طباطبایی‌نژاد: توقف «لاله» سیاسی نیست

محمد مهدی طباطبایی‌نژاد‌ مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی که در اولین نشست رسانه‌ای خود پس از انتسابش به بهانه‌ «جایزه‌ی شهیدآوینی» 6 آبان حضور پیدا کرده بود، ترجیح داد به جای توضیحات جزئی‌تر درباره نحوه برگزاری جشنواره و آثار ارائه شده به سوالات اهالی رسانه پاسخ بدهد.

او در پاسخ به سوالی درباره حضور سینمای مستند در جشنواره فیلم فجر‌ آن هم در شرایطی که این فیلم‌ها آن طور که باید دیده نمی‌شوند‌، بیان کرد: بله، من هم معتقدم فیلم‌های مستند دیده نمی‌شوند اما جشنواره‌ی فیلم فجر معتبرترین ویترین سینما به طور عام است و معتبرترین جشنواره‌ای است که فیلم مستند را اکران می‌کند. اتفاق بدی که در این سال‌ها رخ داده این بوده است که فیلم مستند در حاشیه‌ی جشنواره‌ی فجر و به عنوان یک وظیفه اداری مورد توجه گرفته است.

طباطبایی‌نژاد گفت: مشکل ما با جشنواره فجر این است که با سینمای مستند از سر رفع تکلیف برخورد می‌کنند. به طوری که سالن‌های محدودی را با یک نمایش بد و فضایی غریبانه به این فیلم‌ها اختصاص می‌دهند. در حالی که حداقل می‌توان در سینمای مطبوعات و در بین سانس‌های اصلی، نمایش ویژه‌ای را برای آثار منتخب در نظر گرفت.

او با طرح این سوال که چرا در سانس‌های اصلی برج میلاد فیلم‌های مستند خوب نشان داده نمی‌شوند؟ ادامه داد: البته یکبار این اتفاق به اعتبار دوستی‌ها، رخ داد و فیلمی را که اتفاقا فیلم بدی هم بود در سانس اصلی نمایش دادند در حالی که فیلم‌های دیگری که مورد تقدیر قرار گرفته یا جایزه دریافت کرده بودند هم وجود داشت.

او افزود: بنابراین با وجود مشکلاتی که وجود دارد با حذف فیلم‌های مستند از جشنواره فجر قاطعانه مخالفم و البته با این گونه نمایش آن‌ها هم مخالفم، چرا که همانطور که در جشنواره کن فیلم‌های مستند برجسته در سانس‌های اصلی نمایش داده می‌شوند و با استقبال زیادی هم روبرو می‌شوند می‌توان در فجر هم چنین کاری انجام داد.

طباطبایی‌نژاد اضافه کرد: می‌توان حداقل یک بار نمایش مستند در سانس‌های میانی را در برج میلاد امتحان کرد. در واقع می‌شود چند مستند برگزیده را که جایزه معتبر گرفته‌اند در نظر گرفت و حتی آن‌ها را در بخش مسابقه نمایش داد. به نظرم اتفاق درست این است که جشنواره فجر به صورت جدی به سینمای مستند فکر کند، چون یکی از وظایف مدیران فرهنگی تغییر ذائقه است.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در ادامه در پاسخ به اینکه آیا قرار نیست جشنواره‌های متعددی که توسط مرکز برگزار می‌شوند و هزینه‌های زیادی را هم بر دوش مرکز می‌گذارند‌، واگذار شوند‌؟ گفت: ابتدا درباره جایزه شهید آوینی این را بگویم که وقتی اولین دوره این جشنواره در زمان مدیریت آقایان آفریده و لشکری‌پور برگزار شد‌، جشنواره‌ای با نام سینما حقیقت‌ وجود نداشت یعنی اولین دوره این جشنواره به نام مستندهای برتر سال برگزار شد و ما ذیل نام شهید آوینی این جشنواره را برگزار کردیم. با این حال از زمانی که جشنواره حقیقت راه‌اندازی شد، همیشه این بحث مطرح بود که به طور مستقل به سینمای متعهد بپردازیم.

طباطبایی‌نژاد خاطرنشان کرد: این بحث هنوز هم مطرح است که جایزه شهید آوینی به صورت مستقل و هر دو سال یک بار برگزار شود یا اینکه در دل جشنواره سینما حقیقت باشد. ممکن است سال آینده تغییراتی ایجاد شود اما نام این جایزه حتما حفظ خواهد شد، چون شهید آوینی یک نام نیست بلکه یک رسم و مرام است.

او افزود: درباره جشنواره‌های دیگر نیز مرکز گسترش درگیری و دخالت خیلی زیادی ندارد و بیشتر حمایت کننده است. به نظرم این کار هم جزو وظایف ذاتی ما است و در این باره به جشنواره رضوی که بنیاد مستقلی هم دارد می‌توان اشاره کرد که مرکز گسترش از آن حمایت می‌کند.

وی تاکید کرد: با این حال با این مساله موافقم که اگر تمرکز ما به لحاظ مالی و زمانی در یک جشنواره بین‌المللی معتبر که همان سینما حقیقت است،‌ باشد قطعا مفید‌تر خواهد بود.

