حمایت توفیقی و مجلس از ستاره‌ها

آرمان: سومین هفته از کلاس‌های درس در دانشگاه‌ها درحالی به پایان می‌رسد که هنوز تعدادی از دانشجویان نخبه دانشگاه تهران بلاتکلیف‌اند. آنان به‌دلیل آنچه اقدام دانشگاه در «عطف به ماسبق کردن یک آئین‌نامه داخلی» نامیده شده، نتوانسته‌اند در دانشگاه ثبت‌نام کنند؛ دانشجویانی که هریک در رشته‌ها و گرایش‌های خود ازجمله افراد برتر و با سوابق علمی و پژوهشی قابل‌توجهی بودند اما اینک به بهانه طولانی شدن دوران تحصیلشان در دوره ارشد، قبولی‌شان در دوره دکترا لغو شده است. به‌دنبال انتشار گزارشی در هفته گذشته با عنوان «اعتراض دانشجویان نخبه دانشگاه تهران به وزارت علوم» برخی نمایندگان مجلس، رسانه‌ها و نیز کارشناسان وزارت علوم این موضوع را پیگیری کردند و سرانجام این مساله در دستور کار نشست هفتگی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در هفته جاری قرار گرفت.

ستاره‌ها چگونه رد شدند؟

ماجرا از آنجا آغاز شد که دانشگاه تهران طبق برنامه هر ساله در اردیبهشت‌ماه از داوطلبان واجد استفاده از سهمیه استعداد درخشان در مقطع دکترا دعوت به ثبت‌نام برای شرکت در مصاحبه علمی می‌کرد. به همین دلیل دانشجویانی که طبق آئین‌نامه باید معدل الف به‌همراه مقالات و تالیفات علمی پژوهشی داشته و در دوره خود نیز یکی از شاگرد اول‌های کلاس محسوب می‌شدند، ثبت‌نام کردند. داوطلبان در خردادماه دعوت به مصاحبه‌های علمی به‌صورت مکتوب- شفاهی شدند و سپس رزومه‌ها و سوابق علمی پژوهشی‌شان توسط اعضای هیات علمی دانشکده‌های مختلف بررسی شد. در اواخر خردادماه اسامی پذیرفته‌شدگان از سوی گروه‌ها اعلام شد و دانشکده‌ها هم در اوایل تیرماه هریک در نامه‌ای رسمی ضمن تائید پذیرش آنها، مراتب را جهت انجام روال اداری معمول در نامه‌ای رسمی به اداره کل استعداد درخشان دانشگاه تهران اعلام داشتند. اداره مذکور هم در اوایل شهریور با افراد قبول شده تماس گرفت و قبولی آنها را مورد تائید قرار داد اما به فاصله کوتاهی افراد قبول شده با تماسی دیگر از همین اداره مواجه شدند که در آن تماس به آنان گفته شد به دلیل عدم احراز یکی از بندهای آئین‌نامه قبولی شما کان‌لم‌یکن شده است! از این زمان بود که هم دانشجویان، هم هیات‌های علمی و هم دانشکده‌ها با جدیت به‌دنبال رفع مشکل پیش آمده برآمدند. مشکل تصویب یک مصوبه جدید در 5 مرداد (4 ماه بعد از ثبت‌نام دانشجویان و 2 ماه بعد از قبولی آنان در مصاحبه) توسط هیات‌رئیسه دانشگاه بود که در آن تاکید شده بود سهمیه استعداد درخشان تنها شامل دانشجویانی خواهد شد که دوره کارشناسی ارشد خود را در 4 ترم سپری کرده باشند و به همین دلیل در تاریخ 30 شهریور، یعنی درست 2 روز مانده به آغاز کلاس‌ها، 43 نفر از لیست قبولی خارج شدند. پیگیری‌های دانشجویان اما راه به جایی نبرد تاجایی که روسای دانشگاه ازجمله دکتر فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه، با تاکید بر این امر که سیاست جدید دانشگاه اتمام تحصیلات در 4 ترم است، ثبت‌نام این افراد را رد کرد. آنها دانشجویانی بودند که در بسیاری از دانشگاه‌های دیگر پذیرفته شده بودند اما به توصیه اداره استعداد درخشان دانشگاه تهران، برای حضور در این دانشگاه ترغیب شده بودند تا از آن قبولی‌های دیگر چشم‌پوشی کنند! پس از ناامیدی دانشجویان از مسئولان دانشگاه آنها شکایت خود را به وزارت علوم به‌عنوان مرجع بالاتر اعلام کردند. شکایتی که مورد توجه روزنامه‌های داخلی قرار گرفت چراکه با وضع قانون جدید عملا 43 نخبه دانشگاهی با داشتن سوابق پژوهشی و علمی قابل توجه از ادامه تحصیل محروم شده بودند.

جوابیه معاون دانشگاه تهران

به‌دنبال انتشار این گزارش‌ها و اخبار دکتر قمصری، معاون آموزش دانشگاه تهران در اقدامی قابل‌تامل به‌جای آنکه جوابیه دانشگاه تهران را در روزنامه آرمان یا دیگر رسانه‌هایی که آن را کار کرده بودند ارسال کند در روز شنبه آن را در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) منتشر کرد. مسئول مربوطه ضمن تائید این امر که اصلاحیه وزارت علوم در مورد استعداد درخشان دیر به دست آنها رسیده است عدم داشتن فرصت کافی برای تطبیق اصلاحیه جدید را دلیل اصلی رد شدن این دانشجویان اعلام کرد. وی سپس در بخشی دیگر از گفته‌هایش درخصوص معیارهای استعداد درخشان گفت: «دانشجويي كه با معدل ۱۷ در مدت چهار نيمسال فارغ‌التحصيل شده باشد، نسبت به دانشجويي كه با معدل 5/17 تحصيلات خود را در پنج نيمسال تحصيلي به اتمام رسانده باشد در اولويت دانشگاه تهران به‌منظور اختصاص تسهيلات استعدادهاي درخشان قرار دارد».

