گوناگون

وصول ۲هزار شکایت از دولت به کمیسیون اصل۹۰

پارسینه: کمیسیون اصل نودم قانون اساسی از کاربردی‌ترین مکانیزم‌های نظارتی مجلس است که ارجاعات نمایندگان مردم به این کمیسیون در سال نخست دوره نهم افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد.

بر اساس ماده 48 آیین‌نامه داخلی مجلس به منظور نظارت بر عملکرد قوای مجریه، قضائیه و مجلس مبتنی بر اصول متعدد قانون اساسی، کمیسیونی به نام کمیسیون اصل نودم (90) قانون اساسی تشکیل شده است.

بر اساس قانون وظایف این کمیسیون شامل مواردی مانند بررسی‌طرح‌ها و لوایح ارجاعی و گزارش ‌آن به مجلس، بررسی و تصویب آزمایشی طرح‌ها و لوایح و همچنین تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت طبق اصل هشتاد و پنجم (۸۵) قانون اساسی، رسیدگی به درخواست‌های تحقیق و تفحص، رسیدگی به سؤال نمایندگان از رئیس جمهور و وزیران، کسب اطلاع از کم و کیف اداره امور کشور، دریافت و بررسی گزارش‌های عملکردی و نظارتی از اجرای قوانین مربوط به دستگاه‌های ذی‌ربط و تهیه گزارش موردی و سالانه درباره امور اجرایی دستگاه‌ها و نحوه اجرای قوانین به ویژه قانون برنامه توسعه و بودجه سالانه است.

از طرف دیگر پس از انتخاب رئیس کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس در جلسه علنی ۱۱ تیر ۹۱ مجلس، انتخابات هیأت رئیسه کمیسیون نیز در تاریخ ۱۳ تیر ۹۱ برگزار و کمیسیون فعالیت رسمی خود را در دوره نهم آغاز کرد، در جلسات اولیه، آئین نامه داخلی کمیسیون تصویب شد که بر اساس آن پنج کمیته دائمی «فرهنگی و اجتماعی» ،«اقتصادی، فنی و عمرانی»، «سیاسی و نظامی»، «‌قضایی» و «مجلس و امور ویژه» و کمیته خاص «ارتقاء سلامت اداری» و پانزده کارگروه موقت ایجاد شد.

بر اساس بررسی‌های انجام شده تعداد شکایات وارده به کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس در سال اول دوره نهم مجلس، ۳۲۲۰ فقره است که ۱۲۸۳ فقره آن در صلاحیت کاری کمیسیون تشخیص داده شده و نسبت به آن‌ها اقدام مقتضی به عمل آمده و ۱۰۹۵ فقره در حدود صلاحیت و اختیارات کمیسیون تشخیص داده نشده و شکات به مراجع دیگر راهنمایی شده‌اند.

۲۹۵ فقره شکوائیه نیز به علت نارسایی در نشانی و محتوی بایگانی شده است، ۵۴۷ فقره شکوائیه همچنان در دستور کار کمیته‌های مختلف کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس برای رسیدگی قرار دارد، از طرف دیگر رسیدگی به پرونده‌های باقیمانده از دوره قبل نیز در اولویت قرار گرفته که تاکنون ۲۵۴ فقره پرونده محرمانه و ۲۹۸ فقره پرونده عادی از آن‌ها تعیین تکلیف و مختومه شده است.

ورودی شکوائیه‌ها در مقایسه سال اول دوره نهم نسبت به دوره مشابه در دوره هشتم، با کاهش قابل توجهی روبه‌رو بوده و روندی نزولی داشته است که ضروری است علل و عوامل آن بررسی شود.

