مردم از رسانه‌ها چه می‌خواهند؟

«"با وجود شبکه‌های اجتماعی روزنامه‌ها دیگر ارجحیت ندارند"، "رسانه‌ها تاکنون نتوانسته‌اند مردم را با خود همراه کنند"، "شعار در نمایشگاه زیاد می‌بینیم اما وقتی وارد متن آن می‌شویم می‌بینیم که به آن عمل نمی‌شود"، "به جای اینکه رسانه‌های ما پراگماتیزم و عملگرا باشند شعارگرا هستند".»

جملات بالا بخشی از این گفت‌وگوهاست که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:

خانمی می‌گوید بحث ایجاد و راه‌اندازی نمایشگاه برای این است که رسانه‌ها هم در عرصه رقابت رسانه‌ای یکدیگر را رصد کنند و هم در زمینه ایجاد فرصت برای اینکه چه محورهایی را می‌توانند به بحث‌شان وارد کنند؛ رسانه‌ها می‌توانند از این فضا استفاده کنند و این فرصت که وزارت ارشاد ایجاد کرده است، فرصت مغتنمی است برای رسانه‌ها. نمی‌دانم آیا رسانه‌ها به این فرصت گرانبهایی که در اختیارشان قرار داده شده است توجه می‌کنند یا نه؟

او ادامه می‌دهد: خوشبختانه در نمایشگاه امسال تمام نشریات و رسانه‌های استانی مورد توجه قرار گرفته‌اند و این امر خیلی مهم است. انتظار داریم یک هم‌افزایی با یکدیگر داشته باشند تا بتوانند مخاطبان را با خود همراه کنند. متاسفانه با وجود شبکه‌های اجتماعی کمی هرج و مرج ایجاد شده است و هر خبری درست و غلط در خروجی ابزارهای ما چه تلویزیون، چه موبایل بیرون می‌آید.

وی در پایان صحبت‌های خود آرزو می‌کند رسانه‌ها مردم را با خود همراه کنند و این همراهی را اینگونه عنوان می‌کند که رسانه‌ها واقعیت را بیان کنند.

***

دو جوان دانشجو هم که به مدت هشت سال است به نمایشگاه مطبوعات می‌آیند و از نزدیک رسانه‌ها را بازدید می‌کنند، درباره‌ی عملکرد نمایشگاه مطبوعات امسال می‌گویند: امسال از برگزاری نمایشگاه رضایتی نداشتیم.

یکی از دانشجویان می‌گوید نمایشگاه، سال به سال ضعیف‌تر می‌شود. از طرفی رسانه‌ها هم حضورشان در نمایشگاه کم‌رنگ‌تر می‌شود. متاسفانه رسانه‌هایی که ما به دنبالشان بودیم مثل دنیای اقتصاد، آسیا، آفتاب و ... در نمایشگاه امسال حضور ندارند در حالی که ما دغدغه‌های این روزنامه‌ها را داشتیم.

یکی دیگر از دانشجویان جوان می‌گوید، متاسفانه در حال حاضر نمایشگاه جنبه‌ی فان پیدا کرده است؛ البته ما با رسانه‌های جدیدی که تازه راه‌اندازی شده‌اند هم آشنا شدیم اما به نظر رسانه‌هایی که تیراژشان بالاست سال به سال در حال کم شدن هستند. علت این هم شاید به دلیل فضای مجازی باشد که مردم نمی‌خواهند به رسانه‌های فیزیکی توجه کنند.

او همچنین می‌گوید: به نظرم رسانه‌ها با مردم همراهی ندارند. سال‌های پیش نمایشگاه ذوق و شوق بهتری داشت. ما هیچگاه به خاطر مسؤولان و سلبریتی‌ها به نمایشگاه نیامده‌ایم.

