الكل تهدید جدید علیه سلامت جامعه

تهران امروز : نتایج این تحقیق را دكتر «مجید ابهری» متخصص علوم رفتاری و عضو هیاتعلمی دانشگاه شهید بهشتی به تهران امروز اعلام كرده است‌ اما این همه ماجرانیست. موج سوم اعتیاد هنوز از گرد راه نرسیده، تا30 درصد آمار مرگ و میر،كوری، ضایعات كلیوی و كبدی را افزایش داده است. سالانه 20 میلیون لیترنوشیدنی الكل ی به وسیله پلیس در كشور كشف می‌شود اما سردار«اسماعیل احمدیمقدم» فرماندهی نیروی انتظامی معتقد است كه این فقط 25 درصد از مشروبات الكل ی است كه به كشور قاچاق می‌شود.

همه این تكه‌های پازل را كنار هم بگذارید، نتیجه تامل برانگیز است: تاچند سال دیگر موج سوم اعتیاد درصد بالایی از جوانان ایرانی را دربرمی‌گیرد. به گفته حسین قرائتی ستوده، روان‌شناس ودرمانگر اعتیاد، «ایرانامروز، در مرحله‌ای از موج الكل یسم قرار دارد كه 10 سال پیش نسبت به مصرفموادمحرك صنعتی نظیر شیشه و كراك قرار داشت.» او می‌گوید: «اگر آن روزها هشدارهای داده شده برای پیشگیری از آلودگیجوانان به مصرف شیشه جدی گرفته می‌شد، امروز شاهد بالا رفتن آمار جرم وجنایت ناشی از مصرف این ماده نبودیم.»

آمارهای رسمی كه از زبان فرمانده نیروی انتظامی اعلام شده، از وجود 130هزار ایرانی الكل ی خبر می‌دهد اما كارشناسان آمارهای غیر رسمی را بیش ازاین می‌دانند. اگرچه همه توجه در موضوع اعتیاد به مواد مخدر و محرك معطوفاست اما موج الكل یسم آرام آرام زیر پوست شهر‌ها می‌خزد و جوانان ایرانی رادر بر می‌گیرد. وجود مصرف الكل به عنوان یكی از علت‌های تصادفات جاده‌ایخود موید این امر است و پلیس راه را بر آن داشته تا در جاده‌ها از رانندگانمتخلف تست اعتیاد به الكل بگیرد.

انجمن الكل ی‌های گمنام

«سلام، مهدی» این را همه افراد حاضر در جلسه به‌طور هماهنگ در پاسخ بهسلام «مهدی» كه خود را «یك الكل ی» معرفی كرده است می‌گویند. اینجا جلسه‌ایاست با عنوان « الكل ی‌های گمنام» كه در آن معتادان بهبود یافته از الكل هرهفته گردهم می‌آیند و از تجربیات خود در راه بهبودی با هم صحبت می‌كنند.مهدی 3 سال است كه پاك است. این را می‌گوید و با لبخند ادامه می‌دهد: «2سال و 11 ماه و 2 هفته و یك روز! بابت روز به روزش خدا را شكر می‌كنم.»خودش می‌گوید كه الكل زندگی‌اش را نابود كرده است.
او و همسرش سال‌ها برای بچه دار شدن دوا و درمان كرده بودند اما بعد ازتولد تنها دخترش، مهدی الكل ی می‌شود و یك روز كه كودك تب شدیدی داشته مهدیهمه دارایی نقدی‌اش را می‌دهد برای خریدن یك بطری دیگر. اینها را كهمی‌گوید سرش را پایین می‌اندازد: «دخترم داشت از تب می‌مرد. اگر پدربزرگشبه دادش نرسیده بود تمام می‌كرد...» وقتی می‌خواهد از روزهایی كه الكل مصرفمی‌كرد بگوید، عضلات صورتش را منقبض می‌كند و پیشانی‌اش چین می‌افتد: «بادوستانم دور هم جمع می‌شدیم تا ناراحتی هایمان را فراموش كنیم. روزهای اولمقدار مصرفمان كم بود.

بعد كم‌كم بیشتر شد. من در مصرف افراط می‌كردم و تا به خودم آمدم دیدمبه معتادی تبدیل شده‌ام كه گوشه خانه افتاده‌ام و دیگر هیچكس حتی همسر ودخترم هم برایم تره خرد نمی‌كردند. حرمت و احترامم را از دست داده بودم.ارثیه پدری‌ام را به باد داده بودم. حتی به فروش اثاثیه خانه هم فكرمی‌كردم...» مهدی معتقد است كه این روزها یك پایش در بیمارستان است برایدرمان مشكل كلیوی و یك پایش در جلسات بهبودی برای آنكه اعتیادش را از نظرروانی درمان كند. دلش می‌خواهد همه از مضرات الكل آگاه باشند. دلش می‌خواهدبه جوان‌ها هشدار بدهد كه از همان بار اول اعتیاد آغاز می‌شود و می‌گوید:«هر معتادی از همان بار اول آغاز كرده است.»

