.svg)
پاييز فصل افسردگي است؟
انگار با رسيدن پاييز خسته و خواب‌آلود شده و حوصله هيچ‌كس و هيچ‌چيز را ندارد؛ فقط دوست دارد تنها باشد و دست و دلش به هيچ كاري نمي‌رود؛ اما مگر كار هم تابستان و پاييز مي‌شناسد؟ مگر در پاييز قطار زندگي از حركت مي‌ايستد؟ اصلا پاييز كه فصل رنگ‌هاست؛ رنگ‌هايي پر از زندگي؛ پس چرا او افسرده مي‌شود؟ همه اينها را مي‌داند اما سال‌هاست با اين مشكل كنار آمده و با آن زندگي مي‌كند. پذيرفته كه پاييز براي او فصل دلگيري، دلتنگي و غم و غصه است؛ در حالي كه متخصصان مي‌گويند گروهي از افراد هم در فصل بهار و تابستان اين شرايط را دارند و احساس افسردگي مي‌كنند، پس چاره چيست؟ چطور بايد بدون اين‌كه مشكلي ايجاد شود، اين روزهاي دلگير را سپري كرد؟
روانپزشكان و روان‌شناسان براين باورند كه برخي افراد در ماه‌ها و فصل‌هاي خاصي از سال از علائم افسردگي رنج مي‌برند؛ نشانه‌هايي كه دائم نيست و با تغيير فصل فروكش مي‌كند.
دكتر بهروز بيرشك، روان‌شناس و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران در گفت‌وگو با جام‌جم درباره افسردگي‌هاي فصلي مي‌گويد: افسردگي فصلي يكي از اختلالات خلقي است كه برخي از افراد در طول زندگي آن را تجربه خواهند كرد. در چنين شرايطي فرد ممكن است در فصول خاصي متوجه تغييرات روحي و خلقي شود و احساس كند نسبت به ساير فصل‌ها بي‌حوصله‌تر و بي‌حال‌تر شده و انگيزه كافي براي انجام كارهايش ندارد. همچنين زماني كه از خواب بيدار مي‌شود احساس كسالت، خستگي و خواب‌آلودگي داشته و هرقدر هم خوابيده باشد، تصور مي‌كند كافي نبوده است. روان‌شناسان معتقدند خُلق پايين اين افراد در روابط اجتماعي و عملكرد روزانه‌شان هم تاثير مي‌گذارد تا آنجا كه گاهي احساس مي‌كنند بشدت عصبي هستند و فشارهاي روحي‌شان افزايش يافته است. آن‌طور كه دكتر بيرشك مي‌گويد، اين مساله ميان خانم‌ها شايع‌تر بوده و جوانان نيز بيشتر در معرض آن قرار دارند.
مراقب پاييز باشيد
بروز اغلب بيماري‌ها و مشكلات جسمي و روحي به زمان خاصي وابسته نيست و هر روز و هر لحظه ممكن است ما را غافلگير كند؛ اما در اين مورد، بايد حواستان را حسابي جمع كنيد وگرنه هر سال غافلگير خواهيد شد، چون افسردگي فصلي براي بسياري از افراد، هر سال در زمان خاصي نمايان شده و باعث بروز احساسات مشخصي مي‌شود. دكتر بيرشك با اشاره به اين موضوع، يادآور مي‌شود: چنانچه براي فردي هر سال و در زمان مشخصي چنين حالات و احساساتي ايجاد شود، مي‌توان احتمال بروز افسردگي فصلي را مطرح كرد.
بسياري از ما عادت كرده‌ايم پاييز را فصل افسردگي، بي‌حوصلگي و رخوت بدانيم، در حالي كه متخصصان مي‌گويند ممكن است افراد مختلف در زمان‌هاي متفاوتي اين حس را تجربه كنند. بنابراين نبايد چنين تصور كرد كه فقط در فصل‌هاي پاييز و زمستان افسردگي فصلي، خود را نشان مي‌دهد. اين روان‌شناس با اشاره به اين مطلب، مي‌افزايد: بروز افسردگي فصلي در پاييز و زمستان شايع‌تر است، ولي درصد كمتري از افراد هم ممكن است در فصل‌هاي ديگر مانند تابستان چنين حالت‌هايي را داشته و افسردگي را تجربه كنند.
