.svg)
علت خودزنی کودک و معرفی راه های جلوگیری از آن
پارسینه: علت خودزنی کودک موقع عصبانیت یکی از مسائل نگران کننده برای والدین محسوب می شود که البته چنانچه به آن رسیدگی نشود، به یک رفتار پرخطر روحی و جسمی نیز تبدیل خواهد شد.
منظور از خود زنی کودک چیست؟
همانطور که بزرگسالان در برخی موارد دچار خشم و عصبانیت می شوند، کودکان نیز ممکن است به دلایل مختلفی عصبانی شوند. اما از آنجا که آستانه تحمل کودکان کمتر از بزرگسال است، خشم خود را به شیوه های متفاوت تری بروز می دهند. از جمله اینکه شروع به خودآزاری یا خود زنی کنند. خودزنی کودک می تواند به شکل های مختلفی مثل، سیلی زدن خود، با دست زدن بر سرش، فشردن دندان ها، و … .
یک نکته مهم در اینجا آن است که کودک لزوما این کار را به صورت آشکار انجام نمی دهد. بلکه گاهی امکان دارد در خفا سعی کند به خودش آسیب برساند. به همین دلیل، مشاوره کودک تاکید بر یافتن علت خودزنی کودک موقع عصبانیت دارد و توصیه اکید روانشناسان آن است که قبل از تبدیل شدن این رفتار به یک رفتار خطرناک، دلیل را ریشه یابی نمایید.
خود زنی کودک چه زمانی خطرناک می شود؟
اینکه انسان ها در مقابل وقایع یا رفتارهای ناخوشایند، عصبانی شوند تا حدی نرمال است. اما راه های جلوگیری از خودزنی یا لجبازی کودک زمانی ضروری خواهد شد که کودک این رفتار را به یک عادت تبدیل کرده و از آن برای رسیدن به اهدافش استفاده کند.
گذشته از این، اگر خود آزاری کودک بموقع تحت کنترل قرار نگیرد، می تواند سبب وارد آمدن آسیب های روحی و جسمی به او شود. همچنین، تاثیرات چنین رفتارهایی در دوران بزرگسالی نیز قابل مشاهده است.
خودزنی کودکان معمولا در سنین زیر سه سال بیشتر رخ می دهد و واکنش های مناسبی را دریافت نکند، به آن ادامه خواهد داد. اما اگر بخواهیم نمودهای این رفتار را به طور دقیق تر بازگو کنیم، می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- با یک یا دو دست بر سر خود می زند
- خود را با شدت به مبل می کوبد
- با دست به دیوار یا اشیا ضربه میزند
- با پشت خود یا کمر به تخت، دیوار یا اشیاء ضربه می زند
- بر روی دست خود خراش ایجاد می کند
- جایی از بدنش را گاز می گیرد
علت خودزنی کودک موقع عصبانیت چیست؟
حال باید دید که چرا کودک با دست به سر خود میزند؟ یا سایر رفتارهای خشونت آمیز را علیه خودش انجام می دهد. دلایل مختلفی را می توان به این موضوع نسبت داد. اما در زیر به مهم ترین آن ها اشاره خواهیم کرد. اما اگر می خواهید به منشا و راه های جلوگیری از خودزنی کودک خود دست یابید، می توانید از راهنمایی های روانشناسان دکتر فکر راهنمایی بگیرید.
کم بودن آستانه تحمل کودک
کودکان در مقایسه با بزرگسالان بردباری بسیار کمتری در مقابل مسائلی دارند که بر وفق مراد آن ها نیست. اگر یک اسباب بازی در بالای قفسه را بخواهند و به آن دست نیابند، دچار تنش می شوند.
آن ها خود محوری بسیار بالایی دارند و خود را مقدم بر هر کس و هر چیز می دانند. به همین دلیل هم مواردی به همین کوچکی نیز باعث عصبانی شدن و خودزنی کودک می شود.
تلاش برای جلب توجه بیشتر و رسیدن به خواسته خود
اسکینر یکی از روانشناسان بزرگ رفتارگرایی معتقد است که تشویق سبب تقویت رفتار کودک می شود. این تشویق، لزوما دادن جایزه یا هدیه نیست. بلکه مثلا، اگر کودک بهانه گیر از مادر شیشه شیرش را می خواهد و مادر به او نمی دهد اما بمحض شروع به گریه مادر شیشه را تقدیمش می کند، به طور غیر مستقیم رفتار او را تقویت کرده و زمینه تکرارش را فراهم آورده است.
حال اگر می پرسید چرا کودک با دست به سر خود میزند؟ شاید لازم باشد که شیوه های برخورد خود در گذشته و حال را در این مورد مرور نمایید. بعلاوه، کودکانی که خودزنی می کنند، به این نتیجه رسیده اند که بدین طریق توجه بیشتری را به سوی خود جلب خواهند کرد و آن را وسیله مفیدی می بینند.
کودک درد جسمانی یا مشکل روحی دارد
کودکان در انتقال احساسات خود مهارت چندانی نداشته و ممکن است به شیوه های غیر مستقیمی روی آورند. به همین دلیل، احتمال دارد که کودک سه ساله در هنگام دردهای جسمی همچون دل درد، گوش درد، عفونت یا … به طور ناخودآگاه خود را آزار دهند.
