سوء‌استفاده از اینترپل برای تعقیب روزنامه‌نگاران منتقد

گزارش‌های رسانه‌ها نشان می‌دهند که از ماه اوت گذشته، در سرتاسر اروپا حداقل ۶ روزنامه‌نگار هدف احکام بازداشت بین‌المللی ترکیه، آذربایجان، ازبکستان و قزاقستان قرار گرفته‌اند.

به گفته هانا مکلین، مدیر پروژه "شاخص سانسور" در سازمان "نقشه آزادی مطبوعات"، در تمام این موارد، احکام صادر شده دارای انگیزه‌های سیاسی بوده‌اند.

وی با یادآوری اینکه "اساسنامه اینترپل آن را از دخالت در پرونده‌های دارای ماهیت سیاسی منع می‌کند"، در مورد "استفاده از سازوکار اینترپل برای هدف قرار دادن روزنامه نگاران" هشدار داده است.

دستگیری‌های اوکراین

پایگاه اطلاع رسانی "شاخص سانسور"، اخیرا در گزارشی تفصیلی موارد مختلف سوء استفاده از پلیس بین‌الملل برای مقابله با روزنامه نگاران منتقد را در ماه‌های اوت تا اکتبر ۲۰۱۷ فهرست کرده است.

به گزارش این وبسایت در ۲۱ اکتبر گذشته ژنارا اکمت، روزنامه نگار و وبلاگ نویس اهل قزاقستان، به خاطر ذکر شدن نامش در اعلان قرمز پلیس بین‌الملل در اوکراین دستگیر شد و همچنان در بازداشت موقت به سر می‌برد.

خانم اکمت، که در کشورش به اتهامات امنیتی متهم شده، تاکید دارد که این اتهامات با انگیزه‌های سیاسی مطرح شده‌اند.

وی برای یک روزنامه منتقد حکومت قزاقستان می‌نوشت و همزمان، موارد نقض حقوق بشر در این کشور را در وبلاگ شخصی خود مستند می‌کرد.

در ۱۴ اکتبر، اوکراین در اقدامی جداگانه، یک روزنامه نگار منتقد جمهوری آذربایجان به نام فکرت حسینلی را در فرودگاهی در شهر کی‌یف بازداشت کرد.

حسینلی در سال ۲۰۰۶ در هلند پناهنده سیاسی شده و در سال ۲۰۱۵، شهروندی آن کشور را به دست آورده بود. اینترپل ماه پیش این روزنامه نگار را، زمانی که در حال ترک اوکراین بود، بر مبنای اعلام تعقیب بین‌المللی اینترپل که به درخواست آذربایجان صادر شده بود، دستگیر کرد.

اتهام او، "فساد مالی" و "عبور غیرقانونی از مرز" عنوان شده است. با توجه به اینکه فکرت حسینلی تبعه هلند است، اوکراین قانونا نمی‌تواند فکرت حسینلی را به زور به آذربایجان بفرستد، ولی دوستان این روزنامه نگار می‌گویند که او نگران ربوده شدن خود جهت استرداد غیرقانونی به آذربایجان است.

به گفته وکیل حسینلی، در ۱۷ اکتبر دادگاهی در اوکراین دستور بازداشت وی در یک زندان موقت را، تا زمان برگزاری جلسه محاکمه اش صادر کرده است.

در اقدامی دیگر، مجددا در اوکراین، این کشور در ۲۰ سپتامبر نارسولو اکونژونف روزنامه نگار اهل ازبکستان را، با استناد به اعلان قرمز اینترپل بازداشت کرده است.

این روزنامه نگار در حالی بازداشت شده که به همراه خانواده خود، از ترکیه وارد اوکراین شده و از این کشور تقاضای پناهندگی سیاسی کرده بود.

اکونژونف، که از سال ۲۰۱۳ در تبعید به سر می‌برد، از خارج از این کشور مقالاتی را در انتقاد از دولت ازبکستان منتشر می‌کرد.

