پیش‌دستی ایران بر تحریم‌های ۱۸بهمن

پس از گذشت 34 سال از انقلاب اسلامی و به رغم تلاش های جدی، مستمر و متنوع غرب به ویژه آمریکا در تحریم علیه ایران، سال 2012 میلادی با شیوه جدیدی از تحریم ها رو به رو همراه بود. اگرچه این تحریم ها زحمتهایی را برای مردم و مسئولان به وجود آورد اما توطئه آمریکایی و متحدان اروپایی اش به همین‌جا ختم نمی شود.

براساس آخرین تصمیمهای اتخاذ شده، کنگره آمریکا برای سال 2013 نیز تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کرده است که قرار است از 18بهمن ماه آن را به اجرا درآورند.

عموم تحریم‌های انجام گرفته علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه مسائل اقتصادی بوده و در طی سال‌های اخیر بر تعداد و فشار این گونه تحریم‌ها نیز افزوده شده است، ولی به گفته مسئولان آمریکایی و صهیونیستی آنان در آسیب رساندن به ایران در حوزه تحریم اقتصادی به عنوان آخرین تیر غرب، نه تنها موفق نبوده‌اند، بلکه با موانعی هم مواجه بودند که به عنوان نمونه تحریمی که قرار است از 18بهمن ماه اجرا شود.

مفاد این تحریم‌ها بدین قرار است که اولاً ؛ آمریکا در این تحریم برای کاهش و محدود کردن توانایی ایران برای صادرات نفت تهدید کرده است که از ششم فوریه 2013 بانک‌هایی که در سطح جهان به معامله نفت با ایران ورود نمایند اما نتوانند ثابت کننده پول نفت معامله شده در کشور خریدار نفت باقی مانده است، تحریم می‌شوند، به این مفهوم که پول نفت خریده شده هرگز نباید به ایران برسد.

دوم؛ به وزارت خزانه‌داری اجازه داده شده دارایی‌های هر کسی که برای به دست آوردن فلزات قیمتی به ایران کمک کند را بلوکه کند.

سوم؛ وزارت خارجه آمریکا برای 20 کشور که نفت ایران را خریداری می‌کنند و نتوانسته‌اند واردات نفت خود را از ایران کاهش دهند، استثنا قابل شده و یک مهلت شش ماهه را از 7 دسامبر به این کشورها داده است.

همچنین مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند برای اینکه کشوری بتواند از معافیت مشمولیت تحریم نفتی برخوردار شود باید نشان دهد که به طور مستمر خرید نفت خود را از ایران کاهش داده است و البته همانطور که در بند 1 ذکر شد در مقابل وجه آن تنها می‌تواند کالای مجاز به ایران بدهد.

و بالاخره؛ وزارت دادگستری آمریکا نیز تلاش‌هایی را بر علیه بانک‌هایی که متهم به نقض تحریم‌های آمریکا بر علیه ایران هستند آغاز کرده است.

به عنوان نمونه به دو بانک اشاره می شود؛بانک انگلیسی HSBC در یازدهم دسامبر 2012 موافقت کرد جریمه‌ای معادل 1.26 میلیارد دلار را به دولت آمریکا پرداخت نماید.

همچنین این بانک باید 665 میلیون دلار نیز بابت جریمه قصور در اجرای برنامه مؤثر پولشویی و انجام مبادلات برای مشتریانی در ایران پرداخت کند. همچنین بانک انگلیسی استاندارد چارترد Standard Chartereds نیز در دهم دسامبر 2012 به میزان 227 میلیون دلار جریمه شد و برای نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران و سودان نیز محکوم به پرداخت 100 میلیون دلار شد.

*اقدامات ایران در برابر تحریم های جدید

اولین اقدام ایران در مقابل تحریم های خصمانه آمریکا این بود که کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی ماه گذشته اعلام کرد به دولت تکلیف شده است وابستگی خود را به درآمدهای نفتی در بودجه سال آینده تا 1 میلیون بشکه در روز کاهش دهد که البته لازم به توضیح است پس از اعمال تحریم‌های سال 2012 صادرات نفت ایران کاهش پیدا کرد و آنچه که از تصمیم کمیسیون انرژی مجلس برمی‌آید این است که اگرچه هم اکنون وضعیت صادرات نفت ایران هر روز بهتر می شود، اما این شرایط تاجایی باید ادامه یابد که صادرات نفت نسبت به قبل از تحریمهای نفتی یک میلیون بشکه کاهش داشته باشد.

پس از این تصمیم کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و اخیرا وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی اعلام کرده است، ایران اجرای تحریم‌های پیش‌دستانه نفت و گاز بر علیه برخی از کشورهای اروپایی را دستور کار قرار داده است.

