برترین جنگنده‌های ساخته شده در جهان توسط کشورهای غربی

تحریریه پارسینه- حامد کشاورز: برخی از جنگنده‌ها منحصر به یک کشور قدرتمنداند، در حالی که برخی دیگر به متحدان فروخته می‌شوند تا به ستون اصلی نیروی هوایی بسیاری از کشور‌ها مختلف تبدیل شوند. در حال حاضر آمریکا، اروپا، روسیه و چین بخش عمده‌ای از جت‌های جنگنده جهان را تولید می‌کنند که اغلب به کشور‌های متحد فروخته می‌شود. مجله فناوری «اسلش گیر» در مطلبی به برترین جنگنده‌های جهان در سال ۲۰۲۳ پرداخته است که با هم مرور می‌کنیم. توجه به این نکته مهم است که این جت‌های جنگنده با هیچ اولویت خاصی چیده نشده اند و صرفاً بر اساس ملیت گروه بندی می‌شوند. در بخش نخست این مطلب به جنگنده های غربی می پردازیم، و در مطلبی جداگانه جنگنده های روسیه و چین را بررسی خواهیم کرد.

اف-۳۵ لایتنینگ ۲

F-۳۵ Lightning II که برای پنهان کاری و حمله به فواصل بسیار زیاد ساخته شده است، یکی از پیشرفته‌ترین جت‌های جنگنده امروزی در آسمان است. طراحی آن با ترکیب یک روکش براق آینه مانند برای ایجاد اختلال در تشخیص بصری و راداری، قابلیت رویت پذیری کم را در اولویت قرار داده است.

این جنگنده در سه نسخه مختلف موجود است، که اف-۳۵‌ای مدل استاندارد است، در حالی که اف-۳۵ بی قادر به برخاستن و فرود در باند کوتاه است و برای عملیات از کشتی‌های تهاجمی آبی خاکی طراحی شده است. در جایی که فرود عمودی جت‌های هریر بسیار دشوار است، اف-۳۵ بی فرود عمودی را برای خلبانان کمتر دشوار می‌کند. اف ۳۵-سی با بال‌های بلندتر که تا می‌شوند و مصرف سوخت را کاهش می‌دهند، عمدتاً برای استفاده در ناو هواپیمابر طراحی شده است. حداکثر سرعت این جنگنده ۱.۶ ماخ است که از بسیاری از جت‌های جنگنده امروزی کمتر است، اما با قابلیت‌های رادارگریزی و برد بی نظیر خود آن را جبران می‌کند.

اف-۳۵ لایتنینگ ۲ مملو از قدرت محاسباتی رایانه‌ای است و با صفحه نمایش لمسی کنترل می‌شود. خلبانان مجهز به یک سیستم نمایشگر نصب شده روی هلمت هستند که به سامانه دیافراگم توزیع شده الکترواپتیکی جت متصل می‌شود تا دید ۳۶۰ درجه را فراهم کند.

ماهیت تکنولوژی بالای اف-۳۵ لایتنینگ ۲ آن را به یک جت جنگنده گران قیمت تبدیل می‌کند که از حدود ۸۰ میلیون دلار شروع می‌شود و هزینه عملیاتی آن بیش از ۴۰ هزار دلار در ساعت است، اگرچه باز هم به اندازه F-۲۲ گران نیست.

اف-۲۲ رپتور

F-۲۲ Raptor تقریباً ۲۶ سال پیش برای اولین بار وارد آسمان شد و همچنان یک شکارچی وحشتناک در نیروی هوایی ایالات متحده است. این یک جنگنده ویژه مانورپذیر است که دارای بردار رانش است، به این معنی که می‌تواند جهت موتور‌های خود را دستکاری کند. اف-۲۲ دارای نیرو به وزن ۱.۲۶ در سوخت ۵۰ درصد و نیروی رانش ۷۰۰۰۰ پوندی است که به آن حداکثر سرعت ۲.۲۵ ماخ می‌دهد. این توانایی آن را به یکی از سریع‌ترین جت‌های در حال خدمت تبدیل می‌کند و در ترکیب با قابلیت مانور آن، اف-۲۲ به ویژه در نبرد هوایی از توانایی بالایی برخوردار می‌شود.

