کشف جدید ناسا؛ یک سیاره غول پیکر یخی در منظومه شمسی

به گزارش پارسینه و به نقل از ایسنا؛ بر اساس مطالعه جدیدی که در پایگاه پیش از چاپ arXiv منتشر شده و هنوز مورد بررسی همتا قرار نگرفته است، دانشمندان به تازگی محاسبه کرده‌اند که هفت درصد احتمال وجود سیاره همسایه دیگری در منظومه شمسی ما وجود دارد.

اگرچه ممکن است این عدد، احتمال کمی به نظر برسد، اما باید به این توجه داشت که صفر درصد نیست. پژوهشگران حدس می‌زنند که این دنیای مرموز احتمالاً در ابرِ دوردستِ اورت زندگی می‌کند. ابر اورت (Oort cloud) منطقه‌ای کروی مملو از قطعات یخی و دنباله‌دار‌ها که میلیارد‌ها تا تریلیون‌ها کیلومتر از خورشید فاصله دارد.

ابر اورت بر اساس نظریه یان اورت اخترشناس هلندی، نام مکانی است که خیلی از دنباله‌دار‌ها از آن سرچشمه می‌گیرند و در فاصله ۵۰ هزار واحد نجومی معادل تقریباً یک سال نوری از خورشید قرار دارد. به عبارت دیگر، فاصله خورشید تا لبه درونی این ابر تقریبا یک‌پنجم فاصله تا نزدیکترین ستاره، یعنی پروکسیما قنطورس است و فاصله خورشید تا لبه بیرونی ابر اورت تقریبا به نصف فاصله تا این ستاره می‌رسد.

یان اورت در سال ۱۹۵۰ میلادی اعلام کرد به این دلیل که دنباله‌دار‌ها از همه سو به طرف زمین می‌آیند، پس بایستی از مکانی که حول منظومه شمسی را فراگرفته، سرچشمه گرفته باشند. نظریه «اورت» مورد پذیرش گروه زیادی از ستاره‌شناسان قرار گرفت و پس از آن، این مکان «ابر اورت» نام‌گذاری شد.

ابر اورت در خارج کمربند کویپر واقع شده و عرض آن از فاصله ۱۰۰ واحد نجومی از زمین شروع شده و تا یکصد هزار واحد نجومی ادامه دارد و از این رو، آن سوی ابر اورت را باید میانه‌ی راه خورشید و نزدیک‌ترین ستاره‌ها به ما به حساب آورد.

ابر اورت را دربردارنده حدود ۱۰ تریلیون جرم فضایی می‌دانند. این ابر که عمدتاً از خرده سیاره‌های یخی فرّار در اطراف خورشید تشکیل شده به دو منطقه تقسیم می‌شود: یک ابرِ اورتِ درونیِ دیسک‌شکلِ قرص پیرا-ستاره‌ای که ابر هیل است و دیگری ابر اورت بیرونی کروی شکل. هر دو منطقه فراتر از منظومه شمسی و هلیوسفر و در فضای میان‌ستاره‌ای جا دارند.
آن سیاره غول پیکر یخی کجا می‌تواند پنهان شده باشد؟

طبقه‌بندی مجدد بحث برانگیز پلوتو به عنوان یک سیاره کوتوله و کاهش تعداد سیاره‌های منظومه شمسی از ۹ به ۸، ستاره‌شناسان را از تلاش برای کشف و کاوش آن منصرف نکرده است.

بخشی از جامعه علمی با الهام گرفتن از تعقیب بی‌وقفه پرسیوال لاول (Percival Lowell) در سال ۱۹۰۶، متعهد به وجود سیاره‌ای عظیم به نام «سیاره ایکس» است که فراتر از حوزه نپتون پنهان شده است.

اکنون در این جدیدترین مطالعه، یک گروه بین‌المللی، پویایی آسمانی ناپایدار منظومه شمسی اولیه را شبیه‌سازی کردند و حدس زدند که ممکن است یک غول یخی بسیار دورتر از آنچه لاول پیش‌بینی می‌کرد، وجود داشته باشد.

ناتان کِیب، یکی از نویسندگان این مقاله گفت: برای منظومه شمسی ما کاملاً قابل قبول است که چنین سیاره ابری اورتی را گرفته باشد (در گرانش خود اسیر کرده باشد).

کیب که ستاره شناس موسسه علوم سیاره‌ای است، تاکید کرد: این غریبه‌های پنهان در کلاسی از سیارات هستند که قطعاً باید وجود داشته باشند، اما توجه نسبتا کمی به آن‌ها شده است.

بر اساس این مطالعه، سیارات غول پیکری مانند مشتری، زحل، اورانوس و نپتون خواهر و برادران دوقلو تشکیل می‌دهند. با این حال، گرانش قدرتمند آن‌ها منجر به فعل و انفعالات متلاطمی می‌شود و منظومه شمسی جوان را بی‌ثبات می‌کند.

گاهی اوقات، سیاره‌ای از منظومه خارج می‌شود یا به نواحی بیرونی رانده می‌شود و در نتیجه ویژگی‌های مداری عجیبی ایجاد می‌شود.

شان ریموند، نویسنده اصلی این پژوهش از آزمایشگاه اخترفیزیک دانشگاه بوردو می‌گوید: سیارات بازمانده مدار‌های غیرعادی دارند که مانند زخم‌های قدیمی حاصل از خشونتی است که در گذشته تجربه کرده‌اند.

وی توضیح داد که یک سیاره ابر اورتی تبعید شده از ستاره خود دور خواهد بود و برخلاف مسیر تقریباً دایره‌ای زمین، مداری دراز شبیه به بیضی به مانند یک دنباله‌دار خواهد داشت و با توجه به فاصله زیاد، تشخیص چنین سیاره‌ای بسیار چالش برانگیز است، زیرا کم‌نور خواهد بود.

ریموند و همکارانش توضیح دادند که سیاره ابر اورتی نمی‌تواند «سیاره X» باشد که توسط لاول دنبال می‌شد.

کیب تاکید کرد: سیارات ابر اورتی در شبیه‌سازی‌های ما بسیار دورتر از مدار سیاره نهم پیشنهادی- حداقل ۱۰ برابر دورتر- خواهند بود. شبیه‌سازی‌های ما نمی‌تواند این سیارات را در مدار‌هایی شبیه سیاره نهم قرار دهد.

آیا متوجه استفاده‌ی کیب از اصطلاح «سیاره‌ها» شدید که دلالت بر حضور چندین اجرام آسمانی پنهان دارد؟ این نشان می‌دهد که این یافته‌های جدید بر پتانسیل گسترده و بکر برای کشف‌های بیشتر در منظومه شمسی دلالت دارند.