بر این اساس، همزمان با افزایش صادرات نفت و میعانات گازی به کشورهای مختلف جهان، فروش و صادرات هر گونه محموله نفت خام، مایعات و میعانات گازی به 27 کشور عضو اتحادیه اروپا ممنوع شد به طوری که صادرات هر گونه نفت خام و میعانات گازی به کشورهای اروپایی که تصمیم خصمانه‌ای علیه ایران گرفته اند، تا اطلاع ثانوی متوقف می شود.

سخنگوی وزارت نفت با اخیراً اعالم کرد: با وجود درخواست برخی از کشورهای اروپایی مبنی بر خرید نفت و میعانات گازی از ایران هیچ محموله‌ای به این کشورها فروخته نخواهد شد.

پیگیریهای خبرنگار فارس حاکی از این است که فروش نفت خام به کشورهای اروپایی از ابتدای بهمن ماه جاری متوقف شده است و نفتکشهای اروپایی دست‌خالی از ایران بازگشته اند.

سخنگوی وزارت نفت ضمن تایید این خبر اعلام کرده است: این تحریم‌های پیش دستانه تا زمانی که برخی از کشورهای اروپایی و غربی از سیاست‌های خصمانه خود علیه ایران دست برنداشته و سیاست‌های اصولی و منطقی را در دستور کار قرار ندهند، ادامه دارد.

علیرضا نیکزاد رهبر با اشاره به اینکه در قراردادهای جدید نفتی، مقاصد مصرف و انتقال نفت خام صادراتی ایران از مشتریان خارجی پرسیده می شود خاطرنشان کرده است: امیدواریم تمامی خریداران خارجی نفت کشور به تعهدات خود با وزارت نفت مبنی بر عدم انتقال و یا فروش نفت به کشورهای اروپائی پایبند باشند.

* وضعیت فروش نفت ایران

همانطور که در ابتدای این گزارش آمد یکی از مفادی که در تحریم جدید آمده، کاهش فروش نفت ایران است ولی برای اطلاع از آخرین وضعیت فروش نفت ایران به آمارهایی که سازمان بین المللی انرژی در مورد وضعیت فروش نفت ایران داده است، اشاره می کنیم.

سازمان IEA در آخرین ماه از سال 2012 میلادی طی گزارشی اعلام کرده است صادرات نفت ایران نسبت به روزهای قبل از تحریم حدود یک میلیون بشکه کاهش داشته است.

به طوری که ایران در آخرین روزهای سال 2012 میلادی یک میلیون 300هزار بشکه نفت را به مقاصد مختلف صادر کرده است که 250هزار بشکه از 6ماه ابتدایی سال 2012 بیشتر است.

در این گزارش آمده است: کاهش صادرات نفت ایران موجب شده است تا 95درصد از ناوگان جهانی نفتکش نتوانند به برداشت مستقیم نفت از بنادر نفتی ایران مبادرت کنند،همچنین اگر چه تنها شرط واردات نفت برای 20کشور جهان که وابسته به نفت ایران هستند کاهش حجم واردات اعلام شده است و کشورهای چین و هند برای آنکه بتوانند نفت خود را از ایران وارد کنند حجم قابل توجهی از واردات نفت خود را کاهش داده اند اما ایران توانسته مشتریان جدیدی را برای خود دست و پا کند که این امر موجب شده است کاهش تولید نفت ایران جبران شود.

گزارش خبرنگار فارس اضافه می کند با آغاز سال جدید میلادی برخی از خریداران قدیمی نفت ایران همچون کره جنوبی،هند،چین،ژاپن،ترکیه و چند کشور دیگر قراردادهای واردات جدیدی را با شرکت ملی نفت ایران به امضا رسانده اند، این قرار دادها 2 تا 5 ساله منعقد شده‌اند و عدم تعیین پیش شرط و پرداخت به موقع منابع مالی حاصل از فروش نفت در این قراردادها دیده شده است.

*واکنش سایر کشورها به تحریم های ششم فوریه

این گزارش اضافه می‌کند: علی رغم آنکه جمهوری اسلامی ایران در مقابل تحریم‌های جدید آمریکا راهکارهایی را اندیشیده است که به برخی از آنها اشاره شد و برخی نیز به مرور زمان اجرا می شود، اما کشورهای خریدار نفت ایران نیز برای دورزدن تحریم ها روشهایی را اجرا می کنند که تنها به یک نمونه آن اشاره می شود.

روزنامه «وطن» ترکیه اوایل هفته گذشته به نقل از یکی از مقامات رسمی ترکیه اعلام کرد این کشور از ماه مارس 2012 تاکنون پرداخت هزینه واردات نفت و گاز از ایران را با طلا انجام داده است، این امر موجب افزایش صادرات طلا به کشور ایران در ماه های اخیر شده و صادرات طلا از ترکیه به ایران به بیش از 60 تن رسیده است.