ممتازشدن تصادفی نیست

اما پس از یک روز ایرنا بخش‌هایی از جوابیه دانشجویان نخبه دانشگاه تهران را در پاسخ به معاون آموزشی دانشگاه مذکور منتشر کرد: دانشجويان معترض با بيان اينكه حائز شرايط استعداد درخشان شدن، تصادفي نيست، اظهار کردند: ما از بدو ورود به دوره ارشد با توجه به آيين‌نامه‌هاي مكتوب و مستند دوره خود برنامه‌ريزي كرده و سعي كرديم شرايط و معيارهاي مربوطه را به دست آوريم، حال انتظار ما اين نبود كه به ناگاه در اواسط تابستان ۹۲، يعني چند سال بعداز ورود ما به دوره كارشناسي ارشد و چندماه پس از ثبت‌نام ما در فراخوان پذيرش استعداد درخشان دكترا و دو ماه بعد از شركت در امتحانات شفاهي و مكتوب مصاحبه و اعلام قبولي از سوي دانشكده‌ها، بنا به هر اسمي ازجمله شوراي دانشگاه و هيات‌رئيسه دانشگاه، مصوبه‌اي جديد به تصويب برسد و برخلاف همه موازين حقوقي از جمله قانون مدني، عطف به ماسبق شود». آنها سپس در جواب معیارهای مورد نظر دکتر قمصری نیز گفتند: «اشاره کرده‌اید که این داوطلبین صرفا به‌دلیل داشتن معدل بالاتر مدعی استفاده از سهمیه استعداد درخشان هستند! آقای دکتر! آیا واقعا این‌گونه است؟ آیا مقالات علمی چاپ شده و نمایه شده و حضور در کنفرانس‌های داخلی و خارجی و چاپ کتب تألیفی و ترجمه، داشتن ثبت اختراعات و... برای شما ملاک ارزیابی استعدادهای درخشان نیست؟ بهتر از هر کسی می‌دانید که فلسفه استعداد درخشان بر این اصل استوار است که آماده‌ترین و قوی‌ترین دانشجویان در گرایش‌های مختلف وارد دوره بالاتر شوند. ما از شما می‌پرسیم آیا از دید شما به عنوان معاون مهم‌ترین دانشگاه ایران که در رقابت با دانشگاه‌های منطقه و خارج است یک فرد که در 4 ترم فارغ‌التحصیل شده است و فاقد سوابق علمی قوی ازجمله تألیف کتاب و مقالات علمی پژوهشی، ثبت اختراعات و... است با کسی که در ترم 5 یا 6 فارغ‌التحصیل شده و در کارنامه علمی خود بیشتر این موارد را در کنار یک معدل بسیار بالا دارد، یکی است؟»

حمایت 50 نماینده مجلس

این مساله باعث بروز حساسیت‌های برخی از نمایندگان مردم در بهارستان شد و سرانجام به صدور بیانیه‌ای با امضای 50 نماینده خطاب به وزیر علوم منجر شد. نمایندگان در این نامه از جعفر توفیقی، سرپرست وزارت علوم و تحقیقات و فناوری خواستند تا بر اساس آنچه در درخواست جمعی از دانشجویان نخبه رشته‌های مختلف دانشگاه تهران مطرح شده است، زمینه ادامه تحصیل این دانشجویان در مقطع دکترا را از طریق سهمیه استعدادهای درخشان فراهم آورد. نمایندگان تاکید کردند که «با توجه به شروع سال تحصیلی و نیاز مبرم آنان دستور ویژه‌ای جهت رفع مشکل مبذول دارید». در ادامه نمایندگان در جلسه مشترک این هفته کمیسیون آموزش با توفیقی این مساله را در دستور کار خود قرار دادند.

توفیقی قول پیگیری داد

نتایج نشست نمایندگان با سرپرست وزارت علوم مثبت بود چراکه رضا صابری یکی از اعضای کمیسیون آموزش مجلس در گفت‌وگو با آرمان گفت: «به‌طور مفصل و جدی با دکتر توفیقی در این رابطه در جلسه کمیسیون صحبت کردیم و ایشان قول پیگیری و حل آن را به ما دادند». همچنین عباس مقتدایی، نماینده اصفهان و یکی دیگر از اعضای کمیسیون آموزش در همین رابطه به آرمان گفت: «مشکل 43 دانشجوی نخبه دانشگاه تهران در جلسه مشترک با سرپرست وزارت علوم مطرح شد و نمایندگان بر حل آن تاکید کردند که در پاسخ دکتر توفیقی قول دادند موضوع را پیگیری و همه تلاش خود را برای حل آن و ورود دانشجویان مذکور به کلاس‌ها انجام دهد. دکتر مقتدایی افزود: «در جلسه مذکور نماینده‌ای از سازمان سنجش نیز حضور داشت و ایشان نیز ضمن تاکید بر پیگیری و حل این مساله از آقای توفیقی خواستند در زمان سریع‌تری به آن رسیدگی کند».