توجه بیش از اندازه به کودکان و خطرات آن

یکی از مسائلی که در زمینه توجه به کودک، اغلب مورد سوال و دغدغه واقع می‌شود این است که آیا توجه بیش از حد به کودک می‌تواند تاثیر مخرب و معکوس داشته باشد یا خیر. راه‌های زیادی برای سنجش عملکرد والدین وجود دارد. یک کودک نشانه‌هایی از خود بروز می‌دهد که والدین را در ارزیابی کارآیی رویه شان برای تربیت کودک، کمک و هدایت می‌کند. مجله روانشناسی ایران ناز.. با ما همراه باشید

بخش مشکل کار، تفسیر کارآمد این نشانه به گونه‌ای است که به والدین اجازه دهد به مرور زمان در جهت تربیت بهتر کودک به روز رسانی‌ها و تغییرات مناسب را در اعمال و رفتار‌های خود انجام دهند.

چیزی که اغلب در زمینه توجه به کودک مد نظر قرار دارد این است که آیا در اثر این توجه، آن‌ها می‌توانند به لحاظ تربیتی لوس شوند یا خیر. آیا آن‌ها مجاز به سوءرفتار و تخطی هستند یا نه، مخصوصاٌ اگر کل خانه برای توجه به کودک همراه شده باشند و در این حالت نیز کودک نتواند با محیط و برنامه‌های روتین خانه سازگار شود.

مشکل موجود برای ارائه تعاریف کلی این است که در همه جا شرایط خاص نیز وجود دارد. اگر نوزاد به لحاظ نیاز‌های خود غیر متعارف باشد، واضح است که کار والدین او نیز در مورد نحوه اجرای برنامه‌های خانواده دشوارتر خواهد بود. یک نوزاد خاص ممکن است در زندگی خود نیاز به توجه خاص و بیش از حد داشته باشد.

موارد زیر فقط به جهت تلاش برای کمک به والدین در مقایسه‌های آماری کار‌ها و نتایجشان ذکر شده است، اما ممکن است توصیه و تجویز پزشک برای نیاز‌های خاص هر کودک به گونه‌ای دیگر باشد؛ بنابراین این مورد را همواره در ذهن داشته باشید.

موارد زیر از مصادیق توجه زیاد هستند:

وقتی اجازه تجربه شکست را به آن‌ها نمی‌دهید

آثار سوء این مورد، در مراحل اولیه رشد کودک آشکار نیست، اما همانطور که آن‌ها شروع به یادگیری مهارت‌های بیشتری می‌کنند، نمایان خواهند شد. شما باید اطمینان حاصل کنید که به آن‌ها اجازه می‌دهید خودشان کمی تلاش کنند. اگر شما همواره تلاش کنید تا هر چیزی را که آن‌ها می‌خواهند به آن‌ها بدهید، آن‌ها یاد نمی‌گیرند که این کار را چگونه باید خودشان انجام دهند.

شما باید برای آن‌ها یک محیط آموزش و پرورش را توام با امکان تست و عمل خودشان فراهم کنید و اجازه بدهید گاهی کمی مزه شکست را نیز بچشند. در کودکی کمی زمان برای آزمایش صرف کنید و بدانید که تا وقتی که به اصطلاح عامیانه "خراب کاری" نکنند، هیچ مهارتی عایدشان نخواهد شد. سعی و خطا یکی از ابزار‌های مهمی است که ما در ابزار‌های تربیت فرزند و برای رشد بچه‌ها در اختیار داریم.

