رمزگشایی از کاهش اشتغال در بخش کشاورزی

تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می دهد که سهم بخش کشاورزی در اشتغال در کل کشور در بهار امسال 19.1 درصد بوده است. مقایسه آمار بخش کشاورزی با سایر بخش‌های صنعت و خدمات، حاکی از آن است که کشاورزی کمترین سهم را در اشتغال کشور و خدمات، بیشترین سهم را دارد؛ به طوری که سهم اشتغال در بخش خدمات 49.4 درصد و صنعت 31.4 درصد است.

اما بررسی روند یک دهه گذشته وضعیت بازار کار، به طور محسوس می‌گوید که سهم کشاورزی در اشتغال هر ساله افت پیدا کرده است. در بهار سال 1385 سهم اشتغال در بخش کشاورزی 24.7 درصد بوده که این رقم در بهار سال 1395 به 19.1 درصد رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد که در طول 10 سال گذشته، این سهم 5.6 درصد افت پیدا کرده است.

به این ترتیب، سهم بخش کشاورزی در اشتغال در بهار سال‌های 1386، 1387، 1388، 1389 و 1390 به ترتیب 24.5 درصد، 23.7 درصد، 22.8 درصد، 21.3 درصد و 20.4 درصد بوده است. همچنین سهم اشتغال در بخش کشاورزی در بهار سال‌های 1391، 1392، 1393 و 1394 به‌ترتیب به این شکل گزارش شده است: 20.3 درصد، 19.6 درصد، 19.6 درصد و 19.2 درصد.

نکته مهم در میان این آمارها این است که در طول دوران فعالیت دولت مهرورزی طی بهار سال‌های 1385 تا 1392 سهم کشاورزی در اشتغال 5.1 درصد کاهش یافت. یعنی در واقع از کاهش 5.6 درصدی سهم کشاورزی در اشتغال که در یک دهه گذشته اتفاق افتاده، 5.1 درصد سهم دولت‌های نهم و دهم و 0.5 درصد سهم دولت یازدهم است.

کاوه زرگران، رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین درباره دلایل کاهش سهم کشاورزی در اشتغال می‌گوید: «در سال‌های پایانی دولت قبل در بسیاری از حوزه‌ها میزان تولید به صفر رسید، بنابراین به طور طبیعی وقتی تولید از بین رود، میزان اشتغال نیز کاهش پیدا می‌کند.»

وی می‌افزاید: «در دولت قبلی در بسیاری از حوزه‌ها، واردات جایگزین تولید شد و ما تقریبا در برخی از محصولات، به یک واردکننده صرف تبدیل شدیم.»

زرگران تصریح می‌کند: «در حوزه غلات حدود 17، 18 میلیون تن واردات در سال‌های آخر دولت قبل داشتیم. در حوزه گندم نیز در سال آخر دولت احمدی‌نژاد 7 میلیون تن واردات گندم صورت گرفت، در حالی که هم‌اکنون مازاد مصرف داریم.»

رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران عنوان می‌کند: «اما در دو سه سال اخیر بخش کشاورزی از نظر میزان تولید و اشتغال کاهش نداشته است، زیرا در تمام واحدهای مختلف محصولی رشد تولید داشته ایم.»

وی متذکر می‌شود: «در برخی از حوزه‌های صنایع تبدیلی، شاهد هستیم که بعضا در طول سال در دو فصل کار می‌کنند. بر این اساس، بخش کشاورزی و به خصوص زراعت و باغداری افزایش تولید و به تبع اشتغال هم داشته است.»