران جزء اولین کشورهایی است که به عضویت سازمان بین‌المللی انرژی اتمی و پیمان منع گسترش سلاح اتمی پیوسته و هم‌چنین تنها کشوری است که بالاترین میزان شفافیت در زمینه برنامه هسته‌یی خود (نصب دوربین‌ها و تهیه گزارشات) را به جامعه بین‌المللی ارائه داده است و این در حالی است که ایالات متحده آمریکا دارای بیش از 5 هزار کلاهک اتمی و اسراییل دارای 200 کلاهک اتمی هستند و با وجود برنامه و توافق‌نامه کاهش سلاح اتمی آمریکا به افزایش زرادخانه‌های هسته‌یی خود ادامه می‌دهند. ایالات متحده آمریکا و اسراییل به ما توصیه‌هایی می‌دهند چیزی که در راهبرد ما نیست و خودشان در واقع به خلع سلاح عمل نمی‌کنند. چندی پیش بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که به خودنمایی و تبلیغ اغراق‌آمیز علاقه فراوانی دارد در سخنرانی در سازمان ملل متحد ایران را به افزایش سلاح اتمی متهم کرد. اما جامعه بین‌المللی به خوبی به این واقعیت واقف هستند که آن‌ها چه اهدافی را دنبال می‌کنند.

سوال: در صورتی که به گفته شما برنامه هسته‌یی جمهوری اسلامی ایران هیچ نقض و ایراد قانونی را ندارد پس منفعت اصلی ایالات متحده آمریکا و کشورهای غربی از جوسازی پیرامون این مساله چیست؟

پاسخ: انگیزه اصلی ایالات متحده آمریکا از چنین اقدامات سیاسی اغراض متفاوتی است. آمریکا از قانونی بودن برنامه صلح‌آمیز هسته‌یی جمهوری اسلامی ایران آگاهی کامل دارد. اما در عین حال آمریکا تحمل باور ایران به عنوان یک کشور مستقلی که می‌خواهد بر اساس مدل بومی خود و بدون دخالت از سوی سلطه‌گران پیشرفت کند را ندارد. امروز ایالات متحده آمریکا تمامی زمینه‌های نفوذ خود در ایران را از دست داده است. ایران از لحاظ ذخایر گاز طبیعی دارای دومین و از لحاظ ذخایر نفت دارای چهارمین جایگاه را در دنیا داراست. ایران از موقعیت ژئوپلیتیکی اسثتنایی برخوردار است که فقدان این جایگاه به نوبه خود برای ایالات متحده منافع بسیار زیادی را در بر می‌گیرد و در صورت برخورداری از امکان نفوذ بر ایران، آمریکا می‌توانست از ایران به عنوان یک کلید طلایی ژئوپلیتیکی برای دستیابی به بسیاری از اهداف خود از جمله امنیت اقتصادی و سیاسی در منطقه استفاده کند. اما همان طوری که قبلا عرض کردم از آن جایی که آمریکا تحمل باور ایران آزاد و مقتدر را ندارد این کشور تصمیم گرفت جهت دستیابی به اغراض خود متوسل به خصمنانه‌ترین روش‌ها و اقدامات علیه ملت ایران شود. بیش از سی سال است که علیه جمهوری اسلامی ایران بدترین تحریم‌ها را اعمال می‌کنند و روز به روز رفتار ایالات متحده در قبال ایران دور از قانون و هنجارهای بین‌المللی می‌شود.

سوال: تغییرات منفی در روابط بین کشورها همیشه در وهله اول بر مردم عادی تاثیر می‌گذارد. برنامه تحریم صادرات نفت ایران که از اوایل سال 2012 وضع شده است و همین‌طور تحریم کردن بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر سطح زندگی مردم عادی کشور شما چه تاثیراتی گذاشته‌اند؟

