حسن روحانی

پارسینه - مجید ترابی: حسن فریدون روحانی در سال ۱۳۲۷ در شهر سرخه در شهر سمنان زاده شد. در سال ۱۳۴۰در سن ۱۳ سالگی به قم رفت و تحصیلات حوزوی خود را آغاز کرد.

از استادان وی در حوزه علیمه قم می‌توان از افراد زیر نام برد: خارج فقه و اصول: سید محمد محقق داماد، مرتضی حائری یزدی و سید محمدرضا گلپایگانی سطح عالی: سلطانی، محمد فاضل لنکرانی و شیخ محمد شاه‌آبادی

او در فاصله سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۱ در کنار تحصیل درس‌های حوزوی موفق به اخذ لیسانس حقوق از دانشگاه تهران شد. وی در سال ۱۳۵۷ برای ادامه تحصیلات به بریتانیا رفت و در آنجا به ترتیب درجهٔ فوق لیسانس حقوق عمومی و دکترای حقوق اساسی را از دانشگاه گلاسگو گرفت.

از شروع جریان‌های انقلاب ۱۳۵۷ ایران در سال ۱۳۴۱ فعالیتهای خود را آغاز کرد. نخستین بار در سال ۱۳۴۳ دستگیر شد و در طول مبارزه بارها دستگیر و ممنوع‌المنبر گردید .

پس از پیروزی انقلاب مسئولیت‌های مختلفی را بر عهده گرفت. در پنج دوره قانونگذاری به عنوان نماینده مجلس شورای اسلامی و در دوره‌های اول و دوم به عنوان رئیس کمیسیون دفاع و در دوره‌های چهارم و پنجم به عنوان رئیس کمیسیون سیاست خارجی و نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی حضور داشت. همزمان از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۴خورشیدی، در سمت معاونت فرماندهی جنگ و از سال ۱۳۶۴ تا سال ۱۳۶۷ خورشیدی در سمت رییس ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، در دوران جنگ فعالیت داشت. وی همچنین از سال ۱۳۶۵ تا سال ۱۳۷۰ فرماندهی پدافند هوایی کل کشور را بر عهده داشت. عضو هیأت امنای دانشگاه تهران و منطقه شمال از سال ۱۳۷۴ تا سال ۱۳۷۸ و عضو شورای سرپرستی صدا و سیما از سال ۱۳۵۹ تا سال ۱۳۶۲ از دیگر مسوولیتهای وی در دوران پس از انقلاب بوده‌است.

پس از بازنگری قانون ‏اساسی جمهوری اسلامی ایران و تشکیل نهاد شورای‌عالی امنیت ملی تاکنون، سمت نمایندگی مقام رهبری را در این شورا در اختیار دارد. وی به مدت ۱۶ سال و در دوره‌های ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی از سوی این دو به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران فعالیت کرد. وی همچنین از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیسیون سیاسی، دفاعی و امنیتی این مجمع می‌باشد.

در انتخابات میان‌دوره‌ای سومین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۲۹ بهمن ‏۱۳۷۸ از حوزه انتخابیه استان سمنان به نمایندگی مجلس خبرگان رهبری برگزیده شد. در سال ۱۳۸۵ هم به عنوان نماینده تهران به عضویت این شورا برگزیده شد. همچنین از سال‏۱۳۷۱ تا کنون رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است.

روحانی درباره خود می نویسد: اینجانب حسن روحانی در 21 آبان ماه 1327 در سرخه سمنان دیده به جهان گشودم. تحصیلات حوزوی سطح و خارج را در حوزه علمیّه قم گذراندم. درس خارج فقه و اصول فقه را در محضر اساتید بزرگ و مراجع عظام به ویژه آیت الله‌العظمی محقّق داماد، آیت الله العظمی شیخ مرتضی حائری و آیت الله‌العظمی سیّدمحمد رضا گلپایگانی تلمّذ نمودم... در کنار درسهای حوزوی به تحصیلات علوم جدید نیز همّت گماشتم و موفّق به اخذ لیسانس حقوق از دانشگاه تهران شدم. آنگاه برای ادامه تحصیلات جدید به انگلستان رفتم و موفق به اخذ دکترا شدم.

او در سال‌های‌ 1354 تا 1357 بعنوان یکی‌ از مشهورترین‌ سخنرانان‌ کشور در مجامع‌ دینی‌ و سیاسی‌ شناخته‌ می‌شد.

همچنین از روحانی بعنوان نخستین کسی نام برده می شود که از آیت الله سیدروح الله خمینی با عنوان "امام" یاد کرد.

گویا او در یکی از سخنرانی های خود به مناسبت شهادت مرحوم مصطفی خمینی در سال 56، این لقب را برای امام راحل به کار برد که بعدها نیز فراگیر شد.

روحانی چپ است یا راست؟

یکی از مهمترین سوالات همیشگی پیرامون شخصیت حسن روحانی این بوده است که وی اصولگراست یا اصلاح طلب؟

در واقع نمی توان از نوع مسئولیت ها یا موضع گیری های سیاسی او به این برداشت رسید که روحانی واقعاً چپ بوده است یا راست؟ آنچه مسلم است حسن روحانی یکی از منتقدان بیشمار محمود احمدی نژاد بوده و هست.

روحانی همواره در سمت هایی قرار داشته که با سیاست های کلان نظام مرتبط بوده اند. سمت هایی مثل دبیر شورایعالی امنیت ملی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس پدافند هوایی و ...

اما در مجموع اِماره هایی راجع به این روحانی 64 ساله و مسلط به زبان های انگلیسی و عربی وجود دارد که او را در زمره سمپات های هاشمی رفسنجانی قرار می دهد.

