درس بزرگ هاشمی به سیاسیون

هرچه به روز انتخاب دوازدهم نزدیک می‌شویم جای خالی هاشمی رفسنجانی در فضای سیاسی کشور بیشتر به چشم می‌آید. کسی که مرور زندگی سیاسی او می‌تواند درسی برای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باشد. بسیاری از ناظران سیاسی بر این باور هستند که اگر فلان نامزد رد صلاحیت شود رسما از صحنه سیاسی کشور حذف خواهد شد یا اگر فلانی بازنده انتخابات باشد دیگر در سپهر آینده سیاست ایران جایی نخواهد داشت.

بررسی رفتار سیاسی هاشمی نشان می‌دهد نه رد صلاحیت و نه رای نیاوردن نمی‌تواند نقطه پایانی به زندگی سیاسی یک سیاستمدار باشد. بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 بسیاری بر این باور بودند که بهتر است هاشمی دیگر وارد فضای سیاسی و انتخاباتی کشور نشود. برخی می‌گفتند رای مردم نشان داده است هاشمی تمام شده است. حتی عده‌ای تلاش می‌کردند او صندلی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را هم رها کند و مثلا به قم برود و به درس و بحث خود بپردازد.

هاشمی اما زندگی سیاسی خود را ادامه داد. حتی حضور پررنگ‌تر از دهه 70 در دهه 80 در فضای سیاسی کشور داشت. او دقیقا بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال 84 در انتخابات مجلس خبرگان دوره چهارم شرکت کرد و به عنوان رای اول مردم تهران راهی این مجلس شد.

شکست در انتخابات ریاست جمهوری نهم باعث نشد، هاشمی صحنه رقابت را کنار بگذارد و فضا را برای رقبای خود خالی کند. او هیچگاه نگفت این آخرین حضور من در یک انتخابات است. هاشمی هرجا فکر می‌کرد می‌تواند در مقابل جریان تندروی در کشور بایستد وارد صحنه می‌شد. حتی اگر با سیل تهمت‌ها و بی مهری‌ها روبرو شود.

هاشمی به جز شکست یکبار طعم تلخ رد صلاحیت را هم چشیده است. مردم در سال 92 مشتاق آمدن هاشمی بودند. گویی بسیاری تنها راه نجات کشور را حضور هاشمی می‌‎دانستند. هاشمی در روز آخر ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری سال 92 وارد صحنه رقابت شود و خبر آمدنش همچون زلزله‌ در کشور پیچید.

هاشمی آمد اما شورای نگهبان با توجه به شرایط سنی او، صلاحیت آیت‌الله را برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری احراز نکرد. واکنش هاشمی به ردصلاحیتش جالب بود. ناطق نوری نحوه برخورد هاشمی با خبر ردصلاحیتش را اینگونه روایت می‌کند:«وقتی خبر رد صلاحیتم اعلام شد، آرام ترین شب زندگی ام بود؛ چرا که باری از دوش من برداشته شد و وظیفه ام را هم انجام دادم. من از آیت الله هاشمی پرسیدم حالا می خواهی چه کنی و ایشان پاسخ داد مردم را به پای صندوق رای دعوت می کنم زیرا انقلاب و نظام است که اهمیت دارد.»

هاشمی با وجود رد صلاحیت با نظام و مردم قهر نکرد. او رد صلاحیت شد اما از روحانی حمایت کرد. حمایت او باعث شد حسن روحانی به کرسی ریاست جمهوری برسد. هاشمی بعد از ردصلاحیت از یک نامزد ریاست جمهوری تبدیل به فردی رییس جمهور ساز شد. او از یک تهدید برای خود فرصت ساخت.

هاشمی در سال 94 بازهم در انتخابات مجلس خبرگان شرکت کرد. توانست با بالاترین رای در طول تاریخ مجلس خبرگان راهی این مجلس شود و بعلاوه آن فهرست مورد حمایت خود را هم وارد مجلس کرد.

هاشمی استاد تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها بود. نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید زندگی او را سرلوحه خود قرار دهند و فکر نکنند با یک رد صلاحیت و یا یک شکست زندگی سیاسی‌شان به پایان می‌رسد. شاید بتوان گفت مرگ تنها پدیده‌ای است که می‌تواند یک سیاستمدار را از دنیای سیاست جدا کند.