پاسخ: اعمال هرگونه تحریم‌ها بر سطح زندگی مردم کشور تاثیر منفی می‌گذارد اما در عین حال در جمهوری اسلامی ایران کمبود کالاهای مصرفی وجود ندارد. به برکت امکانات و ظرفیت‌سازی جدید ایران و همین‌طور مقاومت هدفمند و هوشمندانه ملت ایران در زمینه تبدیل تهدیدات به فرصت‌ها برای پیشرفت آینده کشور ما توانستیم تحریم‌های اعمال شده را به فرصت‌ها برای پیشرفت‌های هنگفت در بسیاری از زمینه‌ها تبدیل کنیم. به عنوان مثال یکی از تهدیدات آمریکا قطع صادرات بنزین به جمهوری اسلامی ایران بود زیرا بر اساس محاسبات آن‌ها ایران به 30 تا 40 درصد بنزین وارداتی نیازمند است. اما با کمک کارشناسان بومی ایران نه تنها در این زمینه به خودکفایی رسید بلکه موفق به راه اندازی صادرات سوخت هواپیمایی جت به کشورهای دیگر نیز شده است. ایران کشوری است که سابقه تاریخی آن به 7 هزار سال می‌رسد و کشورها و ملت‌هایی که در حال حاضر نسبت به ایران ادعاهایی دارند در آن زمان حتی وجود خارجی هم نداشتند. آمریکا به هر طریق تلاش می‌کند ایران را تحت فشار خود قرار دهد اما چنان چه مشاهده می‌کنید در حال حاضر ایران از لحاظ حجم تولید ناخالص داخلی دارای رتبه 17، از لحاظ پیشرفت علمی دارای رتبه 16، از لحاظ پیشرفت فن‌آوری نانو دارای رتبه 9 و از لحاظ پیشرفت فن‌آوری‌های کشاورزی دارای رتبه 14 است. بدیهی است که از پا درآوردن کشوری که دارای چنین منابع طبیعی و ظرفیت‌های عظیم بشری و مادی است امر به غایت سختی است.

سوال: جناب آقای سفیر، اقتصاد ایران در یکی از اولین رتبه‌های دنیا قرار دارد. در حال حاضر در کشور شما چه اصلاحاتی در این زمینه صورت می‌گیرند؟

پاسخ: با توجه به فشاری که از بیرون به جمهوری اسلامی ایران وارد می‌شود، دولت و رییس جمهوری اسلامی ایران تصمیم به آزاد کردن قیمت‌ها کرد. در سال گذشته برای اکثر کالاهای مصرفی، یارانه‌های دولتی در نظر گرفته شده بودند و توسط دولت ایران پرداخت می‌شدند اما امروز یارانه‌های مذکور به سوی منابع دیگر اقتصاد کشور جهت دهی شده‌اند. یعنی به عبارت دیگر اقتصاد کشور ما جراحی شده و دولت تمام تلاش‌های خود را برای رساندن اقتصاد ایران به اقتصاد بازار آزاد را هدایت و مدیریت کرده است. البته فشارهایی که از سوی برخی از کشورهای غربی به کشور ما وارد شده هم‌چنین بر اقتصاد ایران تاثیراتی را گذاشته است از جمله سیستم ارزی کشور را وارد یک حالت تاثیرپذیری کرده است اما در حال حاضر اوضاع تحت کنترل و مدیریت دولت است. در واقع مهم‌ترین دست آورد اصلاح یارانه‌ها این است که اقتصاد داخلی کشور میزان وابستگی به دولت را کم‌تر کرده است و به سطح جدید ظرفیت‌های اقتصاد آزاد و عرضه و تقاضا ارتقاء یافته است که مکانیزم بازار امکان مدیریت آن را ارائه می‌کند.

