چرا شایعه استعفای قالیباف سر زبان ها افتاد؟

هنوز 9 ماه از تکیه سه باره محمدباقر قالیباف بر صندلی شهرداری تهران نمی گذرد که شایعه استعفای او از برخی اتاق های شورای شهر و ساختمان مرکزی شهرداری به گوش رسانه ها رسیده. در همان نخستین هفته پس از نوروز 93، خبرنگاران حوزه شهری در حاشیه جلسه علنی شورای شهر شایعه استعفای قالیباف را شنیدند و البته برخی جدی گرفتند و برخی هم شوخی تکراری خواندند. چه اینکه حداقل در سه دوره زمانی مختلف، درباره استعفای قالیباف از شهرداری تهران شایعاتی شنیده شده و البته هر بار هم رد شده است.

شهرداری با بودجه 16 هزار میلیارد تومانی
محمدباقر قالیباف، کارنامه عملگرایی درخور توجهی در تهران داشته است. او تهران را با بودجه حدود هزار میلیارد تومانی در سال 84 تحویل گرفت و اکنون بودجه ای 16 برابر آن زمان دارد. قیمت هیچ کالایی در 8 سال گذشته 16 برابر نشده است. هرچند که حجم فعالیت های عمرانی قالیباف در 8 سال گذشته به مراتب بیش از 5-6 سال قبل از آن و در دوره های پس از شهرداری کرباسچی بوده است، اما این بودجه 16 هزار میلیاردی که افقی 22 هزار میلیارد تومانی در 4 سال آینده در پی دارد، پولی نیست که هر مدیری بتواند برای آن در این سطح برنامه ریزی کند.

مهمتر اینکه شهرداری باید بتواند همه این بودجه را از کف خیابان ها و کوچه های تهران جمع کند؛ با تراکم فروشی، با عوارض، با واگذاری مستغلات، با فاینانس های داخلی و بین المللی، با کمک های دولتی و ... . و البته در دوره مدیریت قالیباف، شهرداری به خوبی دریافته است چگونه می تواند درآمدزایی کند.

با این حال شایعه استعفای شهردار تهران داغ است. خیلی داغتر از زمستان ۹۲ و پس از آتش سوزی ساختمانی در خیابان جمهوری، شاید جدی تر از بهار ۹۲ و پیش از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و البته ظاهرا باورپذیرتر از بهار ۸۸ و پیش از انتخابات ریاست جمهوری دهم.

آنهایی که استعفای شهردار را قریب‌الوقوع می دانند، دلیل را چنین بیان می کنند؛ «خب کاری دیگر در شهرداری ندارد!» نگاه های بدبینانه تری هم وجود دارد؛ پرونده های مختلف تخلفات مالی شهرداری در دستگاه قضایی.

دلیل دیگری که همچنان بر آن پافشاری می شود، حضور سه باره قالیباف در شهرداری تهران است. معترضان می گویند طبق قانون یک نفر نمی تواند در سه دوره متوالی شهردار شود. هرچند که رییس دیوان عدالت اداری پرونده شکایت از شورای شهر چهارم به دلیل انتخاب قالیباف را مختومه اعلام کرده است .

اما غیر از اینها بخشی از اعضای شورای شهر چهارم دل خوشی از شهرداری ندارند؛ حداقل اعضای اصلاح‌طلب آن از هر بهانه ای استفاده می‌کنند تا فشاری به شهردار بیاورند و او را مجاب به استعفا کنند.

به عنوان مثال در ماجرای سقوط و مرگ دو زن در حادثه آتش سوزی خیابان جمهوری تعدادی از اعضا خواستار استعفای شهردار به دلیل سهل‌انگاری سازمان آتش نشانی بودند. و یا در ماجرای مجوز دادن به ساخت و ساز در باغ معنوی جمشیدیه، رد پای شهرداری دیده می شد. و همچنین ساخت و ساز در پارک مادر در غرب تهران .

همین ها باعث شد که اعضای جدید شورا روی مجوزهای ساخت و ساز برج ها و پروژه های ساختمان سازی تهران بررسی تازه ای داشته باشند. ماجرای اطلس پلازا در تپه های عباس‌آباد و یا ساخت و سازهای گسترده در دامنه کوه های غرب تهران (شمال و شرق و غرب چیتگر) و پرسروصداتر از همه، همان گود ۴۵ متری پروژه بابک زنجانی در شهرک غرب.

