.svg)
دیدگاه اسلام درباره نگهداری حیوانات در منزل
پارسینه: حکم نگهداری حیوان در منزل | برخی انسان ها علاقه زیادی به نگهداری حیوانات و پرندگانی چون مرغ و خروس، جوجه، خرگوش و سگ و .. دارند از این رو بر آن شدیم تا در این گزارش نظر اسلام را در مورد نگهداری حیوانات بررسی کنیم.
در ادامه برخی روایاتی که نگهداری حیوانات خانگی را مورد تأیید قرار داده‌اند برای مخاطبین ارائه می‌گردد:
به‌عنوان نمونه توصیه‌های فراوانی که در مورد نگهداری کبوتر وجود دارد؛ زید شحام نقل کرده است: در نزد امام صادق (ع) صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانه‌هاى خود داشته باشید که محبوب هستند».
پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله) به عمه خود فرمودند: «که چه مانع است تو را از آن که در خانه خود برکتى نگاه‌داری؟ گفت: یا رسول اللّه برکت کدام است؟ فرمودند: گوسفندى که شیر دهد. هر که در خانه او گوسفند شیرده یا بز شیرده یا گاو شیرده باشد باعث برکت خانه او مىشود.»
امام کاظم (ع) فرمود: «نشاید که خانه هر یک از شما‌ها از سه چیز تهى باشد که آنها آباد کن خانه باشند: گربه و کبوتر و خروس و اگر با خروس مرغى هم باشد چه بهتر وگر نه باکى نیست بر کسى که توانا بر آن نیست.»
هم‌چنین روایات بی شماری، درزمینهٔ نگهداری حیوانات در منزل از سوی ائمۀ اطهار (ع) ذکر گردیده است که برای اجتناب از اطاله در کلام مخاطبین می‌توانند به آن منابع مراجعه نمایند.
واکاوی چرائی نگهداری حیوانات خانگی از منظر دین
حال باید دید فلسفۀ سفارشات فراوان ائمۀ اطهار(ع) مبنی بر نگهداری حیوانات خانگی در منزل چیست و آیا فواید و آثاری بر آن مترتب است ؟ با نگاهی اجمالی بر روایات می‌توان آثار و کارکردهای فراوان مادی و معنوی را در نگهداری از حیوانات خانگی مشاهده نمود، اما مهم‌ترین شاخصه ها و کارکردهای موجود درآموزه‌های دینی را می‌توان در این امور خلاصه نمود:
استحباب و برکت
با مروری بر روایات ذکرشده و با تأمل در آموزه‌های دینی می‌توان به مستحب بودن و نیکو بودن نگهداری حیوانات خانگی اذعان نمود هم‌چنین برکت در نگهداری این‌گونه حیوانات در زندگی مالک آن حیوان ازجمله مواردی است که در روایات و آموزه‌های دینی به صراحت و متعدد ذکرشده است.
به‌عنوان نمونه عبدالله بن سنان از امام صادق نقل مى‌کند که فرمود:
«اذا اتخذ اهل بیت شاة أتاهم الله بارزاقهم وارتحل عنهم الفقر مرحلة. فاذا اتخذو شاتین أتاهم الله بارزاقها وزادفى ارزاقهم وارتحل الفقر عنهم مرحلتین و ان اتخذو ثلاثة أتاهم الله بارزاقها وارتحل عنهم الفقر رأساً.)»
هرگاه اهل خانه اى، گوسفندى در اختیار گیرند خداوند، روزى آن را به ایشان بدهد و در روزى شان بیفزاید و فقر و ندارى، یک درجه از آنان دور شود.
و هرگاه دو گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و در روزى‌شان بیفزاید و فقر، دو درجه از آنان دور شود و اگر سه گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و فقر، به کلى از آنان رخت بربندد.
حق حیات
نباید فراموش نمود در آموزه‌های دینی رعایت حقوق حیوانات ازجمله حق حیات و عدم اذیت و آزار حیوانات خانگی به عنوان یکی از شاخصه های سفارش ائمۀ اطهار مبنی بر نگهداری و مراقبت از این حیوانات مورد تأکید قرارگرفته است.
در آموزه‌های دینی و در کلام فقهای اسلامی حفظ جان حیوانات و ضرورت رسیدگی از قبیل تأمین آب و غذای حیوانات مورد تأکید قرارگرفته است .