واضح است که گاهی انجام کار توسط خودمان، بسیار ساده‌تر از انجام آن کار توسط کودک است، اما یادتان باشد که بین دادن فضای تجربه به کودکان و غفلت از آن، نتایج بسیار متفاوتی با شکافی عمیق وجود خواهد داشت؛ لذا جایگاه مهم شناسایی استعداد و البته نیاز‌های کودک خود را درک نموده و این توانمندی‌ها را در آن‌ها شکوفا کنید. وقتی نقش مداخله شما در پیشرفت حاصل از اقدامات کودک پر رنگ باشد

همه ما می‌دانیم مادران در همه مراحل رشد کودکشان تلاش می‌کنند تا بر روی دستاورد‌های فرزندانشان تاثیر مثبت بگذارند. تلاش برای برنده کردن کودک در یک مسابقه، نقطه عطف این ماجراست. هنگامی که یک مادر در کسب این دستاورد‌ها سهمی بیش از حد بزرگ دارد، می‌تواند بیش از توجه به خود او، نشانه‌ای از تمرکز زیاد روی آنچه که کودک انجام می‌دهد باشد.

هرچند هیچ محدودیتی در تشویق کودک برای هر مهارت فوق العاده‌ای که در زندگی کسب می‌کند وجود ندارد، اما با وجود مداخله زیاد این یک پیشرفت واقعی نیست؛ بنابراین عجول نباشید و سعی کنید به جای مداخله مستقیم در کار، نقش سرپرست و ناظر کار را بر عهده بگیرید. این کار شاید در اوایل کمی مشکل باشد، اما نقش خود را به شکلی سازنده ایفا کنید و در بهبود و تقویت عملکردتان به این لحاظ کوشا باشید.

وقتی کودکتان را مدام امر و نهی می‌کنید

این مورد یکی از بدترین کار‌هایی است که برای یک کودک می‌توان انجام داد، مخصوصاً زمانی که کودکتان به همراهتان در محل کار شما و یا دورهمی‌های خانوادگی است. لازم نیست در چنین اماکنی دائماً حواستان به کودکتان باشد و بگویید که باید چه کار کنند و یا چه عملی انجام ندهند.

هنگامی که کودک شما در مرکز توجه قرار بگیرد سعی می‌کند همواره این تمرکز را روی خودش حفظ کند و این همیشه مثبت نیست، زیرا آن‌ها ممکن است تفاوت بین توجه "خوب" و "بد" را درک نکنند. این اتفاق ممکن است آن‌ها را به یک آینده ناخوشایند سوق دهد، زمانی که هیچ کس دیگری، علاقه‌مند به مشارکت با آن‌ها نیست.

وقتی شما با همسرتان، تنهایی وقت صرف نمی‌گذرانید

البته این مورد بدان معنا نیست که شما حتماً با همسرتان باید به تعطیلات آخر هفته یا مسافرت بروید، بلکه می‌تواند در زمان خواب یا حتی دقایقی گذاشتن نوزاد در رختخواب خودش باشد. مصاحبت با همسرتان حتی در این زمان‌های کوتاه امکان پذیر است و شما را شارژ خواهد کرد. این نوع از مصاحبت‌ها برای حفظ رویه زناشویی نیز بسیار مهم است، زیرا غفلت از آن می‌تواند به جدایی ذهنی و عاطفی بینجامد.

هرچند رویه جدا شدن یک شبه اتفاق نمی‌افتد، اما بعد از ماه‌ها رسیدگی به نوزاد و کنار گذاشتن لحظات زناشویی، امکان پذیر است. شکی نیست که این فرآیند مخصوصاً در دوران شیردهی سخت است، زیرا نیاز کودکان به شما بیشتر است.

اما اگر در ارتباطتان با همسرتان دچار اختلال شده اید، یقین داشته باشید که مهمترین دلیلش توجه افراطی به کودکتان است. ضمن این که آموزش رفتار صحیح به کودک از همین سن بسیار مهم است و آن‌ها از شما نحوه برخورد صحیح با شریک زندگی آینده شان را خواهند آموخت.