درواقع یکی از اهرم های فشار به قالیباف،‌ ارتباط بابک زنجانی با شهرداری تهران است؛به گفته منقدان، او یکی از تامین کننده های بودجه مورد نیاز طرح جاه طلبانه قالیباف بود؛ بزرگراه دوطبقه صدر و تونل نیایش. هرچند که اکنون گفته شده با اصلاح در مجوز این پروژه باید شهرداری حدود ۴۰۰ میلیارد تومان به بابک زنجانی پس بدهد.

همین گیرهای شورای شهر چهارم به مجوزهای بی حساب و کتاب شهرداری برای ساخت و ساز گسترده، می تواند مانع بزرگی برای تحقق بودجه اغوا کننده ۱۶ هزار میلیاردی شهرداری در سال ۹۳ باشد. درآمدی که اگر محقق نشود، رویای پایان ساخت و ساز خطوط متروی تهران را دست نیافتنی می کند. ضمن اینکه اگر این بودجه محقق نشود، پیش بینی شهرداری برای رسیدن به بودجه بیش از ۲۰ هزار میلیاردی تا سال ۹۶ هم محقق نمی شود.

همه اینها یعنی محمدباقر قالیباف که خود را تکنوکراتی در جبهه اصولگرایان نشان داده است،‌ با جیب خالی نمی تواند کاری از پیش ببرد. ضمن اینکه اکنون هم سال ۸۴ و ۸۵ نیست که شهرداری املاک و مستغلات شناخته نشده بسیاری داشت و قالیباف به پشتوانه آنها مدام در مصاحبه هایش می گفت: «شهر را آباد می کنم، حتی اگر دولت یک ریال پول ندهد» و همین هم بود؛ احمدی‌نژاد بی‌مهرترین رییس دولت نسبت به شهرداری تهران بود. قالیباف هم از تراکم فروشی و واگذاری املاک و مستغلات قدیمی و تازه شناسایی شده شهرداری، درآمدزایی می کرد و هنوز هم این رویه ادامه دارد.

موضوع سیاسی است؟
پاسخ کمی بیش از اندازه روشن است؛ قطعا فشارها به قالیباف سیاسی است. شورای شهر چهارم متکثرترین انجمن شهر از زمان تشکیل در سال 1377 است. شورای نخست را اکثریت مطلق اصلاح طلبان از آن خود کردند، شورای دوم را اکثریت مطلق اصولگرایان و در شورای سوم کمتر از یک سوم شورا، از اردوگاه اصلاح طلبان بود. شورای چهارم اما هم از طیف جبهه پایداری سهم دارد، هم از اصولگرایانی معتدل تر و هم از اصلاح طلبان. و البته اصلاح طلبان همچنان ناراضی از رای دوباره قالیباف هستند. گفتگوهای نوروزی برخی اصلاح طلبان داخل و خارج از شورا، چنین نارضایتی را نشان می داد.

اما همین فشارهای محسوس و غیرمحسوس اصلاح‌طلبان شورا به شهرداری است که باعث می شود مثلا علیرضا دبیر بگوید: «اوضاع در شورا بهم ریخته است» و یا مرتضی طلایی، نایب رییس شورای شهر هم نه چندان مخفی بگوید: «فضای شورای شهر بسیار سیاسی است».

نکته جالب اینجاست که خود دبیر یکی از اعضای جنجال‌ساز جلسات شوراست و جالبتر اینکه با اصلاح‌طلبان دعوا نمی‌کند؛ سراغ رحمت الله حافظی می‌رود. از نزدیکان کامران باقری‌لنکرانی و جبهه پایداری. (اینجا) او یکی از اعضای جناح اصولگرای شورای شهر چهارم است که به عملکرد شهرداری انتقادات جدی دارد.

این روایت از احمد مسجدجامعی هم هست: «می خواهند نشان دهند شورای شهر چهارم مثل شورای شهر اول است و پرحاشیه، اما چنین نیست.»

غیر از این مرتضی طلایی در گفتگویی با خبرآنلاین دراین باره چنین اظهار نظر کرد: قطعا این شایعه تکذیب می شود. البته من نباید تکذیب کنم. اما عنوان کسی که مطلع هستم، تکذیب می کنم. این شایعات توسط برخی افراد و جریانات فضاساز بوجود می آید و بیشتر به هدف ایجاد یک نوع توقع، رکود و شبه افکنی در مسیر کار مدیریت شهری بیان می شود. شهردار تهران منتخب شورای اسلامی شهر تهران است، با قدرت و قوت هم کارش را پیش می برد و همانگونه که در دیداری که با مقام معظم رهبری داشتیم، هم حمایت و هم نظارت هر دو را انجام می دهیم و ایشان هم کارش را انجام می دهد. در ارتباطاتی که میان ایشان و شورای شهر هست، فضای بسیار خوب کاری وجود دارد.