۲۵ درصد پرونده‌های جاری کمیسیون در کمیته «مجلس و امور ویژه» پیرامون مسائل بانکی و موسسات مالی و اعتباری است که نشانگر وجود مشکلات در این حوزه از جمله مطالبات معوق، عدم همکاری بانک ها در تأمین منابع مالی واحدهای تولیدی است، از طرف دیگر تعداد پرونده‌های ویژه و ایجاد کارگروه‌های متعدد در این کمیسیون، نشانگر تغییر رویکرد کمیسیون و اولویت دادن به مسائل کلان کشور است که بر انعکاس گزارش آن‌ها به مجلس تأکید می‌شود.

ارجاعات نمایندگان به کمیسیون نیز افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد که بیانگر افزایش عملکرد نظارتی نمایندگان و اتکا به توان کارشناسی و حدود اختیارات کمیسیون از یک سو و بروز برخی نابسامانی‌ها در امور اجرایی از سوی دیگر است.

مقایسه عملکرد کمیسیون اصل نودم در سال اول دوره های هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی

اقدام قوای سه‌گانه

ثبت شکایات واصله

مکاتبات انجام گرفته پیگیری های کتبی برای شکایات در صلاحت کمیسیون

جوابیه های واصله اعم از واسطه ای و قطعی

ارسال پاسخ دستگاه‌ها برای شکات

راهنمایی شکات (شکایاتی که در صلاحیت کاری کمیسیون تشخیص داده نشده)

بایگانی شکایت به استناد آئین نامه داخلی کمیسیون (فاقد آدرس، تکراری)

باقیمانده (پرونده های در نوبت رسیدگی)

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

سال اول دوره ۸

سال اول دوره ۹

کمیته فرهنگی، رفاهی و اجتماعی

۱۴۳۵

۶۵۵

۹۱۸

۳۵۹

۶۱۲

۲۳۳

۲۰۳

۵۵

۳۶۴

۳۷۲

۲۱۸

۵۴

۱۴۶

۳۸

کمیته اقتصادی، فنی و عمرانی

۱۵۱۹

۹۲۹

۹۰۳

۶۰۷

۵۰۲

۶۰۸

۱۶۱

۱۲۶

۲۵۸

۲۲۳

۲۷۴

۱۲۹

۴۷۵

۲۸۸

کمیته سیاسی و نظامی

۷۷۲

۵۰۸

۵۸۶

۲۵۹

۳۳۶

۲۵۵

۱۳۱

۷۱

۲۷۷

۱۷۸

۱۰۹

۴۷

۴۶

۱۲۰

کمیته قضایی

۱۲۳۶

۷۷۲

۴۸۹

۲۸۶

۲۵۳

۱۰۰

۷۶

۵۸

۶۰۴

۳۱۹

۲۰۸

۴۱

۶۵

۹۱

کمیته مجلس و امورویژه

۵۱۳

۳۵۶

۱۸۵۳

۱۴۱۳

۱۲۲۸

۱۱۸۸

۲۴

۱۲

جمع

۵۴۷۵

۳۲۲۰

۴۷۴۹

۲۹۲۴

۲۹۳۱

۲۳۸۴

۵۷۱

۳۱۰

۱۵۰۳

۱۰۹۵

۸۱۰

۲۹۵

۷۴۴

۵۸۷

عملکرد کمیسیون اصل نودم قانون اساسی از تاریخ ۷ خرداد ۹۱ لغایت ۳۱ فروردین ۹۲

اقدام قوای سه‌گانه	تعداد شکایات واصله	تعداد شکایات در صلاحت کمیسیون	شکایاتی که در صلاحیت کاری کمیسیون تشخیص داده نشده (راهنمایی شکات)	بایگانی (شکایات فاقد آدرس یا تکراری)	شکایات باقیمانده (در نوبت رسیدگی)
قوه قضائیه	۷۷۲	۲۴۶	۳۱۹	۴۱	۱۶۶
قوه مجریه	۲۰۹۲	۷۰۹	۷۷۳	۲۳۰	۳۸۰
مجلس شورای‌ اسلامی	۳۵۶	۳۲۸	۳	۲۴	۱
جمع	۳۲۲۰	۱۲۸۳	۱۰۹۵	۲۹۵	۵۴۷