قاچاق شیشه، حرفه جدیددختران ایرانی؟

به تازگی دادگاهی در مالزی خواهران ۲۴ و ۲۶ ساله ایرانی را به جرم قاچاق ماده مخدر شیشه (کریستال مت‌آمفتامین) به اعدام محکوم کرده است. دیگر خبر دستگیری و محکومیت ایرانیان در کشورهای جنوب شرقی آسیا، آن هم به خاطر قاچاق مواد مخدر خبر تازه‌ای نیست. چند سالی است که این اخبار به صورت جسته و گریخته به گوش می‌رسد.


در اواخر سال۲۰۱۰ روسای سازمان‌های مبارزه با مواد مخدر کشورهای جنوب شرق آسیا در سی و پنجمین نشست خود رسماً اعلام کردند که ایران بدل به یکی از مبادی ورودی ماده مخدر شیشه شده است. مقامات تایلندی از قاچاق شیشه توسط اتباع ایرانی خبر می‌دادند و مقامات ژاپنی می‌گفتند یک پنجم خارجی‌های غیرمقیمی که در رابطه با شیشه دستگیر می‌شوند، تبعه ایران اند. پلیس مالزی با دستگیری ۵ ایرانی قریب به ۷۵ کیلوگرم و پلیس سری‌لانکا با دستگیری دو تن دیگر حدود ۱۶ کیلوگرم شیشه کشف کرده بود. فیلیپینی‌ها و اندونزیایی‌ها و کره‌ای‌های جنوبی نیز خبر از این می‌دادند که قاچاقچیان ایرانی مواد مخدر خود را از طریق فرودگاه‌های ترکیه به این کشورها ترانزیت می‌کنند.

در شرایطی که رشد روزافزون قاچاق ماده مخدر شیشه به آسیای جنوب شرقی متوقف نشده، اخباری که از کشفیات هر از گاهه آن در این سو یا آن سوی مرزها می‌رسد نشان می‌دهد، زنان نیز هم‌پای مردان در این سوداگری نقش دارند. در اواخر سال ۸۹، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران، از کشف و دستگیری یک گروه شش‌نفره زن که با جاسازی ماهرانه شیشه در لباس و وسائل خود قصد قاچاق آن به خارج از کشور را داشتند؛ خبر داد.

بعید نیست یکی از دلایلی که در میان قاچاقچیان بین‌المللی ایرانی شمار معتنابهی زن دیده می‌شود، قابلیت بسیار بالاتر آن‌ها برای جاسازی و مخفی کردن مواد در پوشش زنانه است. همین چند روز پیش بود که در یک نمونه وطنی، نیروی انتظامی خراسان جنوبی خبر از دستگیری پسری داد که با پوشیدن مانتو و درآوردن خود به شکل دختر قصد جابجایی مواد مخدر را داشته است.

پوشش زنانه، به ویژه پوشش‌های اسلامی در کشورهای مسلمان در نوع خود یک مصونیت به شمار می‌روند. پلیس اندونزی در اواخر سال ۸۸ از دستگیری یک گروه ایرانی ۱۰ نفره از قاچاقچیان شیشه داد که تیپی غیرمتعارف داشتند. در میان این ۱۰ نفر، ۸ زن چادری نیز وجود داشتند: آن‌ها حدود ۲۷ کیلوگرم کریستال مت‌آمفتامین و ۲۳ لیتر مایع آن را در شکل اثاث سفر و بسته‌های غذا که به صورت دستی حمل می‌شدند با خود جابجا می‌کردند. اما چرا این محموله ۱۲٫۵ میلیون دلاری به این نحو قاچاق می‌شد؟

هافینگتون پست به نقل از یکی از مقامات اندونزیایی می‌نویسد: «به باور ما آن‌ها بخشی از یک سندیکای بین‌المللی هستند که با پوشیدن البسه سنتی اسلامی قصد تحمیق ماموران پلیس را در کشوری چون اندونزی داشتند که زنان چادری، عموماً زنانی خوب تلقی می‌‌شوند».