او می‌گوید: ایجاد فضای فان در نمایشگاه مطبوعات مثل آوردن سیلورمن‌ها هیچ جذابیتی برای من ندارد. به نظرم نمایشگاه تبدیل به یک نوع بازاریابی شده است که مسؤولان بیایند و مردم را به سمت غرفه‌ها دور خود جمع کنند و این یک نوع تبلیغات است. با توجه به اینکه فضای مجازی ارجحیت پیدا کرده است مردم نیازی نمی‌بینند که حتما به این نمایشگاه بیایند و این رسانه‌های فیزیکی را از نزدیک ببینند. از طرفی هم خود مسؤولان بی‌مهری می‌کنند و مردم دیگر به رسانه‌ها هم کم اعتماد شده‌اند؛ البته انصافا برخی رسانه‌ها مطالب خوبی را منتشر می‌کنند. هر چند افت‌هایی داشته‌اند اما می‌توان به آنها اعتماد کرد.

این دانشجو همچنین می‌گوید: برخی رسانه‌ها که دولتی هستند مردم برایشان مهم نیست. به نظرم نمایشگاه امسال هم چیز جالبی نداشت و انتظار دارم نمایشگاه تا یکی، دو سال دیگر با این وضعیت جمع شود؛ چرا که هیچ خروجی ندارد و می‌دانم که این اتفاق خواهد افتاد چرا که حضور مردم خیلی کم‌رنگ است.

***

یکی دیگر از بازدیدکنندگان از بیست و سومین نمایشگاه درباره انتظارش از نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها به نکات مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید، دنیای امروز دنیای ارتباطات است، دنیای تبادل اخبار و اطلاعات. همه ما شهروندان باید نسبت به مسائل روز دنیا به‌روز باشیم. رسانه‌های بیداری و شنیداری هم بخشی از این ارتباطات هستند. وقتی در کشور ما هم نمایشگاه به این شکل برگزار می‌شود قاعدتا من هم سهم کوچکی دارم هم به لحاظ شغلی و هم به لحاظ اطلاع‌رسانی و هم به لحاظ فردی که در اجتماع از حقوق اجتماعی‌اش استفاده می‌کند.

او با اشاره به اینکه نمایشگاه مطبوعات سال به سال ضعیف‌تر شده است، گفت: نمایشگاه از جهت خروجی ضعیف‌تر شده است. آن چیزی که ما انتظار داریم با توجه به دنیای اطرافمان و رسانه‌های بین‌المللی، این برونداد، برونداد خیلی مثبتی نمی‌تواند باشد؛ چرا که مخاطب راضی نیست و روز به روز در حال محدود شدن است، در حالی که انسان نیاز به فرانگری و نوآوری دارد؛ بنابراین رسانه‌های ما به نسبت رسانه‌های بین‌المللی نوآوری از خود ندارند.

این شهروند که یک پزشک است می‌گوید، اخبار ما اخبار به‌روزی است اما در دنیای امروز کمتر باید به فیلتر شدن توجه کنید. متاسفانه بسیاری از اخبار ما فیلتر، پالایش و دستچین می شوند؛ در حالی که مخاطب نیاز دارد اخبار کامل را داشته باشد. به عنوان مثال رسانه امریکایی مثل فاکس‌نیوز اخباری را منتشر می‌کند که ۵۰ درصد آن پایه است و ۵۰ درصد دیگر هدایت است؛ یعنی رسانه‌ها مردم را هدایت می‌کنند در حالی که در کشورها اینگونه نیست.

او سپس می‌گوید، تحلیل در رسانه‌های ما بسیار کم است. امروز در نمایشگاه با دو غرفه در رابطه با بحث تحقیق و توسعه صحبت می‌کردم که چه برنامه‌هایی دارند، متاسفانه هیچکدام به گوششان نخورده، پس خروجی مجله این رسانه‌ها چه خواهد بود. شاید یک فرد عادی از آن بگذرد اما وقتی فرد باسوادی آن را بخواند و مطالبشان را زیر ذره‌بین قرار دهد متوجه می‌شود که صرفا این ابزار رسانه‌ای حرام شده است و این خوراک، خوراک اصلی مصرف‌کننده نیست.