لذا در آموزه‌های اسلامی کشتن حیوانات و سلب حیات از آنها از پلیدترین اعمال شمرده شده است، همان‌گونه که امام صادق (ع) فرمود: « اقذر الذنوب ثلاثة: قتل البهیمة.... کشتن حیوان از پلیدترین گناهان است.
رفع بلا
مقولۀ رفع بلا از اهل منزل از مهم ترین کارکردهای نگهداری حیوانات خانگی است که در آموزه‌های دینی بیان‌شده است، به‌عنوان نمونه در حدیث معتبر از حضرت صادق (علیه‌السلام ) منقول است که خروس بال گشاده سفیدى که در خانه باشد آن خانه و هفت خانه دور آن خانه را از بلاها نگاه مى‌دارد... .
نگهداری حیوانات و فواید معنوی
در حدیث دیگر منقول است که خدمت حضرت امام رضا (علیه‌السلام ) تعریف حُسن طاوس می‌کردند حضرت فرمود که هیچ حیوانى حسنش زیاده از خروس سفید نیست و خروس خوش‌آوازتر از آن است و برکتش بیشتر است و تو را آگاه می‌کند در وقت نمازها .
نگهداری از سگ در خانه ؛ نمونه‌ای دیگر از فرهنگ وارداتی غرب
در آموزه‌های دینی، با در نظر گرفتن مصالح و مفاسد، درباره نگهداری برخی حیوانات در محل زندگی انسان توصیه‌هایی شده، چنان‌که از نگهداری برخی نهی شده است که می‌توان روایات فراوان در نهی از نگهداری سگ به‌عنوان حیوانی نجس را مدنظر قرارداد.
متأسفانه برخی افراد با نادیده گرفتن آموزه‌های دینی و ضعف هویتی دینی در راستای تقلید کورکورانه از مؤلفه های فرهنگی غرب و بی‌توجهی مفرط به مفاسد موجود در نگهداری سگ به عنوان حیوانی نجس برآمدند، درحالی‌که نگهداری این حیوان در خانه در منابع روائی و دینی به‌شدت مورد نکوهش پیامبر اکرم(ص)و ائمۀ معصومین(ع) قرارگرفته است.
اگرچه همین سگی که در اسلام عین نجس دانسته شده، دارای منافعی بوده و در فقه اسلامی خرید و فروش آنها جهت استفاده از نگهبانی، شکار و ... صحیح است ، لیکن با تأمّل در آموزه‌های دینی باید به این نکته اذعان نمود که از برخی حیوانات همچون سگ باید در حد لزوم و برای اموری مانند نگهبانی منازل، دام و یا شکار و یا جهت کاربردهای جدیدی همانند جستجوی مواد منفجره، مواد مخدر و نیز عملیات امداد و نجات در زلزله‌ها و بلایای طبیعی و موارد مشابه دیگر بهره گرفت، نه اینکه فضای اجتماعی جامعه به سمت نگهداری از این حیوان در خانه کشیده شود و این همزیستی نامأنوس به تقلید از سبک غربی‌ها بدان جا منتهی شودکه ارتباط با سگ ها، جایگزین ارتباطات اجتماعی برای برخی انسان‌ها گردد!.
در تشریح نهی آموزه‌های دینی از نگهدارى سگ در منزل باید به شیوع بعضى میکروب‌ها و امراض از قبیل هاری و جنون و لزوم رعایت احکام طهارت و نجاست و نیز اعمال عبادی هر فرد مسلمان و بسیاری از مفادس دیگر اشاره نمود.
بنابراین، خداوند چیزهایی را به جهت انواع مفاسد و ضررهایی که در آنها وجود دارد، نجس دانسته و از مردم خواسته است تا استفاده از آنها را نه ممنوع، بلکه محدود سازند تا زندگی سالم و پاکی داشته باشند.
در تبیین روایات مربوط به نکوهش و نهی از نگهداری سگ در خانه باید گفت، امام صادق (ع) می‌فرمایند : در خانه‌ای که در آن سگ نگهداری می‌شود، نماز گزارده نمی‌شود، زیرا فرشتگان داخل خانه‌ای که در آن سگ نگهداری شود نمی‌گردند، مگر اینکه سگ شکاری بوده و او را در قسمت جداگانه‌ای نگهداری نمایند که در این صورت ایرادی ندارد.
هم‌چنین در کتاب مفاتیح الحیات از علامه جوادی آملی آمده است: پیامبر اکرم (ص) فرمود: خانه‌ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی‌آیند. امیرمومنان علی (ع) فرمود: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید.
