.svg)
ورود سالانه ٩٠٠میلیون برگ اسکناس به بازار
پارسینه: تغییر دفاتر حسابداری، بازنویسی سـیـسـتم خودپردازها، ضوابط نگهداری حساب‌ها، دسته چک و حساب‌های بانکی و دفاتر مالیاتی پیامدهای تبدیل رالـ به تومان است.
به نوشته اعتماد، قرار است اسكناس‌های جدید، واحد تومان را نمایش دهد. درباره نام «تومان» روایت‌ها مختلف است؛ برخی‌ها می‌گویند «تومان» كلمه‌ای است كه زبان مغولی دارد. مغول‌ها ١٠ هزار را تومان می‌نامیدند. متداول شدن آن هم از زمان استفاده از این واحد برای لشكر ١٠ هزار نفری این امپراتوری اتفاق افتاد. بر این اساس مغول‌ها به امیر لشكر بزرگ ١٠ هزار نفری خود امیرتومان می‌گفتند. ورود مغول‌ها به ایران این واژه دیرآشنای امروز را هم وارد فرهنگ كشورمان كرد. روایت دیگر هم مربوط به آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران است. او می‌گوید نام «تومان» خیلی ریشه قدیمی ندارد. كمی بیشتر از یك قرن قدمت دارد. تومان یا «طومان» از نام یك تاجر ارمنی به نام «طومانیان» عاریت گرفته شده كه نامش روی بسته‌های پول كه به بانك می‌فرستاد، نوشته می‌شد و برای سهولت در شمارش هر بسته پول طومان نوشته شد و سپس تومان خوانده شد.
تومان اگرچه در آخرین مصوبه هیات دولت به عنوان واحد رسمی ایران مورد پذیرش هیات دولت قرار گرفت، اما تا تبدیل همه اسكناس‌ها به تومان راه درازی در پیش دارد. شاید چند سالی زمان نیاز داشته باشد تا بر دفاتر رسمی حسابداری شركت‌ها، بودجه كل كشور و مراودات بانكی بنشیند. با توجه به اینكه عمر اسكناس در ایران ٥ سال است؛ دست كم برای تبدیل آخرین اسكناس‌ها به تومان همین مقدار زمان نیاز خواهد بود. آن هم در صورتی كه طرح با تاخیر در اجرا مواجه نشود.
امحای ٦٠٠ میلیون برگ اسكناس در سال
هر سال عددی نزدیك به ۶۰۰ میلیون برگ اسكناس از چرخه استفاده خارج و امحا می‌شود و متقابلا سالانه بین ٦٠٠ تا ٩٠٠ میلیون برگ اسكناس جدید چاپ شده كه این اسكناس‌ها به مرور وارد بازار می‌شوند. البته اسكناس‌های امحا شده با اسكناس‌های چاپ جدید یك تفاوت عمده دارد و آن اینكه اسكناس‌های كهنه عمدتا رقم‌های ریز را شامل می‌شود كه دیگر كمتر مورد داد و ستد قرار می‌گیرد اما چاپ اسكناس‌های جدید از دستورالعمل دیگری پیروی می‌كند و اسكناس‌های متداول‌تری را به بازار وارد می‌كند.
با توجه به نحوه گردش پول‌های كاغذی تقریبا پنج سال زمان نیاز خواهد بود تمام اسكناس‌ها از رالق به تومان تبدیل شوند. بنابراین در طول این پنج سال رفته‌رفته اسكناس‌های كهنه ریالی امحا و اسكناس‌های تومانی به چرخه پولی وارد خواهد شد. با توجه به این روند هزینه جدیدی برای چاپ اسكناس به دولت تحمیل نمی‌شود.
مساله مورد اهمیتی كه درباره پول‌های جدید و تومانی قابل طرح است ملاحظاتی خواهد بود كه به گفته قائم‌مقام بانك مركزی با اجرایی شدن مصوبه دولت وجود خواهد داشت. این گفته البته به معنای تحمیل هزینه سنگین برای تغییر اسكناس یا جمع‌آوری تمامی اسكناس‌های موجود نیست. ملاحظاتی كه می‌تواند دفاتر حسابداری، بانكی كشور را با تحولات زیادی روبه‌رو كند كه نیازمند انجام ساعت- كاری بالایی است.
مخالفان چه می‌گویند؟
حذف یك صفر از پول ملی و تغییر واحد پولی اگرچه به تدریج انجام می‌شود اما نیازمند تحولات گسترده‌ای است كه باید انجام شود. برخی از تغییرات دفعتا و بلافاصله باید صورت گیرد و برخی در گذر زمان امكان انجام خواهد داشت. به طور مثال اضافه شدن واحد تومان به خودپردازها از جمله تغییراتی است كه باید بلافاصله اجرا شود.