اف-۲۲ بدون به خطر انداختن تسلیحات با گنجاندن سه جایگاه تسلیحاتی جداگانه، پنهانکاری بیشتری نسبت به سایر جت‌های جنگنده دارد. اف-۲۲ هم مانند اف-۳۵ لایتنینگ ۲ دارای سامانه دید واقعیت افزوده پیشرفته برای خلبانان است.

توانایی‌های رزمی چشمگیر اف-۲۲ احتمالا یکی از گران‌ترین جت‌های جنگنده با قیمت بیش از ۱۴۳ میلیون دلار، بسته به ارزش دلاری هواپیما، همراه است. علاوه بر این، هر ساعت کارکرد آن بیش از ۸۰ هزار دلار هزینه دارد. هزینه بالا و تمرکز بر نبرد هوایی باعث شده است که F-۲۲ به یک جت نامحبوب برای ارتش ایالات متحده تبدیل شود، زیرا آمریکا به جت‌های جنگنده با قابلیت‌های چند منظوره نیاز بیشتری دارد و اف-۳۵ برای این منظور با قیمت بسیار پایین‌تر عالی است.

اف-۱۵ ئی اکس ایگل ۲

F-۱۵EX Eagle II که به تازگی به نیروی هوایی آمریکا اضافه شده، جدیدترین هواپیما در خط تولید با سابقه و معتبر جنگنده‌های تولید شده توسط بوئینگ است. ازجمله افتخارات سری هواپیما‌های اف-۱۵ این است که هرگز در جنگ سرنگون نشده اند و بیش از صد جنگنده دشمن را از پای درآورده اند. اف-۱۵ ایگل ۲ چهار جایگاه موشکی دیگر، و همچنین رایانه‌های داخلی و هدایت پرواز برقی بهبودیافته را به قابلیت‌های F-۱۵ قبلی اضافه کرده است.

ایگل ۲ که با حداکثر سرعت خیره کننده ۲.۵ ماخ حرکت می‌کند، در حال حاضر سریع‌ترین جت جنگنده جهان است. این جنگنده رادارگریز نیست و برای نبرد‌های هوایی جسورانه و متهورانه، یا حملات هوا به زمین برق آسای ویرانگر ساخته شده است.

اف-۱۵ ئی اکس ایگل ۲ بسیار مقرون به صرفه‌تر از سایر جنگنده‌های فعال آمریکا است. هزینه هر فروند بیش از ۸۰ میلیون دلار و هزینه هر ساعت پرواز آن ۲۷ هزار دلار است، اما طول عمر بالایی دارد به طوری که یک اف-۱۵ ایگل تقریباً سه برابر یک اف-۳۵ لایتنینگ ۲ دوام خواهد آورد.

داسو اف-۴ رافال

Dassault F-۴ Rafale یک جت جنگنده فرانسوی است که به طور ویژه برای مانورپذیری بالا طراحی شده است. این یک جنگنده چندمنظوره دو موتوره است که می‌تواند هم از روی ناو و هم از پایگاه‌های زمینی عملیات کند. رافال یک گام مهم فناورانه رو به جلو نسبت به نسل قبلی خود، یعنی اف-۳ آر است و دارای ارتباطات بهبودیافته از جمله ارتباطات ماهواره‌ای و سرور‌های ارتباطی است.

رافال با حداکثر سرعت ۱.۸ ماخ و حداکثر ارتفاع ۵۰ هزار پا، توانایی رقابت با سایر جت‌های جنگنده مدرن را دارد. کانارد‌های (پیش بال) تماما متحرک در نزدیکی دماغه هواپیما، آن را به ویژه در ارتفاعات کم چابک می‌کند. با این حال، برخلاف بسیاری از هواپیما‌های مدرن دیگر، هدف اصلی طراحی رافال رادارگریزی نبوده است، هرچند برخی از ویژگی‌های رادارگریزی را دارد. از بسیاری جهات، رافال یک جنگنده بسیار سنتی‌تر است.