همچنین روزنامه وال استریت ژورنال اعلام کرده است ایران و ترکیه محدودیت های بانکی را که در تحریمهای آمریکا اعمال شده دورزده اند و ایران قصد دارد وجوه نفتی وگازی خود را به جای دلار از طریق لیره ترکیه و یا واردات طلا تامین کند به طوری که حتی ایران حاضر است لیره را دریافت نکند و ما به ازای صادرات نفت و گاز خود طلا دریافت کند.

این رویه تنها مخصوص به مبادلات تجاری ایران و ترکیه نبوده و کشورهای دیگر مانند چین و هند نیز در معاملات اخیر خود به ازای دریافت نفت از ایران محموله های طلا را به سمت ایران ارسال کرده اند.

همچنین چین اعلام کرده است آمریکا نمی تواند در مقابل پرداخت های چین به ایران سنگ اندازی کند، ممکن است یوان در آینده پول تجاری بین ایران و چین باشد و دیگر نیازی به دلار نباشد.

بر اساس این گزارش این خبرها نشان از توانایی ایران در کاستن از فشار تحریم‌ها دارد، بنابراین نمی توان نگران پرداخت بهای نفت از سوی دیگر کشور ها بود و درواقع این تصمیم کنگره آمریکا که اعلام کرده است نفت در مقابل کالا به این مفهوم است که آمریکا پس از تحریم سال 2012 به این نتیجه رسیده که جهان نیازمند نفت ایران است و نمی‌تواند نفت ایران را از مبادلات انرژی جهان حذف کند.

*واکنش غرب به تصمیمات ایران درمقابل تحریم جدید

خبر تصمیم ایران برای ممنوعیت صادرات نفت و گاز به اتحادیه اروپا بازتاب وسیعی در رسانه‌های خارجی داشته است که برخی از این قرارند:

شبکه خبری فاکس‌نیوز در گزارشی در این باره اعلام کرده است که ایران در واکنش به تحریم‌های اتحادیه اروپا، صادرات نفت و گاز خود را به 27 کشور این اتحادیه متوقف کرده است.

اعلام این تحریم از سوی ایران اقدامی است که در پاسخ به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران طراحی شده است.

قبل از توقف صادرات نفت و گاز ایران به اتحادیه اروپا، این اتحادیه 18 درصد صادرات ایران را به خود اختصاص می‌داد، حال باید دید که از تاریخ ششم فوریه جاری با تصمیمی که ایران اتخاذ کرده است آیا می تواند قیمت نفت دوباره رکورد شکنی کند.

همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی اعلام کرده است که ایران در واکنش به تحریمهای اتحادیه اروپا، صادرات نفت و گاز خود را به این اتحادیه به ‌طور کامل ممنوع شرایط جدیدی برای بازار جهانی انرژی ایجادکرده است، بنابراین باید منتظر بود و دید آیا مدعیانی که می گویند میتوانند جای نفت ایران را می توانند تامین کنند توانایی این کار را دارند یاخیر.

شبکه خبری راشاتودی نیز توقف صادرات نفت و گاز ایران به اتحادیه اروپا را پوشش داد.این شبکه به نقل از سخنگوی وزارت نفت ایران آورده است به رغم بسیاری از درخواستهای کشور‌های اتحادیه اروپا برای خرید نفت و گاز ایران، تهران هیچ نفت و گازی به این کشور‌ها نخواهد فروخت.

این منع صادرات در شرایطی است که اتحادیه اروپا در حال اجرای تحریمهای تازه‌ علیه ایران است که براساس آن بانک‌های ایرانی از معامله با کشور‌های اروپایی به جز در موارد بشردوستانه منع خواهند شد.

راشا تودی اضافه کرده است: گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که ایران در حال دورزدن تحریم‌های اتحادیه اروپا و کنگره آمریکا از طریق ایجاد بازارهای جدید در دیگر کشور‌ها به ویژه ترکیه و صادرات مواد پتروشیمی از طریق گروه‌های ثالث است.

بر این اساس همانطور که گفته شد تحریمهای جدید علیه ایران تنها در کنگره آمریکا به تصویب رسیده است بنابراین تنها کشورهایی آن را اجرا می کنند که هم پیمان با آمریکا باشند و در شرایط موجود اغلب کشورهای صنعتی همچون چین ،کره و ژاپن به این نتیجه رسیده اند که برای تامین انرژی خود نیازمند به ایران هستند و هرگز به تهدیدهای آمریکا توجهی نکرده اند.