طباطبایی نژاد در بخش دیگری از این نشست درباره ارتباط مرکز با سینماگران برای ساخت فیلم‌های بلند توضیح داد: یکی از وظایف مرکز گسترش از ابتدا توجه به فیلمسازان اول بود که البته در دو سال آخر دوره مدیریت آقای آفریده به فیلم‌های دوم فیلمسازان نیز توجه می‌شد چون خیلی‌ها معتقدند با تولید یک فیلم نمی‌توان به طور حرفه‌ای وارد عرصه فیلمسازی شد. من شخصا مشتاقم که این اتفاق بیفتد، اما حمایت از فیلم‌های اول به عنوان یک وظیفه اداری هنوز به من ابلاغ نشده و بررسی‌هایی در سازمان سینمایی در حال انجام است که شاید بخشی از این کار به بنیاد سینمایی فارابی واگذار شود یا اینکه مسئولیت دیگری را برای ما در نظر بگیرند.

مدیرعامل مرکز گسترش همچنین درباره وضعیت شبکه تلویزیونی مستند با توجه به فعالیت و استقبالی که از شبکه‌های خارجی مثل «من و تو» می‌شود‌، گفت: من هم مستندهای شبکه‌های دیگر از جمله «من و تو» را می‌بینم و معتقدم آن چه ما در اختیار داریم به لحاظ کیفی و مضمونی با آثار آن‌ها قابل مقایسه نیست و در درجه بالاتری از کیفیت قرار دارد، اما مشکلی که در ارتباط با تلویزیون وجود دارد این است که آن‌ها در حوزه آثار سینمایی خیلی راحت، حق رایت را پرداخت می‌کنند و مشکلی ندارند اما در حوزه مستند چنین اتفاقی نیفتاده است.

او ادامه داد: به زعم من با توجه به اتفاقات ناخوشایندی که به ویژه در بخش بودجه برای تلویزیون افتاده، شرایطی پیش آمده است که دامن شبکه مستند و بعد هم مستندسازان را گرفته است.

وی گفت: باید یک بار با همکارانمان در تلویزیون تعریف دقیقی از حق رایت سینمای مستند را تهیه کنیم تا پس از آن حتی اگر خواستیم فیلم مستندی را به تلویزیون هدیه دهیم، میزان سقف و کف حق رایت آن فیلم مشخص باشد.

طباطبایی‌نژاد خاطرنشان کرد: اینکه گفته می‌شود شبکه مستند موفق نبوده یکی از دلایلش این است که از سینمای مستند کمک نگرفته است و همانند سایر شبکه‌های تلویزیون به صورت تولیدی عمل کرده است. در حالی که اگر من مدیر این شبکه بودم به جای تولید، همه بودجه‌ی خود را به خرید آثار مستند اختصاص می‌دادم.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسد آفت سیاست‌زدگی که در جامعه وجود دارد در توقف تولید «لاله» نیز وجود داشته است‌، گفت: من وابسته به هیچ گروه سیاسی و جناحی نیستم بلکه در مرکز گسترش نگاه حرفه‌ای و تولیدی به آثار تولید شده دارم. بنابراین مطلقا هیچ نظر سیاسی در تعلیق فیلم «لاله» نبوده‌، و هرزمان که ابهامات برطرف شود و به لحاظ عقلایی امکان ادامه کار فراهم شود‌، آن را دنبال می‌کنیم. در این باره مدیر مالی مرکز به طور جدی به دنبال تدارک شرایطی برای حل و فصل معقول این فیلم است، اما تاکید می‌کنم سرسوزنی نگاه سیاسی درباره این فیلم وجود نداشته و تنها مسیر تهیه و تولید فیلم دارای اشکال بود.

او درباره اینکه قرار بود در زمان مدیریت جواد شمقدری مرکز گسترش به بنیاد تغییر پیدا کند،‌ هم گفت: هیچ تصمیمی درباره تغییر نام مرکز نداریم و فکر می‌کنم نام خیلی خوبی هم دارد.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی درباره بودجه مرکز برای بخش تولید با تاکید براینکه بزرگترین آسیب را در این بخش در صورت نبود اعتبار مستندسازان خواهند خورد گفت: در این باره دکتر ایوبی قول مساعد داده و امیدوارم از اوایل آذرماه چرخه تولید شوراهای مرکز راه‌ بیفتد و بتوانیم با مقدوراتی که داریم، مسیر تولید را جدی دنبال کنیم. درباره بودجه جایزه شهید آوینی هم تاکید می‌کنم که آن را با حداقل بودجه برگزار می‌کنیم.

طباطبایی‌نژاد همچنین درباره تمرکز‌دایی جشنواره‌ها از تهران برای جذب مخاطب بیشتر همانند آنچه برای جشنواره کودک در اصفهان رخ می‌دهد بیان کرد: بارها درباره سینما حقیقت به این موضوع فکر کرده‌ایم که آن را در یکی از شهرستان‌ها برگزار کنیم، اما شرایط مالی و اینکه 80 درصد مخاطبان ما در این حوزه که همان مستندسازان باشند، در تهران ساکن هستند‌، مانع از اجرایی شدن این فکر شده است. همچنین هزینه انتقال سنگین است و به همین دلیل تا هفتمین دوره جشنواره سینما حقیقت چنین اتفاقی میسر نشده است.

او ادامه داد: با این حال جشنواره‌های دیگری مانند «میلاد سرخ» یا «رویش» در شهرستان‌ها برگزار می‌شوند و مرکز گسترش حمایت کننده آن‌ها است.