او همچنین می‌گوید، رسانه‌های ما خیلی ضعیف هستند و بیشتر جناحی، کانالیزه و ایزوله فکر می‌کنند.

این پزشک در پایان پیشنهادش به نمایشگاه مطبوعات و رسانه‌ها را اینگونه مطرح می‌کند: پیشنهاد برای ابتکار رسانه‌ها زیاد است. متاسفانه ما چشممان را به روی حقیقت بسته‌ایم. شعارهای حقیقت در نمایشگاه زیاد می‌بینیم که خیلی خوب است اما وقتی وارد متن می‌شویم می‌بینیم همه شعار است. به جای اینکه پراگماتیزم و عملگرا باشیم، شعارگرا هستیم.

***

بازدیدکننده‌ای ۴۰ ساله که برای اولین بار است برای بازدید به نمایشگاه مطبوعات آمده است، برگزاری نمایشگاه را حرکت خوبی می‌داند و می‌گوید من از نمایشگاه راضی هستم و خیلی هم تعجب کردم که به این میزان رسانه در کشور ما وجود دارد.

او با اشاره به اینکه تنوع رسانه برایم جذابیت دارد، می‌گوید: من فکر می‌کنم سرعت شبکه‌های اجتماعی از این رسانه‌ها بیشتر شده و جلو افتاده است. بیشتر ارتباط ما از طریق همین فضای مجازی است، به ویژه تلگرام؛ چرا که مشغله زندگی آنقدر زیاد است که افراد رسانه‌ها را از طریق موبایلشان دنبال می‌کنند و رسانه‌ای مثل روزنامه ارجحیت ندارد؛ البته رسانه‌ها به دلیل سانسور زیاد دیگر قابل اعتماد نیستند و خود من بیشتر اخبار را از طریق شبکه‌های اجتماعی به همراه مستندات آن‌ها دنبال می‌کنم.

***

یک خانم مسن با وجود اینکه پاهایش دچار عارضه است اما به واسطه برگزاری نمایشگاه خودش را به آمصلی رسانده است.

او انتظارش از رسانه‌ها را اینگونه بیان می‌کند: رسانه‌ها را هر کاری هم بکنیم به دلیل اینکه با مسائل مملکتی در ارتباطند، هیچگاه واقعیت‌ها را کامل نمی‌گویند، به هر حال در معذوراتند ولی من آرزویم این است که بتوانم واقعیت‌ها را به راحتی مطرح کنم؛ چرا که وقتی مردم با واقعیت روبه‌رو شوند به راحتی می‌توانند زندگی کنند چرا که همه چیز را درست دریافت می‌کنند اما وقتی این دریافت‌ها از رسانه‌ها واقعیت نداشته باشد، مردم رسانه‌ها را کنار می‌گذارند.

این بازدیدکننده می‌گوید: وقتی رسانه ملی ما که باید برای مردم باشد، تمام واقعیت را نمی‌گوید، مردم هم تمایلی به دیدن آن ندارند و به رسانه‌های خارجی روی می‌آورند.

این خانم مسن اضافه می‌کند، البته نمایشگاه مطبوعات امسال به خوبی برگزار شد. من نمایشگاه را خیلی دوست دارم و بیشتر به هوای نشریات به اینجا می‌آیم و مسؤولان برای من اهمیتی ندارند که بخواهم آنها را در اینجا ببینم.

او می‌گوید: نمایشگاه سرگرمی‌های خوبی هم دارد اما انتظار دارم جنبه رسانه‌ای نمایشگاه باکیفیت‌تر باشد؛ چرا که معتقدم رسانه‌های ما هنوز نتوانسته‌اند با مردم همراه باشند به همین دلیل است که روزنامه‌های ما به این میزان کم‌فروش هستند.