روحانی و هاشمی رفسنجانی

از ماه ها قبل که ماجرای دولت وحدت ملی در محافل سیاسی مطرح شد و همگان نیز می دانستند که این تئوری در مابه ازای نظر مثبت آیت الله هاشمی بهرمانی(رفسنجانی) قابل طرح است؛ همواره از "حسن روحانی" بعنوان فرد احتمالی قرارگیرنده در ذیل عنوان کاندیدای وحدت ملی نام برده می شد.

جالب آنکه این نام برده شدن نیز عموماً توسط اصلاح طلبان صورت می گرفت.

همچنین در اوایل تابستان امسال بود که عباسی سلیمی نمین، رئیس دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران در مصاحبه با روزنامه اعتماد، برگی از تاریخ را بازخوانی کرد که با حسن روحانی و رابطه شخص او با آیت الله هاشمی رفسنجانی مرتبط بود.

سلیمی نمین گفته بود: آقای حسن روحانی در سخنرانی خود در سرخه گفتند: شخصیت‌های بزرگ مانند آقای هاشمی نباید در چارچوب قانون محدود شوند و به خاطر محدودیت قانونی، کشور از وجود ایشان محروم شود. بعد هم آقای مهاجرانی بحث‌های مادام‌العمر شدن ریاست‌جمهوری را مطرح کرد.

نام حسن روحانی البته در خاطرات آیت الله هاشمی نیز به چشم می خورد.

آیت الله هاشمی در برگی از خاطرات سال 68 خود درباره او اینطور می نویسد: " ظهر دکتر [حسن] روحانی آمد. نظراتی درباره کابینه آینده ارائه نمود".

روحانی همچنین از سال 71، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. مرکزی در ذیل مدیریت هاشمی رفسنجانی که قبل از روحانی، موسوی خوئینی ها رئیس آن بود. منش و روش روحانی گویا با موسوی خوئینی‌ها نیز متفاوت بوده است.

علیرضا علوی تبار از چهره های اصلاح طلب، در خلال یکی از مصاحبه های خود درباره فعالیت های مرکز تحقیقات مجمع به ماجرای استعفای خوئینی ها و آغاز صدارت روحانی در این مرکز اشاره می کند و می گوید: پس از حضور آقای روحانی در مرکز، فعالیت آنها (معاونت های خوئینی ها) نیز متوقف شد، نه از نظر صوری بلکه از نظر محتوایی و جریان و برنامه ریزان همه چیز تغییر کرد . آقای روحانی وقتی آمد سه گام برداشت. یکی اینکه جلوی رابطه ما با دانشگاهی ها را گرفت. یادم هست قراردادی با آقای بشیریه برای تحلیل موانع توسعه سیاسی درایران داشتیم که پول ایشان را نداد وما مجبور شدیم از منبع دیگری هزینه کار ایشان را تهیه کنم که آبرویمان نرود.درگام دوم برخی پروژه ها را حذف کرد در حوزه اجتماعی پروژه ای که درباره فقر ونابرابری بود حذف کرد.

وی در بخشهای دیگری گفته :از ما می خواست تحقیق درباره جرم زا بودن جامعه را کنار بگذاریم.یا موردی خاطرم هست که درباره پیامدهای سیاستهای تعدیل نوشته بودیم که به افزایش فقر منجر می شود. این تحلیل به سازمان برنامه وبودجه رفت وگفت وگوی خوبی داشت شکل می گرفت که به دستور آقای روحانی متوقف شد.گام سوم ایشان حذف افراد بود.یک روز رفتم مرکز که دم در گفتند گفته اند شمارا راه ندهیم.

دوران پر فراز و نشیب هسته‌ای روحانی

یکی دیگر از حاشیه های بزرگ زندگی سیاسی حجت الاسلام حسن روحانی، پرونده مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای غربی در دوران دولت اصلاحات است.

در آن ایام مردم ایران این خبر را نیز در روزنامه های کشور خوانده بودند:

مهر 1382 _ حسن روحانی پس از انتصاب به عنوان مسئول ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای، در دیداری با البرادعی در تهران، آمادگی ایران را برای پذیرش «پروتکل الحاقی» رسما اعلام کرد.

روحانی البته بعدها و در سال 91 کتابی را تحت عنوان " کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای" که مشتمل بر خاطرات او از سال 82 تا 84 بود را منتشر کرد تا به زعم خود به برخی از انتقادات پاسخ گفته باشد.

وی در صفحه 95 (کتاب) کسانی را که با روند مذاکرات تیم هسته‌ای مخالف بودند و نسبت به آن نقد داشتند به عنوان تندروهای جناح چپ و راست معرفی می‌کند و به راحتی به منتقدین لقب تندرو و افراطی می‌چسباند.!!! و یا در صفحه 104 کسانی که نسبت به بیانیه تهران اعتراض داشتند را با القاب ناپسندی خطاب می‌کند و می‌نویسد: تحرک نیروهای بی تجربه، قدرت طلبی عده‌ای جاه طلب، ترس از اینکه موضوع به نتیجه نهایی نرسد، همه و همه در ایجاد جو بوجود آمده تأثیرگذار بودند.

منظور روحانی از جو بوجود آمده انتقاداتی بود که سالهاست پیش روی روحانی قرار گرفته و همگان از چرایی توقف غنی سازی در آن زمان سوال می نمایند.

در هر حال حسن روحانی رسما پای به عرصه انتخابات ریاست جمهوری نهاده تا شانس خود را برای نشستن بر صندلی اصلی پاستور امتحان نماید. روحانی در این راستا به حمایت هاشمی رفسنجانی و طیف او، اصلاح طلبان میانه رو و اصولگرایان معتدل چشم دوخته است.