برگزاری جشن دوهزار سالگی شهر ساسانی دربند

در مراسم ویژه این جشن شمار زیادی از سفیران کشورهای مختلف در روسیه، ایرانشناسان روسی و غیر روسی و نیز میهمانان خارجی از جمله جمهوری اسلامی ایران شرکت خواهند کرد.

'دربند' که در دوره فتحعلی شاه قاجار به موجب عهدنامه گلستان از ایران جدا شد، به عنوان تنها شهر شیعه نشین روسیه در شمال دریای خزر و در جمهوری داغستان روسیه واقع شده و منطقه قفقاز را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می کند.

از این شهر در تاریخ به عنوان دروازه ورود اسلام به منطقه قفقاز و روسیه یاد می شود و ساکنان آن هم اکنون عمدتا آذری زبان هستند.

'دربند' یا 'دربنت' به تلفظ روسی با معنای تقاطع یا محل وصل دومین شهر بزرگ جمهوری داغستان همچنان مانند چند سده قبل حفظ شده است و تنها شهر شیعه نشین روسیه به شمار می رود.
بیزانسی ها این شهر ایرانی را 'تسور' یا ' استحکامات' می نامیدند و اعراب آن را 'باب الابواب' (دروازه دروازه ها) و روس ها 'دروازه آهنی' لقب داده بودند.

این شهر در طول تاریخ خود شاهد ده ها جنگ، اشغال و آزادی بوده، اما با وجود رویدادهای بسیار چهره اصلی آن تقریبا دست نخورده مانده و به همین دلیل در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

باروها و دژهای دربند دیوار سنگی 40 کیلومتری بود که زمان خسرو انوشیروان ساخته شده بود و از کوهستان تا کرانهٔ دریای خزر امتداد داشت و خط دفاعی بسیار مستحکمی در برابر سواران مهاجم به شمار می امد.

استحکامات دربند این منطقه را در برابر مهاجمان غیرقابل عبور کرده بود.

بارویی از تخته سنگ های بسیار بزرگ با 20 متر ارتفاع و 30 برج که فقط سه دروازهٔ آهنی داشت و با یک دروازه به دریا گشوده می شد، سبب شده بود سال ها این شهر و اطراف آن امنیت داشته باشد.

وجود چندین کتیبه فارسی باستان از دوران ساسانیان و همچنین کتیبه های مربوط به مدح شاه عباس صفوی از جمله آثار برجای مانده از دوران حکومت ایرانیان بر این شهر است.

در متن عهدنامه تحمیلی گلستان امضا شده در 12 اکتبر 1813میلادی که با فشار سفیر انگلیس 'سر گور اوزلی' و به وسیله میرزا 'ابوالحسن خان شیرازی' نماینده ایران و 'نیکلای' نماینده روسیه تزاری به امضا رسید، آمده است 'پادشاه ایران برای ابراز دوستی به امپراطور روسیه، تمامی ولایات قراباغ، گنجه، خانات موشکی، شیروان، قبه، دربند، باکو و هر جا از ولایات تالش را که بالفعل در تصرف روسیه است و تمامی داغستان و گرجستان را تا دریای خزر مخصوص و متعلق به دولت امپراتوری روسیه می داند'.