منبع: دلگرم
در ادامه برخی روایاتی که نگهداری حیوانات خانگی را مورد تأیید قرار داده‌اند برای مخاطبین ارائه می‌گردد:
به‌عنوان نمونه توصیه‌های فراوانی که در مورد نگهداری کبوتر وجود دارد؛ زید شحام نقل کرده است: در نزد امام صادق (ع) صحبت از کبوتر شد و ایشان فرمودند: «آنها را در خانه‌هاى خود داشته باشید که محبوب هستند».
پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه وآله) به عمه خود فرمودند: «که چه مانع است تو را از آن که در خانه خود برکتى نگاه‌داری؟ گفت: یا رسول اللّه برکت کدام است؟ فرمودند: گوسفندى که شیر دهد. هر که در خانه او گوسفند شیرده یا بز شیرده یا گاو شیرده باشد باعث برکت خانه او مىشود.»
امام کاظم (ع) فرمود: «نشاید که خانه هر یک از شما‌ها از سه چیز تهى باشد که آنها آباد کن خانه باشند: گربه و کبوتر و خروس و اگر با خروس مرغى هم باشد چه بهتر وگر نه باکى نیست بر کسى که توانا بر آن نیست.»
هم‌چنین روایات بی شماری، درزمینهٔ نگهداری حیوانات در منزل از سوی ائمۀ اطهار (ع) ذکر گردیده است که برای اجتناب از اطاله در کلام مخاطبین می‌توانند به آن منابع مراجعه نمایند.
واکاوی چرائی نگهداری حیوانات خانگی از منظر دین
حال باید دید فلسفۀ سفارشات فراوان ائمۀ اطهار(ع) مبنی بر نگهداری حیوانات خانگی در منزل چیست و آیا فواید و آثاری بر آن مترتب است ؟ با نگاهی اجمالی بر روایات می‌توان آثار و کارکردهای فراوان مادی و معنوی را در نگهداری از حیوانات خانگی مشاهده نمود، اما مهم‌ترین شاخصه ها و کارکردهای موجود درآموزه‌های دینی را می‌توان در این امور خلاصه نمود:
استحباب و برکت
با مروری بر روایات ذکرشده و با تأمل در آموزه‌های دینی می‌توان به مستحب بودن و نیکو بودن نگهداری حیوانات خانگی اذعان نمود هم‌چنین برکت در نگهداری این‌گونه حیوانات در زندگی مالک آن حیوان ازجمله مواردی است که در روایات و آموزه‌های دینی به صراحت و متعدد ذکرشده است.
به‌عنوان نمونه عبدالله بن سنان از امام صادق نقل مى‌کند که فرمود:
«اذا اتخذ اهل بیت شاة أتاهم الله بارزاقهم وارتحل عنهم الفقر مرحلة. فاذا اتخذو شاتین أتاهم الله بارزاقها وزادفى ارزاقهم وارتحل الفقر عنهم مرحلتین و ان اتخذو ثلاثة أتاهم الله بارزاقها وارتحل عنهم الفقر رأساً.)»
هرگاه اهل خانه اى، گوسفندى در اختیار گیرند خداوند، روزى آن را به ایشان بدهد و در روزى شان بیفزاید و فقر و ندارى، یک درجه از آنان دور شود.
و هرگاه دو گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و در روزى‌شان بیفزاید و فقر، دو درجه از آنان دور شود و اگر سه گوسفند در اختیار گیرند، روزى آنها را به ایشان بدهد و فقر، به کلى از آنان رخت بربندد.
حق حیات
نباید فراموش نمود در آموزه‌های دینی رعایت حقوق حیوانات ازجمله حق حیات و عدم اذیت و آزار حیوانات خانگی به عنوان یکی از شاخصه های سفارش ائمۀ اطهار مبنی بر نگهداری و مراقبت از این حیوانات مورد تأکید قرارگرفته است.
در آموزه‌های دینی و در کلام فقهای اسلامی حفظ جان حیوانات و ضرورت رسیدگی از قبیل تأمین آب و غذای حیوانات مورد تأکید قرارگرفته است .
لذا در آموزه‌های اسلامی کشتن حیوانات و سلب حیات از آنها از پلیدترین اعمال شمرده شده است، همان‌گونه که امام صادق (ع) فرمود: « اقذر الذنوب ثلاثة: قتل البهیمة.... کشتن حیوان از پلیدترین گناهان است.