همچنین، موقعیت های ترسناک یا استرس در کودک به پیدایش چنین پدیده ایی کمک می کند. به همین دلیل، نباید علت خودزنی کودک موقع عصبانیت را همیشه نتیجه رفتار خود دانست و گاهی لازم است که او را از نظر روحی و جسمی به دقت مورد کنکاش قرار داد.
راه های جلوگیری از خودزنی کودک
حال که تا حدودی دانستیم علت خودزنی کودک موقع عصبانیت چیست، خوب است با روش های مقابله یا رفع آن نیز آشنا شویم. گاهی بخاطر واکنش های نادرست والدین، این رفتار تشدید شده و دیگر مهار آن به سادگی نخواهد بود. تعدادی از راه های جلوگیری از خودزنی کودک را در زیر مطالعه خواهید کرد.
به طور زیرکانه حواسش را پرت کنید
قطعا ما نمی توانیم کودک خردسال خود را با نصحیت، منطق یا اجبار از عملی نهی کنیم. اما یکی از موثرترین راه های جلوگیری از خودزنی کودک آن است که والدین حواس او را در لحظه به چیزی دیگری پرت کنند.
برای مثال، یکی از کانال های تلویزیون که می دانید برای او جذاب است را انتخاب و صدای آن را بلند نمایید تا برایش جلب توجه کند. دقت داشته باشید که او نباید احساس کند که شما ترسیده اید. بسیار خونسردانه این کار را انجام دهید و تا زمانی که آرام می شود ادامه دهید.
به کودک آرامش دهید
همانطور که شاید علت خودزنی کودک موقع عصبانیت ، قرار داشتن در یک شرایط دشوار باشد. در چنین مواقعی مقابله سختیگرانه مناسب نمی باشد.
بهتر است او را در آغوش بگیرید و به او محیط امنی هدیه دهید. این کار در آرامش دادن به او بسیار موثر خواهد بود. حتی می توانید با لحنی آرام با او صحبت کنید و نوازشش نمایید یا ماساژ دهید. البته این تنها در صورتی است که می دانید چیزی او را آزار می دهد و محبت شما، تنش او را کم خواهد کرد.
جهت کسب اطلاعات در مورد دلایل کودک آزاری بر روی لینک کلیک فرمایید
با او رفتار قاطعانه داشته باشید
با آنکه در توضیحات قبل در مورد راه های محبت آمیز برای جلوگیری از خودزنی کودک صحبت کردیم، اما گاهی این روش نتیجه عکس دارد. اگر می بینید که کودک قصد دارد تا خودآزاری شما را مجبور به برآورده کردن خواسته اش کند، محکم جلوی او بایستید.
ضمن اینکه اشیای خطرآفرین را از اطرافش جمع آوری و از دسترس خارج می کنید، او را بی اعتنا نمایید. مثلا، مشغول به کار خود شده، به طوریکه که اصلا او و رفتارش را نمی بینید.
او باید متوجه شود که به روش خوبی متوسل نشده و باید آن را ترک کند. نیازی نیست که با قهر کنید. بلکه سکوت و بی توجهی نیزکارساز خواهد بود. خودزنی کودک با چند بار مشاهده رفتار قاطعانه شما رفع خواهد شد.
به کودک رفتار جایگزین معرفی کنید
زمانی که کودک قاطعیت شما را دید، به دنبال راه دیگری برای رفع نیازش خواهد گشت. در این حالت می توانید به او رفتار جایگزین معرفی نمایید. مثلا به بگویی که اگر به جای آن رفتارت، با آرامش از من بخواهی آن اسباب بازی را به تو خواهم داد
. البته گاهی امکان دارد که خودزنی کودک بخاطر چیزهای آسیب زا، نامناسب یا نشدنی را بخواهد. زمانی که آرام شد، با او صحبت کنید و با زبان ساده برایش توضیح دهید که انجام چنین امری امکانپذیر نیست.
برای مطالعه 10 روش جهت تقویت خلاقیت کودک وارد لینک شوید
از مشاور کودک راهنمایی بگیرید
با وجود تمام راه های جلوگیری از خودزنی کودک که تا بحال قید کردیم، اما باز هم برخی از والدین اظهار می کنند نتوانسته اند برای رفع این رفتار کودک خود موفق باشند و نگرانی زیادی را در این باره داشته باشند. متاسفانه باید بگوییم که اگر خودزنی کودک ادامه دار باشد، نگرانی به جا است و بایستی حتما برای آن راهکاری اندیشید و یافت.
در چنین مواقعی توصیه می شود که حتما از مشاوره کودک استفاده نمایید. مشاوران کودک دکتر فکر به دلیل تجربه و دانش بالایی که رد این زمینه به شما کمک خواهند کرد تا برای مثال بدانید که چرا کودک با دست به سر خود میزند؟ و دلیل اصلی چنین اعمالی چه می باشد.
همچنین، راهکارهای مورد نیاز برای رفع اینگونه رفتارها ممکن است از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد. از این رو، روانشناسان ما با توجه به کودک و شرایط موجود، راه های جلوگیری از خودزنی کودک شما را ارائه خواهند داد.
خلاصه مطالب
در این مقاله بررسی کردیم که چرا کودک با دست به سر خود میزند؟ و با راه های جلوگیری از خودزنی کودک تا حدودی آشنا شدیم.
منبع : دکتر فکر
ارسال نظر