سو استفاده کارتل‌های قاچاق مواد مخدر از زنان، به منظور استفاده از پوشش‌های مورد احترام تنها یک روی سکه است. علت روی آوردن زنان و دختران ایرانی به حرفه توزیع و قاچاق مواد مخدر چیست؟

بابک دین‌پرست، معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با موادمخدر درباره توزیع مواد مخدر توسط زنان می‌گوید: «۷۰‌ درصد از زنان معتاد به واسطه اعتیاد همسرانشان معتاد شده‌اند و به واسطه فشار یا تهدید، ترس یا همدردی اقدام به مصرف و توزیع مواد کرده‌اند». وی می‌افزاید: «این زنان اغلب به واسطه فشار یا تهدید، ترس یا همدردی یا حتی به بهانه عشق به همسران خود اقدام به مصرف و توزیع مواد در کنار همسران خود کرده‌اند».

اگرچه در میان گروه‌های قاچاقچی شیشه به جنوب شرق آسیا، گروه‌های زن و شوهری نیز دیده می‌شود، اما مواردی نظیر خواهران ۲۴ و ۲۶ ساله‌ای که به تازگی محکوم به اعدام شده اند، چگونه قابل توضیح است؟

هیچ گزارشی درباره انگیزه یا انگیزه‌های احتمالی این قبیل افراد از قاچاق شیشه وجود ندارد. دستگیری این قبیل افراد در خارج از مرزها و دور ماندن آن‌ها از دسترس خبرنگاران و پژوهشگران یکی از علل مهم مجهول ماندن انگیزه قاچاقچیان جوان شیشه، به ویژه زنان و دختران جوان است. اما هیچ بعید نیست قاچاق شیشه تبدیل به ریسکی بزرگ برای یک بار و دستیابی به ثروتی فراوان برای همیشه شده باشد: هیچ گاه مقامات کشورهای جنوب شرقی آسیا در مورد تعدد جرایم ارتکابی توسط قاچاقچیان دستگیرشده سخنی نگفته اند و در دادگاه‌ها نیز به این مسئله اشاره نشده است که محکومین پس از چندین بار قاچاق شیشه به این کشورها در دام افتاده باشند.

این یک حدس است، اما بعید نیست زیاده‌خواهی‌های باب شده در نسل جوان؛ از اصلی‌ترین انگیزه‌های قاچاق شیشه به خارج از مرزها باشد. در پرونده اخیر گفته شده پس از اعلام حکم اعدام، پدر دختران که در دادگاه حاضر بوده، از حال رفته است، اما خود آنان هیچ واکنشی بروز نداده اند.

هر چند هیچ آمار دقیقی درباره فراوانی آماری دختران مجرد و جوان در میان قاچاقچیان شیشه وجود ندارد، اما برخی سیاست‌گذاری‌ها و رویکردها احتمالا بتواند سرنخ‌هایی به ما بدهد. یکی از این سرنخ‌ها طرح محدودیت خروج بانوان از کشور است. پس از تمام جنجال‌هایی که این طرح در پی داشته، فراکسیون زنان پیشنهادی فراجنسیتی درباره این طرح داده و فاطمه رهبر، عضو این فراکسیون گفته: «ما پیشنهاد داده ایم اگر کسی به اعمال مجرمانه‌ای از قبیل تکدی‌گری، شرب خمر، استعمال مواد مخدر و فساد اخلاقی … سوءشهرت داشت، گذرنامه‌اش باطل شود». چنین اظهار نظری می‌تواند گواه این مسئله باشد که چه بسا نقش تازه‌پدیدآمده برای دختران مجرد در قاچاق مواد مخدر مسئولین را به صرافت محدود ساختن دختران مجرد برای سفرهای خارجی انداخته باشد.

قاچاق شیشه در حال باز کردن جای خود در میان زنان و دختران است، اگر ۴ سال پیش باید برای رشد روزافزون آن تدبیری اندیشیده می‌شد، اینک باید به فکر مصون‌سازی دختران در مقابل شاخه‌های جذب نیروی شبکه‌های قاچاق بود.

منبع: زنان پرس