اما یکی از شواهدی که طرفداران استعفای قالیباف بر آن باور دارند، پیش بینی رسیدن به سرنوشتی مشابه کرباسچی است؛ پرونده های مالی که شنیده شده در بخش هایی از قوه قضاییه برای تیم شهرداری وجود دارد. در همین راستاست است که شنیده می شود یکی از پسران قالیباف و یا رییس دفترش بازداشت شده اند. جالب اینکه تا پیش از شایعات بازداشت، قالیباف چندان به خبرهایی درباره استعفایش واکنش نمی داد و هرچه بود از سوی اطرافیانش مثلا محمدهادی ایازی تکذیب می شد.

او اما این بار و پیش از سوال خبرنگاران و در یک سخنرانی به این شایعات رفتنش پاسخ داد: برخی افراد شایعاتی درست می‌کنند، یک روز می‌گویند پسر قالیباف را گرفته‌ و به زندان بردند، یک روز می‌گویند قالیباف امروز یا فردا از شهرداری می‌رود؛ پسر بنده معلمی است که مشغول انجام فعالیت‌هایش است، ما نیز اینجا هستیم و خدمتگزار مردم خواهیم بود.

همچنین او در حاشیه دیدار از نمایشگاه کتاب درپاسخ به سوالی درباره رفتن از شهرداری گفت: با وجود این که برخی ها خواهان خروج من از متن کار هستند، همچنان به وظایف محوله خود عمل می کنم. سابقه من ثابت کرده هرچه از این بحث ها پیش بیاید، از متن کار خارج نمی شوم چرا که مهمترین وظیفه من کارکردن است.

البته مفسران شایعه استعفای قالیباف به دلیل پرونده های مالی شهرداری، بر یک دلیل رسمی تاکید می کنند و البته از یک نکته غافل می شوند؛ به استناد سخنان رییس دیوان عدالت، شهرداری پر شکایت ترین نهاد دولتی و حکومتی از سوی مردم است و البته توجه نمی کنند که تیم مالی شهرداری در دوره قالیباف مدعی است شفاف ترین عملکرد مالی را نسبت به دوره های پیشین داشته است.

محسن رضایی وارد می شود؟
شایعه رفتن قالیباف از شهرداری تهران البته دوباره وقتی جدی تر شد که محسن رضایی به مناسبت روز شوراها قدم در شورای شهر تهران گذاشت و سخنرانی کرد . همین شد که گفتند دوباره رقابت محسن ها برای شهرداری تهران شروع شده است؛ محسن هاشمی، محسن رضایی و محسن مهرعلیزاده. دو نفر اول و آخر گزینه های اصلی اصلاح طلبان برای شهرداری تهران بودند و گزینه دوم البته فقط نامش یکی دوبار در زمان انتخاب شهردار مطرح و سپس فراموش شد.

البته امیرعلی امیری، مشاور رضایی درباره دلیل حضور او در شورای شهر گفته است: حضور محسن رضایی در شورای شورا به دلیل دیدگاه هایی است که آقای رضایی نسبت به جایگاه شوراها و اداره شهر تهران دارد. به نظرم آقای رضایی می تواند منشا تحولات خوبی در شهر تهران و شهرداری باشد. ایشان به خصوص می تواند در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری که به تازگی درباره تهران داشته اند، عمل کند. آقای رضایی دیدگاه های خوبی برای تحقق این موارد دارد.

این درحالی است که پس از حضور و سخنرانی محسن رضایی در شورای اسلامی شهر تهران و طرح برخی شایعات و گمانه‌ها، دفتر او اطلاعیه‌ای صادر کرد: «دعوت شورای اسلامی شهر تهران از دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به مناسبت روز شوراها و تعامل دوسویه بوده و طرح شایعات از سوی برخی محافل سیاسی و رسانه‌ای صرفاً گمانه‌زنی است و تکذیب می‌گردد. بدیهی است اخبار مرتبط به دکتر محسن رضایی صرفاً از طریق مجاری رسمی اطلاع‌رسانی خواهد شد.»