وقتی مدام در حال خرید هستید

از آنجایی که امروزه همه چیز‌هایی که در حال حاضر برای مراقبت از کودک لازم است، در دسترس می‌باشد باید بدانید که آن‌ها واقعاً به همه چیز‌هایی که در ذهن شماست، نیاز ندارند. شما می‌توانید با موارد خیلی کمتر نیز همیشه بهترین‌ها را به فرزندتان ارائه دهید. البته این بدان معنا نیست که دستیابی به ابزار‌هایی که تربیت شما را ساده‌تر می‌کند بد است.

اما از راه رفتن بیش از حد برای خرید اسباب بازی‌ها و اشیاء برای کودک خود بپرهیزید، زیرا همانطور که کودکان رشد می‌کنند، ترک این عادت برایتان سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. تلاش برای تهیه همه چیز‌های لوکس تبعات بدی برای کودک خواهد داشت. یکی از آن‌ها این است که احساس محبت شما به او برایش جنبه شرطی پیدا می‌کند و با دریافت کالا‌های پرارزش مادی معنا می‌شود.

ارزش یک شخص نباید در گرو چیز‌هایی که دریافت می‌کند، تلقی شود. تبیین این ارزش‌ها یکی از دشوارترین مراحلی است که در روند تربیت فرزندتان پیش رو خواهید داشت. وقتی شما مدام در حال پیش بینی و پیشگیری از ناراحتی و اتفاقات هستیدبرخی زمان‌ها ما فقط باید با انجام دادن، چیزی را یاد بگیریم، البته ترجیحاً در یک محیط امن.

به عنوان مثال وقتی یک کودک نوپا در پروسه یادگیری چگونگی تعامل با محیط اطراف خود است، خطرات زیادی وجود دارد. درب می‌تواند بر روی انگشتان او بسته شود، کمد می‌تواند روی آن‌ها بیفتد و پله‌ها هم که هستند. شما می‌توانید در مورد این خطرات با آن‌ها صحبت کنید، اما برخی از مواقع باید اثر وضعی کار را حس کنند تا بتوانند از آن اجتناب کنند.

اینکه انگشتان کوچک فرزندتان آسیب ببیند برایتان لحظه سختی است، با اینکه شما کنار او خواهید بود که آن‌ها را التیام دهید. کسب بعضی تجربیات سخت و گران است، اما رسم زندگی همین است. بهترین تلاش خود را برای کاهش آسیب‌های جدی انجام دهید، اما بدانید هر اقدامی هم که انجام دهید، باز هم ما در گستره وسیعی از غفلت و اتفاقات در کمین، قرار خواهید داشت؛ بنابراین باید برخوردی منطقی با این اتفاقات داشته باشید.

وقتی شما خودتان احساس ناراحتی یا کمبود می‌کنید

اگر احساس ناراحتی و ناخوشایندی متداوم داشته باشید، می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. اولین چیزی که باید بررسی کنید این است که آیا از افسردگی پس از زایمان رنج می‌برید یا خیر، زیرا این مورد می‌تواند تغییر زیادی در خلق و خوی و احساسات شما ایجاد کند.

اگر متوجه شدید که دلیل اصلی آن، این بیماری نیست، احتمالاً به فرزندتان بیش از حد بها داده و مراقبت از خودتان را فراموش کرده اید. حال زمانی است که شما ممکن است مجبور شوید اقداماتی جدید را انجام داده و از یک دوست خود دو ساعت کمک بخواهید.

خواهش از مادربزرگ برای گرفتن نوزاد و دراز کشیدن شما برای کمی استراحت، هیچ شرمندگی‌ای به همراه نخواهد داشت. نگرش خود را برای مدتی تغییر دهید، به سینما یا استخر بروید و یا هر سرگرمی دیگر را امتحان کرده و یا از سر بگیرید. این یک مورد حیاتی است که خودتان را شارژ کنید و بدانید که پدر یا مادر بودن مانند یک دوی سرعت نیست، بلکه یک ماراتن است.