براساس این عملیات گسترده اجرایی است كه بسیاری از كارشناسان مخالف اجرای تنها تغییر واحد پولی بودند. آنها معتقد بودند حال كه موظف به انجام تغییرات بزرگی در واحد پولی كشور هستیم بهتر است حذف سه صفر یا چهار صفر كه چند سالی است در دستور بررسی قرار دارد، اجرا شود تا هزینه‌ها تكرار نشوند. با این وجود مسوولان پولی كشور معتقدند حذف صفرها از پول ملی موضوع دیگری است كه نیازمند ایجاد زیرساخت‌های لازم است. این طرح همچنین هزینه‌های گزافی نیز به همراه خواهد داشت كه در حال حاضر امكان این هزینه‌كرد برای دولت فراهم نیست. شرایط بد نظام بانكی و خزانه‌ای كه چندان پر از پول نیست این امكان را در حال حاضر از دولت می‌گیرد. ضمن آنكه بانك مركزی این روزها با چالش‌های بسیار بزرگی در نام بانكی مانند تعیین تكلیف غیرمجازها و جوركشی آنها، همچنین اصلاحات صورت‌های مالی بانك‌ها و... روبه‌روست و برای اجرای این طرح آمادگی كافی را ندارد.
اجرا پس از تصویب مجلس
در هر حال تغییر واحد پول ملی كشور از رالر به تومان كه آذرماه سال گذشته در قالب لایحه به تصویب دولت رسید، برای اجرا نیاز به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان دارد. یك مقام مسوول در بانك مركزی در گفت‌وگو با مهر با تاكید بر اینكه تغییر واحد پول ملی نیازمند مصوبه مجلس است آنچه در جلسه روز گذشته هیات دولت مصوب شده، چیز جدیدی نیست و تغییر واحد پول ملی نیازمند تایید مجلس شورای اسلامی است.
در حال حاضر با نزدیك شدن به مراحل پایانی بررسی لوایح دوقلوی اصلاح نظام بانكی دولت كه مدت‌هاست از سوی مقامات اقتصادی و بانكی وعده نهایی شدن آن داده شده بود، به نظر می‌رسد به زودی این لوایح به مجلس تقدیم شده و بررسی آن در آینده نزدیك به طور رسمی آغاز شود. در این شرایط در صورتی كه مجلس در جریان بررسی‌های خود به پیشنهاد تبدیل واحد پول ملی از رالس به تومان رای مثبت دهد آنگاه در قالب مصوبه‌ای لازم‌الاجرا به بانك مركزی ابلاغ شده و این بانك بعد از اینكه سازوكار لازم برای اجرایی شدن را تامین كرد، رسما در دستور كار قرار خواهد گرفت و آنگاه می‌توان گفت كه تغییر واحد پول ملی ایران رسمیت یافته است. اما در صورتی كه واحد پول ملی به تومان تبدیل شود، این سیاست بنابر آنچه مقامات بانك مركزی مورد تاكید قرار دادند آثار اقتصادی از جمله تورم یا اثرگذاری بر سایر شاخص‌های كلان اقتصادی را به دنبال نخواهد داشت و تنها موجب تسهیل مبادلات و برگشت به فضای عرفی جامعه می‌شود، چرا كه اكنون نیز مردم در امور روزانه خود و مبادلات به غیر از مسائل بانكی تمام امور مالی خود را بر واحد تومان انجام می‌دهند. گفتنی است هیات دولت ۱۷ آذرماه سال ۹۵ در
بررسی لایحه اصلاح قانون پولی و بانكی كشور كه از سوی بانك مركزی ارایه شده بود، واحد پول كشور را «تومان» و معادل «۱۰ رالگ» تصویب كرد. در جلسه عصر دیروز هیات دولت، گزارش كمیسیون اقتصادی دولت درباره جزییات این لایحه مورد بررسی قرار گرفت كه در آن به مصوبه آذرماه گذشته درباره تغییر واحد پول اشاره شده بود و برخی رسانه‌ها به اشتباه تصور كردند این مصوبه جدیدی است! ضمن اینكه برخی نیز این‌گونه تلقی كردند كه با این مصوبه، واحد پول ملی تغییر خواهد كرد؛ حال آنكه مصوبه دولت برای لازم‌الاجرا شدن نیاز به مصوبه مجلس و تایید شورای نگهبان دارد.
ارسال نظر