سوال: اوکراین به نرخ ارزهای خارجی از جمله دلار و یورو وابستگی بسیار شدیدی دارد. نظام‌های پولی آمریکا و اتحادیه اروپا تا چه حدی بر سطح زندگی مردم جمهوری اسلامی ایران تاثیر می‌گذارند؟

پاسخ: در نظام اقتصاد جهانی همه چیز به هم وابسته است. اما جمهوری اسلامی ایران تلاش می‌کند تا در حداکثر زمینه‌ها از جمله تولید بومی کالاهای مصرفی و خدمات به خودکفایی برسد. در عین حال نمی‌توانم بگویم که اقتصاد ایران هیچ وابستگی به نوسانات ارزهای اصلی دنیا ندارد. تاثیر چنین نوسانات بر واردات و صادرات کشور محسوس است. البته ایران از ذخایر ارزی عظیمی (حدود 100 میلیارد دلار) برخوردار است و علاوه بر این برای این که وابستگی اقتصاد ایران به نوسانات در بازار جهانی به حداقل برسد تصمیمات جدید اتخاذ شده تا بسیاری از زمینه‌های اقتصاد کشور به خودکفایی کامل برسند. به عنوان مثال حوزه انرژی در اقتصاد کشور به بازار آزاد منتقل شده و اجرای پروژه‌های آن، با اتکای منابع دولتی صورت نمی‌گیرد. البته شوک‌هایی که بر اثر افزایش تحریم‌ها به اقتصاد کشور ما وارد شده‌اند باعث ایجاد برخی نوسانات در زمینه ارز ملی نیز شده اما چنین نوسانات ارز ملی پدیده موقت بوده و تاثیر سنگینی بر مایحتاج اصلی زندگی ملت ایران ندارد. در ایران کالاهای مصرفی اصلی از جمله نان، آرد، گوشت قرمز، گوشت مرغ و میوه صرفا از طریق بازار داخلی و به علت ذخایر مدیریت شده تحت تاثیر عوامل واردات نیست و قیمت آنان نیز همیشه ثابت است.

سوال: حجم مبادلات تجاری بین کشورهای ما در مقایسه با حجم مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها پایین است. به نظر شما چه عواملی بر میزان تبادل تجاری بین اوکراین و ایران تاثیر منفی می‌گذارند؟

پاسخ: مانع اصلی در راه دستیابی به میزان مطلوب تبادل تجاری بین کشورهای ما ناآشنایی مدیران و نمایندگان بخش‌های تجارت و صنایع اوکراین با ظرفیت‌های دو کشور است. علاوه بر این هم‌چنین می‌توان به فقدان مکانیزم‌های منظم مشورتی و تعیین برنامه‌های مشترک بین دو کشور اشاره کرد. متاسفانه هنوز امکانات لازم جهت تسریع روند آشنایی و ظرفیت‌شناسی فراهم نشده‌اند. هم‌چنین در زمینه سرمایه‌گذاری بین دو کشور مکانیزم‌های مناسبی وجود ندارند و این در حالی است که در جمهوری اسلامی ایران در زمینه سرمایه‌گذاری ظرفیت‌های فراوانی از جمله در بخش‌های مسکن، کشاورزی و انرژی وجود دارند.

سوال: با این حال بر اساس آمار سال 2011 حجم مبادلات تجاری بین کشورهای ما با افزایش دو برابر همراه بود و به 1 میلیارد و 100 میلیون دلار رسید. حجم مبادلات تجاری بین ایران و اوکراین در نیمه اول سال 2012 چه قدر بوده است؟

جواب: ظرفیت‌های دو کشور در زمینه واردات وصادرات در حال افزایش است. در 6 ماه اخیر میزان تبادل تجاری بین دو کشور به 600 میلیون دلار رسید و در صورتی که چنین سرعت تا آخر سال جاری حفظ شود می‌توان نتایج خوبی در این زمینه را پیش‌بینی کرد اما باز هم چنین نتایجی دور از حد و اندازه‌های مطلوب دو کشور است. به‌نظر ما با برگزاری پنجمین کمیسیون مشترک اقتصادی بین اوکراین و جمهوری اسلامی ایران می‌توان حجم مبادلات تجاری دو کشور را تا 5 میلیارد دلار رساند.

سوال: اقلام اصلی کالاهای اوکراینی که وارد ایران می شوند چیست؟

پاسخ: کالاهای اصلی که از اوکراین وارد ایران می‌شوند آهن، ماشین‌آلات و ارائه خدمات تخصصی هستند.

