پشت پرده شروط عربستان برای قطر

شروط 13 گانه عربستان سعودی و کشورهای هم پیمان آن برای قطر توسط کویت به دوحه تحویل داده شد و در رسانه ها نیز انتشار یافت.مطالعه اجمالی این13 بند کاملا گویای آن است که شروط وضع شده برای قطر کاملا غیر منطقی و غیرقابل اجرا هستند و خود سعودی ها نیز بی تردید از نوع پاسخ قطری ها به خود آگاهی دارند.از همان آغاز بحران میان ریاض و دوحه، آشکار بود که عربستان بر خلاف ادعای خود برای مبارزه با تروریسم از طریق فشار بر قطر، به دنبال رام کردن دوحه و متوقف کردن سیاست های خارج از مدار قطری ها با عربستان هستند.نخستین بند شروط به صراحت خواستار آن است که دوحه روابط دیپلماتیک خود با تهران را به پایین ترین سطح ممکن کاهش دهد و تنها به مناسبات اقتصادی آن هم تا مقداری که مانع از تحقق تحریم های آمریکا نشود اکتفا کند. از همین بند به خوبی روشن می شود که ارتباط قطر با ایران، از عوامل اصلی و بسیار مهم خشم سعودی ها از دوحه است. به همین دلیل این خواسته در صدر تمامی شروط سعودی ها قرار می گیرد.

تعطیلی پایگاه نظامی ترکیه و تعطیلی هرگونه همکاری نظامی در قطر از دیگر بندهاست. سعودی ها که روابطشان با آنکارا به سردی گراییده است می دانند که ترک ها توافق همکاری نظامی با قطری ها دارند و اعزام نیروی نظامی ترکیه به قطر با تصویب پارلمان و امضای اردوغان صورت گرفته و رئیس جمهور ترکیه که حمایت همه جانبه ای از قطر کرده به هیچ وجه سربازان خود را سرافکنده به خانه بر نمی گرداند. وجود تعدادی پایگاه نظامی آمریکایی و انگلیسی در کشورهای متخاصم با قطر عملا نقض مطالبات این کشورها از دوحه است.
درخواست از قطر برای قطع روابط با گروه هایی مانند اخوان، داعش، القاعده، جبهة النصره و حزب ا... از جمله موارد جالب و نشان دهنده تناقض رفتارها در این کشورهاست. اخوان المسلمین در حالی تروریستی شمرده می شود که اعضای آن در برخی پارلمان های کشورهای خلیج فارس حضور دارند. مسأله درباره داعش و النصره و القاعده شرم آور تر است. کشورهای خصم قطر در حالی این گروه ها را تروریستی می دانند و قطر را به خاطر آنها مؤاخذه می کنند که نقش عربستان سعودی درپرورش و توسعه فعالیت های گروه های تروریستی در منطقه و جهان موضوع بسیاری از گزارش های منتشر شده بین المللی است. کشمکش هر دو کشور در سوریه و حمایت هر یک از آنها از بخشی از گروه های مسلح و تروریست موضوعی نیست که نیاز به مناقشه داشته باشد.
علاوه بر اینکه در موضوع درخواست برای تعطیلی شبکه الجزیره، کاملا مشخص است که واهمه رژیم هایی چون عربستان، مصر، امارات و بحرین از گزارش های انتقادی این شبکه از این حکومت ها و هراس از تبدیل شدن الجزیره به تریبون مخالفان سیاسی این کشورها، چنین درخواستی را موجب شده است. با این حال نمی توان از نقش منفی شبکه العربیه عربستان که به طور صریح از تروریست های موجود در سوریه حمایت می کند و علنا در امور داخلی کشورهای منطقه دخالت می کند غفلت کرد.
عربستان شروطی را برای قطر وضع کرده است که حداقل خود نیز در همان موارد متهم است. اما همزمانی اعلام این شروط با اعلام حادثه تروریستی در مکه مکرمه نیز جالب توجه است. به گفته سعودی ها، تروریست ها قصد انجام عملیات انتحاری در مسجد الحرام را داشته اند.
زمان و مکان این رویداد سؤالاتی را در ذهن متبادر می کند. چرا این حادثه درست پس از اعلام شروط 13 گانه ریاض برای قطر روی می دهد. در یکی از شرط ها از قطر خواسته شده دست از حمایت از داعش و القاعده و حمایت مالی از آنها بردارد.
علی رغم اینکه فرضیه ها در باب حادثه مکه متعدد است و توانایی داعش در انجام آن غیرقابل انکار است، همچنان که دست داشتن رقیبان داخلی محمد بن سلمان ولیعهد جدید، برای ارائه چهره ای ناتوان از وی در حفظ امنیت یا ارسال پیام هشدار به او نامحتمل نیست اما به طور جدی می توان این فرضیه را مطرح کرد که سعودی ها همزمان با انتشار شروط 13 گانه و اتهام قطر به حمایت از داعش به دنبال یک جنگ تبلیغاتی علیه دوحه هستند.
ادعای ریاض مبنی بر تلاش تروریست ها برای انفجار در مقدس ترین مکان اسلام، مسلمانان را از داعش و همان طور که عربستان عنوان می کند از حامی آن یعنی قطر منزجرتر می کند و فشارها بر دوحه را افزایش می دهد. به خصوص آن که مقامات سعودی یک روز پس از این حادثه اعلام کرده دست های خارجی در پس این حادثه بوده است.هرچند که پیش از این دست های خارجی از منظر ریاض غالبا ایران یا انصارا... بوده اند اما در شرایط فعلی که ریاض، قطر را به شدت متهم به حمایت از القاعده و داعش کرده بعید نیست دوحه و تهران هر دو متهم به دست داشتن در این ماجرا شوند. به خصوص آن که در حادثه تروریستی تهران نیز، عربستان سعودی به عنوان یکی از متهمان اصلی ماجرا معرفی شد. به نظر می رسد ایران نیز با توجه به همین موضوع مانند همیشه و بلافاصله اقدام تروریستی اخیر در مکه را محکوم کرد کما این که طرف عربستانی حاضر نشده بود اقدام تروریستی اخیر داعش در تهران را محکوم کند.
با این حال شروط سخت ریاض برای قطر که دوحه آنها را غیر واقعی، غیر منطقی و غیر قابل اجرا دانسته از همان ابتدا با هدف اجرایی نشدن نگارش و املا شده اند. تا پس از رد کامل این شروط توسط قطر و پیچیده تر شدن ابعاد این بحران بتواند ماهی خود را از این آب گل آلود بگیرد. ولیعهد جدید سعودی که برروی همراهی ترامپ با خود حساب ویژه ای باز کرده است، این روزها از اوضاع آشفته رییس جمهور آمریکا که هر آن ممکن است با استعفا یا برکناری مواجه شود آشفته تر شده است و به نظر می رسد تمایل دارد تا تشتت فکری آمریکایی ها در بحران قطر را تا پیش از هراتفاق احتمالی در آمریکا به سود خود به پایان برساند و جنگ با قطر را به نفع خود به پیش ببرد و گرنه رشوه 460 میلیارد دلاری خود به ترامپ را در معرض نابودی می بیند.