معماي ۴.۵ ميليارد ساله: چرا مريخ قرمز رنگ است؟

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، ساده‌ترين توضيح براي قرمز رنگ بودن سطح مريخ آن است كه ماده سطحي يا سنگپوش آن داراي مقادير زيادي اكسيد آهن است. اين ماده همچنين دليل قرمز بودن زنگ آهن و خون است.

اما چرا مريخ داراي مقادير زيادي آهن است؟ چرا آهن اكسيد مي‌شود و چرا اكسيد آهن قرمز رنگ است؟

پاسخ اين پرسش‌ها به 4.5 ميليارد سال قبل و زمان شكل‌گيري منظومه شمسي باز مي‌گردد. در آن زمان عنصر سنگين آهن در قلب ستارگان مرده در ابرهاي گازي و غباري در حال چرخش بود. اين ابرها از لحاظ گرانشي براي تشكيل خورشيد و سيارات ديگر در هم شكسته شدند.

در حالي كه توده آهن زمين هنگامي كه سياره جوان و ذوب‌شده بود، به هسته آن رفت، دانشمندان ناسا بر اين باورند كه اندازه كوچك‌تر مريخ و همچنين گرانش ضعيف‌تر آن به آهن امكان داد كه كمتر به مركز منتقل شود.

مريخ داراي هسته‌يي آهني است اما در سطوح فوقاني آن آهن به فراواني يافت مي‌شود.

آهن قديمي و ساده تيره و درخشان به نظر مي‌رسد. اين عنصر هنگامي كه در معرض اكسيژن قرار مي‌گيرد، داراي رنگ صرفاً قرمزرنگ شده و وجود مقادير كافي اكسيژن موجب مي‌شود كه به اكسيد آهن (III) تبديل شود. اين تركيب از دو اتم آهن و سه اتم اكسيژن تشكيل شده است.

پرسشي كه در اين جا وجود دارد اين است كه چرا مقادير بالاي آهن در سطح مريخ اكسيد يا با اكسيژن تركيب مي‌شود؟

گفته مي‌شود نوع آب و هوا موجب زنگ زدن تدريجي آهن بر روي اين سياره شده است. اما آيا توفان‌هاي باراني باستاني كه تصور مي‌شود در سطح سياره مرطوب و جوان رخ داده باشد با كوبيدن سنگپوش با اتم‌هاي اكسيژن آزاد شده از مولكول‌هاي آب، موجب زنگ زدن آهن شده‌اند؟ يا آيا فرايند اكسيداسيون به تدريج و طي ميلياردها سال رخ داده است. يعني زماني كه نور خورشيد دي اكسيد كربن و ساير مولكول‌ها در جو را شكسته و اكسيدان‌هايي از قبيل پراكسيد هيدروژن و ازن توليد كرده است؟

به اين دليل كه هيچ كس هنوز توضيح درست اين پرسش‌ها را نمي‌داند، قرمز رنگ بودن سطح مريخ هنوز هم در هاله‌يي از ابهام است. با اين حال سطح اين سياره به هر روشي زنگ زده باشد، تركيب اكسيد آهن (III) آن به اين دليل سرخرنگ به نظر مي‌رسد؛زيرا اين تركيب طول موج‌هاي آبي و سبزرنگ طيف نوري را گرفته و طول موج‌هاي قرمز رنگ را منعكس مي‌كند.