سوالی که اوباما باید از سران اسرائیلی بپرسد

پارسینه- گروه بین‌الملل: سفر اوباما به سرزمین‌های اشغالی در این روزها در راس اخبار قرار گرفته است و گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره این سفر می‌شود. تامس فریدمن، ستون نویس مشهور روزنامه نیویورک تایمز، تحلیل متفاوتی از این سفر انجام داده و در ستون یادداشت خود عنوان کرده است که پروژه صلح اسرائیل و فلسطین برای سیاستمداران آمریکایی به یک سرگرمی تبدیل شده و باید از منظری دیگر به آن پرداخت.

فریدمن در ابتدای مقاله خود با اشاره به سفر اوباما به اسرائیل این سفر را نا‌امید کننده می‌داند و عنوان می‌کند: چندان نمی‌شود به نتایج این سفر دل خوش کرد، نه به این دلیل که احتمالات کمی در این سفر وجود دارد بلکه به خاطر کوتاه‌ نظری مقامات آمریکایی. به طور کلی، اختلافات میان فلسطینیان و اسرائیلی‌ها از یک ضرورت به تفریح و سرگرمی در میان دیپلمات‌های آمریکایی تبدیل شده و گاها به آن پرداخته می‌شود و در شرایط دیگر نیز به کناری نهاده شده است. اوباما در ابتدای دور اول ریاست جمهوری خود تا اندازه‌ای با این سرگرمی مشغول شد و بعد از مخالفت‌هایی که از سوی دو جناح انجام شد وی این موضوع را به فراموشی سپرد.

نویسنده کتاب «جهان مسطح است» دلایل این فراموشی را تاریخی می‌داند و با اشاره به ارجاعات تاریخی عنوان می‌کند: این تغییر به دلیل تغییرات ساختاری است که بعد از جنگ سرد روی داده‌‌اند. روزگاری بود که از جنگ اعراب و اسرائیل به دلیل اینکه ممکن است موجب اختلافات بیشتر میان قدرت‌های جهانی شود، بیم فراوانی وجود داشت. برای نمونه در سال 1973 نیکسون، رئیس جمهور آمریکا، ارتش این کشور را تا مرز آمادگی برای جنگ مهیا کرد تا از این طریق از مداخله اتحاد جماهیر شوروی در فلسطین جلوگیری کند. اما در حال حاضر بیمی از وقوع این اختلاف وجود ندارد زیرا کشف ذخایر عظیمی از نفت و گاز در آمریکا، کانادا و مکزیک، موجب شده تا آمریکای شمالی در حکم عربستان سعودی جدید برای آمریکایی‌ها محسوب شود.

وی در ادامه می‌افزاید: البته نفت و گاز کالاهای جهانی هستند و هر گونه اختلال در جریان انتقال این ذخایر از خاورمیانه به دیگر نقاط جهان موجب افزایش قیمت‌ خواهد شد. اگر چه آمریکا بخشی از واردات نفت خود را از خاورمیانه تامین می‌کند، اما ما دیگر شاهد تهدید خطوط انتقال نفت و گاز از سوی یک کشور عربی در رابطه با موضوع فلسطین نخواهیم بود. به هرحال قضیه برای چین و هند تغییر کرده است و خاورمیانه برای آنها از یک سرگرمی به نیاز تبدیل شده زیرا آنها بشدت به نفت و منابع انرژی نیازمند هستند.

فریدمن در بخشی دیگر از مقاله خود با اشاره به اختلاف اسرائیل و فلسطین در میان مسلمانان می‌نویسد: مسئله حل‌نشده میان اسرائیل و فلسطین برای مسلمانان منطقه خاورمیانه ضروری است اما صرف حل این اختلاف نیز کافی نیست. در حالی که آمریکا نیازمند ایجاد صلح بین فلسطینیان و اسرائیل است اما مشکل بازدارنده این صلح همچنان وجود دارد: اسرائیل 300 هزار نفر را در کرانه غربی رود اردن سکونت داده است اکثریت خاموش اما مخالف یهودی نیز دست بر روی دست گذاشته‌اند و هیچ اقدامی نمی‌کنند. بر اساس این دلایل اوباما نخسیتن رئیس جمهوری است که دوبار انتخاب شده و به اسرائلیل سفر می‌کند.

این تحلیلگر خاورمیانه در بخش پایانی مقاله خود عنوان می‌کند: آیا این سفر خبر خوبی برای اسرائیل است؟ خیر. در حالی که دلایل کمی برای آمریکا وجود دارد که با انجام ریسک به حل اختلاف اسرائیل و فلسطین بپردازد، اما برای اسرائیل دلایل زیادی وجود دارد که به این امر اقدام کند. وضعیت فعلی امروز برای اسرائیل قابل تحمل است، اما وضعیت کم ‌خطری نیست. ادامه این روند به معنای ساخت بیشتر سکونتگاه‌های اسرائیلی در کرانه غربی رود اردن، ادامه پیشروی و تصرف سرزمین فلسطینیان است و این نیز از نگاه فلسطینیان بی‌پاسخ نخواهد ماند.از این رو به نظر من مهم‌ترین سوالی که اوباما در این سفر می‌تواند از سران رژیم صهویوینیستی در ملاقات‌های خود بپرسد این است:

لطفا به من بگویید چگونه است که ساخت سکونتگاه‌های شما در کرانه غربی رود اردن در حالی که اسرائیل سال‌ها تاسیس شده است به پایان نمی‌رسد؟ من متوجه هستم که حملات فلسطینیان و بیداری اعراب بشدت شما را نگران کرده اما چگونه است که به این نمی‌اندیشید که با امضاء پیمان صلح می‌توانید از فلسطین برای خود یک متحد درست کنید... همگان به من و تصمیمات آتی من چشم دوخته‌اند. اما به عنوان یک دوست، من فقط می‌‌خواهم یک چیز را بدانم: استراتژی بلند مدت شما چیست؟ آیا شما چنین استراتژی برای خود ترسیم کرده‌اید؟