سوال: کارشناسان اوکراینی در توسعه برنامه هسته‌یی جمهوری اسلامی ایران شرکت داشتند. آیا در زمینه‌های دیگر اقتصاد کشور شما کارشناسان اوکراینی نیز حضور دارند؟

پاسخ: امروز حدود 1300 کارشناس اوکراینی در تاسیسات اتمی بوشهر مشغول به کار هستند. علاوه بر این تبادل کارشناسان اوکراین و ایرانی در زمینه انرژی (ساخت مخازن نفتی و گازی) و صنایع هواپیماسازی نیز صورت می‌گیرد.

سوال: در اوایل سال 2012 هیاتی متشکل از رییس و نمایندگان تجاری و اعضای اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران به اوکراین سفر کرد. آیا سفر هیات مذکور به اوکراین نتیجه بخش بود؟

پاسخ: تا به حال هیات‌های متعددی از جمله از استان‌های آذربایجان، قزوین و سمنان به اوکراین سفر کرده‌اند که بر اثر برگزاری ملاقات‌ها با مقامات اوکراین به نتایج مطلوبی دست یافتند. علاوه بر این دو تا نمایشگاه اختصاصی جمهوری اسلامی ایران در اوکراین برگزار شد. اما تا به حال از طرف اوکراینی‌ها، مکانیزم‌های لازم حقوقی ارائه نشده و برخی از قوانین محلی اوکراین فاقد شفافیت لازم هستند زیرا برای وارد کردن سرمایه به اوکراین سرمایه‌گذاران ایرانی احتیاج به ضمانت‌ها و تسهیلات دارند اما تا به حال مقامات اوکراین در این رابطه جواب قانع‌کننده‌ای به سرمایه‌گذاران ایرانی را نداده‌اند. برگزاری کمیسیون مشترک همکاری بازرگانی و اقتصادی بین دو کشور می‌تواند باعث ایجاد تحرک در زمینه توسعه و شکل‌دهی زمینه‌های همکاری بین اوکراین و ایران می‌شود به‌خصوص در پرتو این رویکرد که چنین تجربه‌ای با سایر کشورهای مشترک المنافع در حال حاضر وجود دارد. امید است که برگزاری کمیسیون اقتصادی دو کشور بعد از انتخابات پارلمانی اوکراین بتوان فرصت‌های مورد انتظار بیش‌تر را برای دو کشور فراهم کرد.

سوال: لطفا از عمده‌ترین سرمایه‌گذاران ایرانی که در اوکراین فعال هستند نام ببرید؟

پاسخ: تا به حال چند تا از سرمایه‌گذاران عمده ایران به سرمایه‌گذاری در اوکراین اظهار علاقه کرده‌اند اما به دلایلی که در بالا به آنان اشاره کردم از انجام فعالیت خود در این کشور صرف نظر کردند. یک سرمایه‌گذار عمده ایرانی با آوردن تجهیزات و ماشین آلات لازم به اوکراین در صدد تاسیس یک کارخانه تولید کیسه گونی بوده است. حجم سرمایه‌گذاری وی بیش از یک میلیون دلار بوده. اما به دلیل رفتار نامناسبی که با او شده بود این سرمایه‌گذار هم‌چنان در بین دادگاه‌های اوکراین برای گرفتن حق خود سرگردان است. بدیهی است که چنین تجربه تلخی که اولین سرمایه‌گذار ایرانی در این کشور داشته است باعث شده که سایر سرمایه‌گذاران ایرانی از آوردن سرمایه‌های خود به اوکراین مطمئن نباشند. البته ناگفته نماند که بسیاری از سرمایه‌گذاران ایرانی تمایل به سرمایه‌گذاری در اوکراین دارند اما آن‌ها به مکانیزم‌های روشن و شفاف سرمایه‌گذاری در اوکراین احتیاج دارند ولی سفارت جمهوری اسلامی ایران هنوز از طرف اوکراینی پاسخ‌های مشخصی در زمینه فوق را دریافت نکرده که البته دلیل آن خلاء حقوقی است. بنا براین انتظار می‌رود از طرف اوکراینی موجبات ساز و کار حقوقی و قانونی امر را فراهم و ملاقات‌های مشورتی بین مقامات دو کشور برای شکل‌گیری فرصت‌ها فراهم شود.

