نظر مراجع درباره پیامک‌های زنجیره‌ای

در برخی مواقع پیامک‌هایی از سوی برخی افراد با اتکاء به عقاید مذهبی مردم منتشر می‌شود که نحوه انتشار آن می‌تواند محل تامل باشد، در این راستا نظرات فقهی تعدادی از مراجع عظام را در قالب استفتاء جویا شدیم.

متن کامل سوالات و پاسخ آیات عظام صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، علوی گرگانی، موسوی‌اردبیلی، حسینی‌زنجانی و شبیری زنجانی به این شرح است:

با احترام، بدینوسیله به استحضار می‌رساند اخیرا پیامک‌هایی از سوی برخی افراد با اتکاء به عقاید مذهبی مردم منتشر می‌شود که می‌تواند نحوه انتشار آن محل تامل باشد، لذا از حضرتعالی درخواست می‌شود تا پس از مطالعه متونی که به عنوان مثال و مصداق در ادامه می‌آید، نظرات فقهی خود را درباره آنها بیان کنید.

* تا پیام دیدی هشت بار بگو (یا ابوالفضل) و برای هشت نفر بفرست، همین الان خبر خوشی می‌شنوی به (ابوالفضل) قسم‌ات می‌دم بفرست فقط امتحان کن خیلی عجیبه.

* ختم شش میلیون صلوات تقدیم به شیرخوار امام حسین(ع) سهم شما شش صلوات و ارسال به شش عاشق حسینی، لطفا قطع‌کننده زنجیر نباشید.

* من یک شفا گرفته از حضرت زینب(س) هستم، برای اینکه آن حضرت هم از شما و جامعه‌مون بلاها را دفع کند هزار دفعه اسم اون حضرت رو بگو و صد مرتبه آیةالکرسی را قرائت کن. اگر این کار را نکنی از این به بعد بدی می‌بینی. یک نفر این کار را انجام نداد، بچه‌اش را توی تصادف از دست داد.

سوالات

1- اقدام به نگارش و نشر چنین مطالبی به روش‌های گوناگون (پیامک، ایمیل و ...) در سطح جامعه چه حکمی دارد؟

2- ابداع خودآگاه اذکار و دعاهایی از سوی افراد که متون آن در میان آیات و روایات دین مبین اسلام موجود نیستند چه حکمی دارد؟

3- حکم ملزم کردن افراد به ذکر تعداد خاصی از اذکار دینی و غیردینی و ارسال آن برای چند نفر دیگر چیست؟

4- وظیفه افراد در برابر الزام به ذکر تعداد خاصی از اذکار دینی و غیردینی چیست؟

5- در صورت اینکه انتشار اینگونه مطالب به واسطه شرکت یا موسسه‌ای انجام گیرد، سود احتمالی که از این بابت نصیب این موسسات می‌شود چه حکمی دارد؟

پاسخ مراجع

پاسخ آیت‌الله صافی‌گلپایگانی
بسمه تعالی

به طور کلی این پیام‌ها باید مدرک صحیح شرعی داشته باشد و در غیراین صورت ارسال آن‌ها برای دیگران جایز نیست و باید از آن‌ها جلوگیری شود.

والله العالم

پاسخ آیت‌الله نوری همدانی
بسمه تعالی

سلام علیکم

مطالبی را که به صورت فوق نوشته‌اید صحت ندارد، ولی ذکر خداوند متعال در هر حال خوب است.

پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی
بسمه تعالی

هیچ کدام از این امور اعتباری ندارد و سزاوار است مردم به این کارها دامن نزنند ولی هرگونه دعا و ذکر خدا و توسلات کار خوبی است.

پاسخ آیت‌الله علوی‌گرگانی
بسمه تعالی

1- اینگونه پیامک‌ها به دو صورت است.

الف: گاهی به صورت تشویق به انجام عمل خیر است بدون‌ آنکه جنبه دستوری داشته باشد و یا وعده و وعیدی در کنار آن باشد مثل ختم صلوات به نیت اولیا و ائمه(ع) که در این صورت نگارش و نشر آن مانعی ندارد.

ب: گاهی به صورت دستوری و بدون سند و مدرک معتبر است و به دنبال آن وعده و یا وعید خاصی بیان شده است که در این صورت نگارش و نشر آن صحیح نیست و اگر موجب ایجاد وحشت و ترس در عموم مردم و یا انتساب به ائمه (ع) و یا بزرگان باشد و یا موجب ترویج مطالب خرافی شود حرام است و نباید انتشار پیدا کند.

2- این عمل شرعا حرام است انتساب آن افترا به پروردگار و اهل بیت‌علیهم‌السلام است.

3- این عمل شرعا صحیح نیست و اگر مستلزم انتساب خلاف واقع به اهل بیت(ع) و یا موجب ترویج خرافات شود حرام است.

4- باید نسبت به آن بی‌توجهی کرده و آن را انتشار ندهند و نسبت به تذکر به افرادی که قصد انتشار آن را دارند کوشا باشند.

5- در صورتی که عمل غیردینی را انتشار دهند و موجب ترویج یک امر غیرحقیقی و غیرشرعی شوند، درآمد آنها از این راه حرام است.

پاسخ آیت‌الله موسوی اردبیلی
بسمه تعالی

این گونه نوشته‌ها اعتبار ندارد.

پاسخ آیت‌الله شبیری زنجانی
بسمه تعالی

1- در صورتی که مشتمل بر کذب و مفسده باشد، جایز نیست.

2- در صورتی که منتسب به متون دینی شود، جایز نیست. همچنین اگر عرف برداشت انتساب، نماید.

3 و -4 این گونه امور الزامی برای افراد نمی‌آورد.

5- در صورتی که در مقابل کار حرام باشد، اکل مال به باطل است.

پاسخ آیت‌الله سیدعزالدین حسینی زنجانی
بسمه تعالی

قبل از انقلاب و اوائل انقلاب نیز این گونه مطالب به صورت کاغذهای دست نویس و احیانا چاپی پخش می‌شد و انتشار بعضی از این پیام‌ها موجب وهن شریعت و دین می‌شود و لذا جایز نیست و هیچ گونه الزام شرعی هم در تکثیر متوجه دریافت کنندگان نیست.