دولت ازبکستان، با متهم کردن این روزنامه نگار به فساد مالی، که وی تاکید دارد ساختگی است، باعث شد تا نامش در فهرست افراد تحت تعقیب اینترپل قرار بگیرد.

پنج روز بعداز بازداشت نارسولو اکونژونف، دادگاهی در کیف حکم زندان موقت ۴۰ روزه‌ای برای او صادر کرد تا در این فاصله تصمیم بگیرد باید به ازبکستان مسترد شود یا نه.

دستگیری‌های اتحادیه اروپا

سوء استفاده‌های اخیر از سازوکار تعقیب بین‌المللی اینترپل، حتی در داخل اتحادیه اروپا هم صورت گرفته است.

در ۹ اوت، دوغان آکانلی، روزنامه نگار اهل ترکیه، هنگامی که در حال گذراندن تعطیلات خود در اسپانیا بود، دستگیر شد. این روزنامه نگار، که از سال ۱۹۹۲ در کلن اقامت داشت، در نوشته‌های خود به وضعیت حقوق بشر در ترکیه و مشخصا کشتار ۱۹۱۵ ارامنه -که ترکیه منکر آن است- پرداخته بود.

ترکیه آکانلی را به شرکت در یک سرقت مسلحانه متهم کرده که می‌گوید در سال ۱۹۸۹ اتفاق افتاده است. دادگاهی در ترکیه، وی را در سال ۲۰۱۰ به این اتهام محاکمه کرد که به تبرئه وی انجامید.

با وجود این در سال ۲۰۱۱، داگاه تجدیدنظر حکم اولیه را لغو و او را مجددا محاکمه کرد. نتیجه محاکمه جدید، صدور حکم زندان ابد برای این روزنامه نگار بود.

به فاصله دو هفته از دستگیری دوغان آکانلی در اسپانیا، این روزنامه نگار به دنبال واکنش شدید آنگلا مرکل صدراعظم آلمان آزاد شد. خانم مرکل سوء استفاده از پلیس بین‌الملل برای برای اهداف سیاسی را غیرقابل قبول دانست.

دو هفته پیش از دستگیری نافرجام آکانلی، یک روزنامه نگار دیگر اهل ترکیه به نام حمزه یالچین نیز در فرودگاه بارسلون بازداشت شده بود.

یالچین، که در هنگام سفر به اسپانیا برای تعطیلات دستگیر شد، در سال ۱۹۸۴ به عنوان پناهنده سیاسی به سوئد رفته بود و پاسپورت سوئدی داشت.

دادگاهی در ترکیه، حمزه سالچین را به "توهین به رئیس جمهور ترکیه" و "تبلیغات تروریستی" در نوشته‌هایش متهم کرده بود. سپس، نام یالچین با پیگیری ترکیه در فهرست افراد تحت تعقیب بین‌المللی اینترپل قرار گرفته بود.

این روزنامه نگار، سرانجام در ۲۸ سپتامبر، به دنبال پیگیری‌های سوئد و به حکم دادگاه عالی اسپانیا از زندان آزاد شد.

تلاش‌های ترکیه علیه روزنامه نگاران با استفاده از اینترپل، تا به آنجا گسترش یافته که آنکارا اخیرا حتی تلاش کرده تا در خاک آلمان هم یک روزنامه نگار را مورد تعقیب قرار دهد.

دادستان استان دیاربکر ترکیه، در مکاتبه‌ای رسمی با اینترپل در ۲۸ سپتامبر، خواستار قرار گرفتن نام جان دوندش، سردبیر سابق روزنامه معروف جمهوریت در فهرست افراد تحت تعقیب بین‌المللی شده است.

این در خواست، بر مبنای محتوای یک سخنرانی دوندش در آوریل ۲۰۱۶ صورت گرفته که از نظر مقام‌های ترکیه، "تبلیغات تروریستی" به نفع حزب کارگران کردستان ترکیه (پ ک ک) بوده است.

این روزنامه‌نگار در ژوئن ۲۰۱۶ از ترکیه به آلمان گریخته بود و از آن زمان، در این کشور زندگی می‌کرد.