چرا افسرده مي‌شويم؟
خيلي‌ها قبول كرده‌اند كه پاييز فصل غم خوردن و غصه‌دار شدن است و حتي اگر بخواهيم، در اين فصل نمي‌توانيم شاد باشيم. در مقابل، گروهي هم هستند كه در اين فصل از سال نسبت به فصول ديگر احساس بهتري دارند و زندگي شادتري را مي‌گذرانند؛ پس بهتر است باور كنيم پاييز به‌تنهايي عامل ايجاد افسردگي و مشكلات خلقي نيست و بايد به دنبال يافتن عامل ديگري باشيم.
دكتر بيرشك درباره عوامل موثر در ايجاد افسردگي فصلي، مي‌گويد: نظريه‌هاي مختلفي در اين مورد مطرح شده است، ولي هنوز علت دقيق و اصلي اين مساله مشخص نيست. برخي مي‌گويند انتقال‌دهنده‌هاي عصبي كه وظيفه انتقال مواد شيميايي مغز را به ساير بخش‌ها برعهده دارند، در اين فصل‌ها دچار تغييرات خاصي مي‌شود و همين مساله منجر به بروز احساس افسردگي و ايجاد خلق‌وخوي پايين اين افراد خواهد شد. گروه ديگري نيز براين باورند كه تغيير تابش نور خورشيد، عاملي براي ايجاد چنين احساساتي است.
به گفته اين عضو هيأت علمي دانشگاه، بروز چنين حالت‌هايي حتي ممكن است روي غذا خوردن افراد هم تاثير بگذارد و باعث شود علاقه‌شان به مصرف مواد غذايي خاصي مانند قندها افزايش يابد؛ پس نكته مهم اين است كه در اين دوران هم نبايد در مصرف مواد غذايي افراط شود و هميشه بايد تعادل را حفظ كرد.
اين افسردگي دائمي نيست
خيلي از كساني كه در فصل خاصي دچار افسردگي مي‌شوند، نگرانند و نمي‌دانند راه‌حل اين مشكل چيست؛ آنها تصور مي‌كنند در مدتي كه افسرده و بي‌انگيزه هستند، بايد با شرايط كنار بيايند؛ يا به بيان ديگر شرايط موجود را بپذيرند.
دكتر بيرشك با تاكيد بر اين‌كه افسردگي فصلي مشكل خاصي به حساب نمي‌آيد، يادآور مي‌شود: كساني كه با اين مساله روبه‌رو هستند، نبايد نگران باشند، چون افسردگي فصلي مشكل حادي نيست؛ فقط كافي است علائم را بشناسيد و قبل از اين‌كه چنين شرايطي پيش بيايد يا پيشرفت كند، به فرد متخصص مراجعه كنيد و به فكر برطرف كردن آن باشيد. به گفته وي، متخصصان مي‌توانند به كمك درمان‌هاي دارويي يا با استفاده از دستگاه‌ها و تجهيزات خاصي، مشكل را حل كنند. اين روان‌شناس به افرادي كه دچار افسردگي فصلي مي‌شوند، توصيه مي‌كند: اگر به اين امكانات دسترسي نداريد، بايد سعي كنيد در طول روز بيشتر از خانه خارج شويد و مدتي در معرض نور خورشيد قرار بگيريد. همچنين بهتر است هنگامي كه در خانه هستيد، كنار پنجره بنشينيد و پرده را كنار بزنيد تا نور بيشتري وارد خانه شود. استفاده از يك برنامه ورزشي منظم و متناسب را هم فراموش نكنيد و با وجود خلق پايين و احساس ضعف و بي‌حوصلگي، به هر ميزان كه مي‌توانيد فعاليت بدني داشته باشيد.
نيلوفر اسعدي‌بيگي
ارسال نظر