وقتی برنامه خواب کودک یا خودتان مختل می‌شود

البته هدف از اشاره به این مورد، تمرین آموزش خواب نیست، اما یکی از چیز‌هایی که باید در ذهن داشته باشید این است که اگر کودک خود را هرگز از آغوشتان روی زمین یا تخت نگذارید، ممکن است کودک برای خوابیدن در جایی به جز آغوش شما مشکل پیدا کند؛ بنابراین بهتر است کمی تمرین کنید تا این احتمال را از بین ببرید. اگر اختلالی در حالت خواب کودک مشاهده می‌کنید، ممکن است بیشتر به این دلیل باشد که آن‌ها به نوع خاصی از خواب عادت دارند.

در مورد خودتان نیز نگرانی بیش از حد در رسیدگی به نوزاد، ممکن است اجازه ندهد که بخوابید. مطمئناً این کمبود، تبعات زیادی به لحاظ تغییر رفتار دارد، اما هر زمان تغییراتی دیدید، یک بهانه و فرصت خوب برای بررسی نحوه عملکردتان در خانواده است. ببینید که آیا نقشتان کماکان در کل خانه پررنگ است یا صرفاً تبدیل به مادر کودکتان شده اید؟

وقتی فرزندتان را از رویارویی با احساسات شدید برحذر می‌دارید

اینکه برخی فیلم‌های کودکان با پایانی شاد و برخی با پایانی غم انگیز همراهند، هدف خاصی را دنبال می‌کند و آن این است که هر دوی این احساسات، تجربه‌هایی ملموس در زندگی هستند و انسان‌ها با آن‌ها مواجه می‌شوند. اگر کودک در حین رشد در معرض بسیاری از احساسات موجود در اطرافش قرار بگیرد، به کنار آمدن با آن‌ها در سنین بالاتر نیز عادت خواهد کرد. تکامل این حس به آموزش روش‌هایی که ما بزرگتر‌ها با جهان اطراف خود ارتباط برقرار می‌کنیم، وابسته بوده و برای کودکان به پیش می‌رود.

جهان برای ما تغییر نخواهد کرد و این ما هستیم که باید به نوعی با آن سازگار شویم. دیدن گریه و یا کمی خشم ناشی از اشتباهات برای کودک هیچ مشکلی ندارد و بدیهی است که شما نباید مخرب رشد عاطفی آن‌ها باشید. شما همچنین باید شاد بودن را نیز به آن‌ها نشان دهید و باز هم این نکته قابل درک و ذکر است که یک کودک نیاز به چنین استراتژی دائمی‌ای نیز ندارد، زیرا همه جای زندگی شاد نیست. آموزش همه احساسات لازم، تضمین می‌کند که سیر تکامل او آغاز شده است و زمانی که لازم است، ایجاد می‌شود.

وقتی شما نسبت به بزرگسالان اطرافتان ارتباط عاطفی کنترل نشده و بیش از حدی با کودکتان دارید وقتی شما تمام اسرار خود را به فرزندتان گفته و کمتر آن‌ها را به دوستان یا همسر خود ابراز می‌کنید، کار صحیحی انجام نمی‌دهید. اینگونه شما در عمل، فرزندتان را تبدیل به دوست خود کرده اید، در حالیکه هرچند حتی اگر با لبخند و پذیرش آنان وسوسه شوید، دادن چنین نقشی به آنان کلاً اشتباه است.

این بزرگتر‌ها هستند که می‌توانند کمک کنند تا شما احساس کنید که فشار رویتان قابل تحمل است. این خیلی مهم است که به یاد داشته باشید که آن‌ها سن کمی دارند. آن‌ها بهترین دوست شما یا پرکننده خلا‌های شما نیستند. هرگز اجازه ندهید کودک شما به منظور صرفاً همراهی شما متولد شود. شما باید توجه خود را به روابط بیرون از نقش مادری تان نیز معطوف کنید و خیلی خوب و مهم است که این کار را حتماً انجام دهید.

منبع: ایران ناز