ماهواره تابوی الكل را شكست

حرف از الكل و مصرف آن كه به میان می‌آید كارشناسان انگشت اتهام خود رابه سوی ناتوی فرهنگی نشانه می‌روند. دكتر مجید ابهری، متخصص علوم رفتاری وعضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز با این دیدگاه موافق است اما درادامه علل دیگری را نیز در كنار دسیسه‌ها قرار می‌دهد. او می‌گوید: «ناتویفرهنگی و اجماعی به دنبال گسترش امواج تهاجمی خود به فرهنگ و هویت جامعه ایران اسلامی، تخریب آینده و سلامت جوانان را سرلوحه كار موج سوم حمله خودیعنی گسترش الكل یسم قرار داده است. بعد از ورود، ساخت و عرضه موادروانگردان صنعتی در قالب و نام‌های مختلف در ظواهر فریبنده این بار به سراغ الكل آمده تا با تبلیغات ماهواره‌ای تابوی آن را در جامعه بشكند. وقتی دربرخی از برنامه‌های ماهواره‌ای افرادی را نمایش می‌دهند كه بطری مشروب الكل ی را به عنوان هدیه در مهمانی به صاحبخانه هدیه می‌دهند و صاحبخانه راخوشحال می‌كنند یعنی ماهواره سعی دارد مصرف الكل را در كشور فرهنگ‌سازیكند.»

ابهری معتقد است كه گستردگی مرزهای غربی و شمال غربی و ضعف نظارت برمركزی بر این مناطق سبب شده تا مبارزه با قاچاق این مشروبات آنطور كه باید وشاید انجام نگیرد. او ادامه می‌دهد: «صد البته كمبود نشاط اجتماعی، گرانبودن و كاستی‌های وسایل رفاهی و تفریحی جامعه برای جوانان باعث شده استگرایش به الكل افزایش چشمگیری پیدا كند تا آنجا كه سن مصرف الكل در كشور به17 سال رسیده و مصرف آن افزایش 20 درصدی داشته است.»

به گفته ابهری برخی از مشروبات الكل ی نیز در داخل كشور و در خانه‌ها توسط افرادی كه از عواقب كار خود غافلند ساخته می‌شود. او می‌گوید:‌«حتی دیده شده كه این افراد بطری‌های‌خالی مشروبات الكل یرا به قیمت پایین خریداری‌كرده و با چای، آب و الكل صنعتی و مواد شیمیایی واسانس‌های خطرناك پر می‌كنند.» حسین قرائتی ستوده، كارشناس ارشد روانشناسی دارد و در یك كلینیك درمان اعتیاد فعالیت می‌كند. او به تهران امروز می‌گوید: «خیلی از جوانان ما هنوز گمان می‌كنند كه الكل اعتیاد ندارد. یعنی این تفكركه فردی بر اثر مصرف مداوم آن هم معتادنمی‌شود. این موضوع دربین افرادی كه به‌ما مراجعه می‌كنند به وضوح دیدهمی‌شود.»

او ادامه می‌دهد: «متاسفانه در برخی خانواده‌ها مصرف الكل در مهمانی‌هاو در مواقع شادی امری قبیح نیست و خطر مصرف آن احساس نشده است. این یك زنگخطر است. چون بازدارندگی خانواده در اعتیاد اولین عاملی است كه می‌توانددر جلوگیری از اعتیاد موثر باشد. اگر در شیشه و كراك این موضوع وجود داشت وامروز جامعه در این حجم وسیع با معتادان به شیشه روبه روست، در مصرف الكل این عامل نیز وجود ندارد.»

یك تماس، یك بطری!

سامان 22 ساله است. امشب مهمانی دارد. این را كه می‌گوید پقی می‌زندزیر خنده و ادامه می‌دهد: «نه از آن مهمانی‌هایی كه با رقص نور و صدای بلندموسیقی همراه است. من و رفقایم قرار است دور هم جمع شویم.» سامان در یكمغازه فروشنده است و با یكی از دوستانش خانه‌ای 33 متری در مركز شهر اجارهكرده. همین است كه مهمانی‌های دوستانش هم در خانه آنها برگزار می‌شود.

خودش می‌گوید: «اوایل هفته‌ای یك شب بود اما الان هفت روز هفته دور همهستیم. دلخوشی دیگری نداریم دور هم كه باشیم بهمان خوش می‌گذرد. ما اهل كارخلاف نیستیم. الكل هم اعتیاد ندارد!» اولین بار كه مشروبات الكل ی مصرفكرده 16 ساله بوده: «عروسی عمویم بود. همه خوردند من هم خوردم. چون مهمانیبود و همه خوشحال بودند پدرم دعوایم نكرد.» می‌پرسم مشروبات الكل ی را ازكجا تهیه می‌كند؟ نگاه عاقل اندر سفیهی به من می‌كند و می‌گوید: «انگار تویاین شهر زندگی نمی‌كنید! شماره تلفنشان را داریم. تماس می‌گیریم می‌آورنددر خانه. تازه این طوری قیمتش گران می‌افتد بعضی وقت‌ها هم بچه‌ها خودشانمی‌روند از جایی كه می‌شناسند می‌خرند. این طوری هم مطمئن‌تر است همارزانتر.» انگار عجله داشته باشد این پا و آن پا می‌كند. سوال دیگری ندارم.سامان می‌رود تا هر چه زودتر به مهمانی‌اش برسد.