سوال: وضعیت سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران چطور است؟

پاسخ: مجلس شورای اسلامی و وزارت اقتصاد ایران به سرمایه‌گذاران خارجی ضمانت‌های محکمی را ارائه می‌دهند. در سال 2011 میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران 3 میلیارد دلار (که بخش عمده‌ای از این حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی از ناحیه کشورهای اروپایی و آسیایی بوده) انجام گرفته است. در سال جاری تا امروز میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران به 4 میلیارد رسیده است.

سوال: آیا تا به حال با تجار اوکراینی ملاقات کرده‌اید؟ در چه زمینه‌ای؟

پاسخ: تا به حال تجار مختلف اوکراینی به سفارت مراجعه کرده‌اند که پیشنهادات آن‌ها در اکثر موارد مبنی بر خرید کالاها از ایران یا به منظور اجرای پروژه‌های مختلف بوده است. که به طرف‌های ذی‌ربط مرتبط شده‌اند.

سوال: کشورهای ما از ظرفیت‌های همکاری فراوانی در زمینه انرژی، صنایع، ترابری و معادن برخوردار هستند. آیا در این زمینه پروژه‌های مشترکی وجود دارند؟

جواب: اوکراین و ایران دارای پروژه‌های مشترک متعددی هستند که ساخت کارخانه هواپیماسازی (با کمک کارخانه اوکراینی "آنتونوف") و تولید هواپیماهای آن 140 با سابقه‌ی بیش از 16 سال و هم‌چنین پروژه‌های جدیدتر هواپیمای آن-148 و آن-158 یکی از بارزترین پروژه‌های مشترک دو کشور به حساب می‌آید. علاوه بر این ایران و اوکراین دارای همکاری‌های مشترک در زمینه‌های کشتی‌سازی، راه آهن و انرژی هستند.

سوال: جناب آقای سفیر، آیا مذاکرات انتقال گاز ایرانی از طریق گرجستان و اوکراین به کشورهای اتحادیه اروپا که چند سال پیش قطع شد دوباره از سر گرفته‌ شده‌اند؟

پاسخ: در حال حاضر بین ایران و ترکیه مذاکرات در زمینه انتقال گاز طبیعی به اتحادیه اروپا صورت می‌گیرد. در واقع ترکیه تلاش می‌کند تا در زمینه انتقال گاز طبیعی از آسیا به اروپا نقش کشور محوری را ایفا کند. هم‌چنین ترکیه با پیشنهاد انتقال گاز طبیعی ایران از طریق خاک خود به اوکراین هیچ مخالفتی ندارد. علاوه بر این امکان انتقال گاز طبیعی ایران به اوکراین از طریق ارمنستان و گرجستان نیز وجود دارد و در مذاکرات با مقامات اوکراینی چنین امکانی مطرح شد. اما امروز اوکراین از نظرمسائل گاز طبیعی بین دو قطب (روسیه و اتحادیه اروپا) قرار گرفته است. به هر صورت چنان چه مقامات اوکراینی تصمیم به تنوع منابع تامین گاز طبیعی کشور اتخاذ کنند جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به عنوان یک منبع و چشم‌انداز خوبی در این زمینه به حساب آید. ما در برنامه‌های توسعه‌یی دراز مدت کشور خود مشخص کردیم که ایران می‌بایست حدود 10 درصد از نیاز جهان به گاز طبیعی را تامین کند. البته امکان بالقوه تامین اوکراین با گاز طبیعی ایران از طریق گرجستان نیز وجود دارد اما در گرجستان ملاحظات خاص خود مثل نوع سرمایه‌گذاری مربوطه وجود دارند.