رفع بلا
مقولۀ رفع بلا از اهل منزل از مهم ترین کارکردهای نگهداری حیوانات خانگی است که در آموزه‌های دینی بیان‌شده است، به‌عنوان نمونه در حدیث معتبر از حضرت صادق (علیه‌السلام ) منقول است که خروس بال گشاده سفیدى که در خانه باشد آن خانه و هفت خانه دور آن خانه را از بلاها نگاه مى‌دارد... .
نگهداری حیوانات و فواید معنوی
در حدیث دیگر منقول است که خدمت حضرت امام رضا (علیه‌السلام ) تعریف حُسن طاوس می‌کردند حضرت فرمود که هیچ حیوانى حسنش زیاده از خروس سفید نیست و خروس خوش‌آوازتر از آن است و برکتش بیشتر است و تو را آگاه می‌کند در وقت نمازها .
نگهداری از سگ در خانه ؛ نمونه‌ای دیگر از فرهنگ وارداتی غرب
در آموزه‌های دینی، با در نظر گرفتن مصالح و مفاسد، درباره نگهداری برخی حیوانات در محل زندگی انسان توصیه‌هایی شده، چنان‌که از نگهداری برخی نهی شده است که می‌توان روایات فراوان در نهی از نگهداری سگ به‌عنوان حیوانی نجس را مدنظر قرارداد.
متأسفانه برخی افراد با نادیده گرفتن آموزه‌های دینی و ضعف هویتی دینی در راستای تقلید کورکورانه از مؤلفه های فرهنگی غرب و بی‌توجهی مفرط به مفاسد موجود در نگهداری سگ به عنوان حیوانی نجس برآمدند، درحالی‌که نگهداری این حیوان در خانه در منابع روائی و دینی به‌شدت مورد نکوهش پیامبر اکرم(ص)و ائمۀ معصومین(ع) قرارگرفته است.
اگرچه همین سگی که در اسلام عین نجس دانسته شده، دارای منافعی بوده و در فقه اسلامی خرید و فروش آنها جهت استفاده از نگهبانی، شکار و ... صحیح است ، لیکن با تأمّل در آموزه‌های دینی باید به این نکته اذعان نمود که از برخی حیوانات همچون سگ باید در حد لزوم و برای اموری مانند نگهبانی منازل، دام و یا شکار و یا جهت کاربردهای جدیدی همانند جستجوی مواد منفجره، مواد مخدر و نیز عملیات امداد و نجات در زلزله‌ها و بلایای طبیعی و موارد مشابه دیگر بهره گرفت، نه اینکه فضای اجتماعی جامعه به سمت نگهداری از این حیوان در خانه کشیده شود و این همزیستی نامأنوس به تقلید از سبک غربی‌ها بدان جا منتهی شودکه ارتباط با سگ ها، جایگزین ارتباطات اجتماعی برای برخی انسان‌ها گردد!.
در تشریح نهی آموزه‌های دینی از نگهدارى سگ در منزل باید به شیوع بعضى میکروب‌ها و امراض از قبیل هاری و جنون و لزوم رعایت احکام طهارت و نجاست و نیز اعمال عبادی هر فرد مسلمان و بسیاری از مفادس دیگر اشاره نمود.
بنابراین، خداوند چیزهایی را به جهت انواع مفاسد و ضررهایی که در آنها وجود دارد، نجس دانسته و از مردم خواسته است تا استفاده از آنها را نه ممنوع، بلکه محدود سازند تا زندگی سالم و پاکی داشته باشند.
در تبیین روایات مربوط به نکوهش و نهی از نگهداری سگ در خانه باید گفت، امام صادق (ع) می‌فرمایند : در خانه‌ای که در آن سگ نگهداری می‌شود، نماز گزارده نمی‌شود، زیرا فرشتگان داخل خانه‌ای که در آن سگ نگهداری شود نمی‌گردند، مگر اینکه سگ شکاری بوده و او را در قسمت جداگانه‌ای نگهداری نمایند که در این صورت ایرادی ندارد.
هم‌چنین در کتاب مفاتیح الحیات از علامه جوادی آملی آمده است: پیامبر اکرم (ص) فرمود: خانه‌ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن در نمی‌آیند. امیرمومنان علی (ع) فرمود: از نگهداری سگ در خانه بپرهیزید.
ارسال نظر