روند مهاجرت در جهان به روایت فیس‌بوک

فیس‌بوک برای اولین بار با تحلیل داده‌های مرتبط با زادگاه و شهرهای محل سکونت کاربرانش٬ تصویری از جریان «مهاجرت هماهنگ» کاربرانش به دیگر شهرها و کشورهای جهان ارائه کرده است.

به گزارش دویچه وله، فیس‌بوک با بیش از یک میلیارد کاربر٬ اطلاعات چشمگیری درباره زندگی خصوصی کاربران و رفتارهای گوناگون آنان در اختیار دارد. این مساله به اعتقاد بسیاری از کاربران ترسناک است و می‌تواند دیوارهای حریم خصوصی را در سراسر جهان نابود کند٬ اما در بسیاری از موارد هم تحلیل این داده‌های عظیم می‌تواند نتایج جالبی درباره رفتارهای شهروندان در این جهان پهناور ارائه کند.

حالا گروهی از دانشمندان داده‌ها در فیس‌بوک با تحلیل داده‌های موجود درباره تغییر مکان کاربران و مهاجرت آنها به دیگر نقاط زمین٬ گزارشی با عنوان «مهاجرت هماهنگ» منتشر کرده‌اند که اطلاعات جالبی درباره رفتارهای گروهی انسان‌ها را در بر دارد؛ حرکت هماهنگ گروهی بزرگ از انسان‌ها از نقطه‌ای به نقطه دیگر.

مهاجرت در مقیاس کلان٬ بخشی مهم از تاریخ بشر است که عوامل گوناگونی نظیر وضعیت اقتصادی٬ جنگ‌ها٬ بلایای طبیعی٬ نیازهای فرهنگی و سیاست‌های دولتی نیروی محرکه آن در جوامع گوناگون بوده‌اند. دیتا ساینتیست‌های فیس‌بوک در این گزارش تاکید کرده‌اند که «علل مهاجرت انسان‌ها عموما آن‌قدر پیچیده است که تلاش برای تحلیل آن با چالش‌های بزرگی مواجه خواهد شد.»

این اطلاعات که به همراه جدول‌ها و نمودارهای گوناگون در فیس‌بوک منتشر شده٬ در واقع با گردآوری و تحلیل داده‌های مرتبط با شهر زادگاه (Hometown) و شهر محل سکونت (Current City) کاربران این شبکه اجتماعی تهیه شده و تصویر جالبی از جریان جمعیت مهاجران ارائه می‌کند. بنابراین٬ بدیهی است که کسانی که این اطلاعات را در فیس‌بوک وارد نکرده‌اند٬ در این پژوهش در نظر گرفته نشده‌اند.

هجوم «هماهنگ» از حاشیه به متن

بر اساس اطلاعاتی که فیس‌بوک منتشر کرده٬ کشورهایی نظیر هند٬ نیجریه و ترکیه که توسعه و شهری‌سازی پرشتابی را تجربه می‌کنند٬ شاهد هجوم چشمگیر مردم از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ کشورند. حیدرآباد و چنای در هند٬ لاگوس در نیجریه و استانبول در ترکیه٬ از جمله شهرهایی هستند که در این گزارش مهم‌ترین «شهرهای مقصد» خوانده شده‌اند.

در نیجریه ۹۶ درصد این جریان مهاجرت٬ داخلی است که نشانگر هجومی چشمگیر از مناطق روستایی به مناطق شهری و به‌خصوص پایتخت٬ لاگوس است. استانبول بعد از لاگوس٬ دومین مقصد بزرگ مهاجرانی از درون و بیرون مرزهای ترکیه است. ۸۴ درصد مهاجران این کشور درون‌مرزی‌اند و در میان مهاجران خارجی استانبول٬ مقدونیه‌ای‌ها و بلغارها در جایگاه اول و دوم نشسته‌اند.

بوگوتا (کلمبیا)٬ بانکوک (تایلند)٬ آکرا (غنا)٬ حیدرآباد (هند)٬ کامپالا (اوگاندا)٬ لیما (پرو)٬ چنای (هند) و لندن (بریتانیا) از دیگر شهرهایی هستند که شاهد بیشترین نرخ مهاجرت از درون و بیرون مرزهای کشورشان هستند.

در این گزارش تنها به شهرهایی اشاره شده که بیش از ۲۰ درصد از کسانی که آن را به عنوان زادگاه ذکر کرده‌اند از آن مهاجرت کرده‌اند. در صورتی که شهر مقصد این افراد بیشترین میزان جمعیت از شهروندان این شهر را هم در بر گرفته باشد٬ شهر دوم به‌عنوان مهم‌ترین مقصد این افراد منظور شده است.

در جست‌وجوی تکامل و توسعه

به‌طور کلی شهرهایی که با شتاب بالا رو به توسعه‌اند جمعیت مهاجر بیشتری را به خود جلب می‌کنند. بسته به میزان تمرکزگرایی موجود در کشورها٬ ممکن است یک یا چند «هاب» در آن وجود داشته باشد که مهاجران را از داخل و خارج مرزها به خود جلب می‌کند.

مهاجرت هماهنگ فقط در درون مرزهای این کشورها تعریف نمی‌شود. بر اساس این گزارش٬ مثلا در آمریکا موج گسترده‌ای از مهاجران از کوبا به میامی در ایالت فلوریدا می‌آیند٬ یا از مکزیک به شهرهایی نظیر شیکاگو٬ هیوستون٬ دالاس و لس‌آنجلس سرازیر می‌شوند تا زندگی جدیدی را پایه‌ریزی کنند.

جالب این‌که شهرهای بزرگ کشورهای غربی٬ مانند سان‌فرانسیسکو٬ نیویورک٬ پاریس و ... چندان مقصد «مهاجرت هماهنگ» نیستند؛ به این معنی که نرخ مهاجرت به این شهرها بالاست٬ اما به خاطر ویژگی‌ها و موانع خاص مهاجرت به این شهرها٬ نمی‌توان آنها را در فهرست مهم‌ترین مقصد‌های دیگر نقاط جهان قرار داد.

فیس‌بوک اعلام کرده که این نخستین گزارش پیرامون موضوع پراهمیت مهاجرت در جهان است و به‌زودی گزارش‌های کامل‌تر و دقیق‌تری را در این‌باره منتشر خواهد کرد.