سوال: روابط تجاری ایران با کشورهای همسایه و هم‌چنین با سایر کشورهای دنیا چقدر پیشرفت داشته است؟

پاسخ: جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همسایه خود دارای همکاری‌های رو به جلو و موفقیت‌آمیزی هستند. بخش عمده‌ای از واردات کشورهایی هم‌چون عراق و افغانستان از جمله در زمینه مواد غذایی و خودروسازی توسط ایران تامین می‌شود. بسیاری از کشورهای جهان به ایران به لحاظ موقعیت ترانزیت و مواصلات ایران نیاز و احتیاج دارند. در سال اخیر در مقایسه با سال قبلی میزان ترانزیت کالاها از طریق زمینی، هوایی و دریایی از طریق ایران با افزایش 70 درصدی همراه بود. در حال حاضر ایران سکو و عامل ثبات در منطقه خاور میانه محسوب می‌شود.

سوال: بالای 40 درصد اقتصاد ایران در بخش خصوصی کشور قرار دارد. وضعیت پیشرفت بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشور شما چطور است؟

پاسخ: در ایران سه بخش مالکیت از جمله خصوصی، دولتی و تعاونی وجود دارد. در زمینه پیشرفت بخش‌های خصوصی و تعاونی به خصوص در استان‌های مختلف کشور که بخش عمده‌ای ظرفیت‌های تجاری و صنعتی تحت مالکیت بخش خصوصی است بعد از پایان جنگ بین ایران و عراق پیشرفت‌های محسوسی به‌وجود آمده است. در تاریخ 10 اکتبر دیدار محمود صلاحی، استاندار استان خراسان رضوی با استاندارهای لوگانسک و دونتسک صورت گرفت که در این زمینه فرصت‌ها و امکانات فراوانی برای گسترش مراودات تجاری و صنعتی ثمربخش بین نمایندگان بنگاه‌های کوچک و متوسط ایران و اوکراین به‌وجود آمد. به عنوان مثال در اوکراین در شهر خرسون کارخانه تولید ماشین‌آلات کشاورزی فعالیت می‌کند و در ایران نیز کارخانه "تراکتورسازی تبریز" فعالیت می‌کند که زمینه فعالیت آن مشابه زمینه فعالیت کارخانه‌های موجود در اوکراین است. این دو کارخانه مذکور می‌توانند روابط و همکاری بین همدیگر را هرچه بیش‌تر گسترش دهند و می‌توانند در آینده به بازارهای مصرفی قابل توجهی در منطقه دست یابند در این میان طرف ایرانی می تواند مسائل بازاریابی را بر عهده خود بگیرد. جمهوری اسلامی ایران از نظر تولید خودرو دارای رتبه 12 در دنیا است و سالانه حدود یک میلیون و 200 هزار دستگاه خودرو انواع مختلف و با استانداردهای اروپایی تولید می‌کند که این نیز می‌تواند به عنوان یک ظرفیت در همکاری بین ایران و اوکراین باشد.

سوال: در کشور شما بنگاه‌های کوچک و متوسط از نظر قانونی تا چه حدی در برابر بنگاه‌های کلان حمایت می‌شوند؟

پاسخ: در این زمینه نیز قوانین مشخصی وجود دارند که به نوبه خود تحت نظارت وزارت بازرگانی، صنایع و معادن که امور صنایع و تجارت را مدیریت می‌کند، اعمال می‌شود. اما حقیقت این است که همیشه بزرگ‌تر کوچک‌تر را تحت تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال دو کارخانه اصلی تولید خودرو در جمهوری اسلامی ایران مثل "ایران خودرو" و "سایپا" در گذشته از چندین شرکت کوچک زیر مجموعه خود تشکیل می‌شدند اما الان بحث ادغام آن‌ها در واقع در دستور کار دولت قرار دارد و البته خودروسازی ایران باعث شده تا حدود یک میلیون فرصت شغلی در کشور ما ایجاد شود. البته شرایط اقتصادی کشور ما از چنین فرآیندهایی استقبال می‌کند زیرا چنین فرآیندهایی بر بهره‌وری بهینه از منابع و سرمایه‌گذاری، تاثیر مثبتی می‌گذارد. اما آن چه در روابط بازرگانی بین کشورها ملاک است عوامل اصلی مثل قیمت مناسب و کیفیت پایدار مولفه‌های اصلی افزایش مراودات بازرگانی کشورهاست.