داسو رافال در انواع تک سرنشینه و دو سرنشینه عرضه می‌شود و بیش از ۱۰۰ میلیون دلار قیمت دارد که آن را به یکی از گران قیمت‌ترین جت‌های جنگنده موجود در بازار تبدیل می‌کند، اگرچه هزینه پرواز آن تنها ۱۸ تا ۲۱ هزار دلار در ساعت است. این تا حدی به دلیل ویژگی‌های بهینه سازی تعمیر و نگهداری است که پرواز را مقرون به صرفه‌تر می‌کند.

یوروفایتر تایفون

تایفون یک هواپیمای کلیدی ناتو است که در سراسر اتحادیه اروپا و خارج از آن استفاده می‌شود. این هواپیما برای رویارویی‌های بیسار موثر در داگفایت طراحی شده است. سیستم پیچیده اویونیک آن از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند ورودی فرمان صوتی مستقیم برخوردار است، بنابراین اساسا می‌توانید از دستیار صوتی هواپیما بخواهید که شما را از دست موشک‌های دشمن نجات دهد.

از آنجایی که تایفون هواپیمای ناتو است، تا حدی توسط چندین کشور اروپایی طراحی و تولید شده است، اگرچه فرانسه به دلیل اختلاف نظر در مورد طراحی از برنامه خارج شد. حداکثر سرعت آن ۲ ماخ است و مانند داسو رافال دارای کانارد‌های رو به جلو برای بهبود قدرت مانور است. همچنین، تایفون مانند رافال به عنوان یک هواپیمای رادارگریز در نظر گرفته نمی‌شود.

فقدان قابلیت پنهان کاری با هدف تایفون به عنوان یک جنگنده ناتو مطابقت دارد، زیرا در واقع بیشتر یک ماشین پلیس هوایی چند میلیون دلاری است. این جنگنده برای حفظ امنیت آسمان کشور‌های عضو در نظر گرفته شده است. توپ‌ها و سایر تسلیحات آن بسیار متنوع هستند، از جمله موشک‌های هوا به زمین استورم شدو و برایمستون.

یورو فایتر تایفون فقط حدود ۵۰ میلیون دلار برای کشور‌های اروپایی عضو اتحادیه اروپا هزینه دارد، در حالی که خریداران خارج از این گروه باید تقریباً سه برابر این قیمت را بپردازند.

ساب جی‌ای‌اس ۳۹ گریپن

Saab JAS ۳۹ Gripen یک جنگنده بسیار توانمند، قدرتمند و پرکاربرد است که در سوئد تولید می‌شود. مهمتر از همه، عملیات گریپن بسیار ارزان و تنها ۴۰۰۰ دلار در ساعت است. گریپن در اصل برای جنگ‌های چریکی علیه روسیه طراحی شده بود، به طوری که سخت جان باشد و نیازی به تعمیر و نگهداری زیادی نداشته باشد. گریپن همچنین می‌تواند از باند‌های نسبتاً کوتاه و خام بلند شود و در مجموع برای استفاده در پایگاه‌های دورافتاده و منزوی مناسب است.

کانارد‌های جلوی جنگنده را می‌توان به عنوان ترمز هوایی استفاده کرد و جت دارای ارابه فرود مقاوم در برابر لغزش است تا گریپن بتواند در بزرگراه‌ها و باند‌های کوتاه‌تر فرود بیاید. سیستم عیب یابی خودکار آن باعث می‌شد تا توسط خدمه زمینی حداقل شش نفره هم نگهداری شود و می‌توانند در کمتر از ده دقیقه به آن سوخت‌رسانی کرده و آن را دوباره مسلح کنند. این جنگنده به طور قابل توجهی سبک‌تر از سایر جنگنده‌های مدرن است، به این معنی که می‌تواند با سرعت بیشتری تغییر جهت دهد.

گریپن دارای سامانه اکتشاف برای مشاهده نیرو‌های دشمن است، حداکثر سرعت آن ۲ ماخ است و یک جنگجوی وایکینگ واقعی در آسمان آبی وحشی است.