کودکتان به کیفتان سرک می کشـد؟

چند سال پیش در لابی هتلی منتظر پذیرش بودیم که متوجه شدم دختر کوچولویی آمده سراغ چمدانمان و سعی می‌‌کند در آن را باز کند. حس کردم شاید مادر و پدر این کودک که با بی خیالی مشغول کار خود بودند، نتوانسته‌اند فرزندشان را خوب تربیت کنند... آن روز کمی جا خوردم اما امروز که خودم بچه دار شده ام، می‌‌فهمم که کودکان چقدر کنجکاوند و کنترل آنها گاهی چقدر سخت است.

آنها دوست دارند هر جایی سرک بکشند و بفهمند داخل کیف و ساک و کشو و کمد چه خبر است. این رفتار شاید ابتدا قابل تحمل باشد اما به مرور مخصوصا وقتی پای غربیه‌‌ها به میان می‌‌آید، برای مادر مساله ساز می‌شود. در این‌باره با دکتر نسرین امیری، فوق تخصص روان پزشکی کودک گفتگو کرده‌ایم.

خانم دکتر! آیا اینکه کودکان دوست دارند بدانند داخل کیف دیگران چیست، طبیعی است؟

این موضوع به سن آنها بستگی دارد. کودکان زیر ۳ سال از روی کنجکاوی به همه چیز دست می‌‌زنند، اما بعد از ۳ سال متوجه مالکیت و ممنوعیت‌‌ها می‌‌شوند ولی به دلیل خواسته‌‌هایی که دارند، قوانین را زیرپا می‌‌گذارند.

آیا این باوردرست است که نباید وسایل تزئینی خانه را از اطراف کودکان نوپا جمع کرد تا به آنها عادت کنند؟

نه، کودکان زیر ۳ سال تفاوت بین داشته‌‌های خود و دیگران را درک نمی کنند بنابراین توصیه می‌شود والدین برای پیشگیری از بروز خطرها، چنین وسایلی را در دسترس او قرار ندهند.

بعد از ۳ سالگی چطور؟

در این دوره باید مسایل را جدی تر گرفت و اجازه نداد کودک به وسایلی که به او مربوط نیست، مانند کیف والدین یا چیزهایی که برای او ممنوع شده اند (مانند شکلات) دست بزند.

چگونه این نکته را به فرزندمان بفهمانیم؟

قبل از هر چیز باید به کودک آموزش داد که هر فرد مالک وسایل خود است. بعد از آنکه این موضوع را درک کرد، باید حواس جمع بود و در صورت شکسته شدن قوانین، کودک را جریمه کرد. منظور از جریمه فقط اعمال محدودیت است نه تنبیه بدنی، مثلا محرومیت از حضور در جمع و...

بی‌توجهی به این رفتار کودکان چه عواقبی می‌‌تواند داشته باشد؟

گاهی کودکان در دوران دبستان شروع به برداشتن پول از کیف مادر می‌كنند. مادر هم متوجه این موضوع نیست و با هشدار مثلا اولیای مدرسه تازه متوجه می‌شود. این موضوع به دلیل آموزش ندادن درست اصل مالکیت است. در واقع کودکان تصور می‌‌کنند که دزد فقط شخصی است که در فیلم‌‌ها می‌‌بیند و نقاب به صورت می‌‌زند. باید به کودک فهماند که این کار هم نوعی دزدی است.

چطور این کار را انجام دهیم؟

مثلا می‌‌توان به او گفت: «این کار تو زشت است و همان دزدی محسوب می‌شود.»

اگر کودک متوجه اشتباه خود شد، تشویق هم لازم است؟

بله، مثلا باید به او گفت: «چون پسرخوب و مرتبی هستی و از وسایل خودت استفاده می‌‌کنی، این جایزه را به تو می‌‌دهم» اما گفتن جمله‌‌هایی مانند «چون دزدی نمی‌کنی یا دست تو کیف مامان نمی‌کنی، جایزه می‌‌گیری» کاملا اشتباه است. برای انجام ندادن کار بد نباید کودک را تشویق کرد بلكه برای خوب بودن و انجام دادن كار‌های خوب باید تشویق شود و این از نکته‌‌های ظریف تربیتی است.