کیهان: سلبریتی های امروز به جز «صورت زیبا»، «قد رعنا» و «چشم فریبا» هنر دیگری ندارند

اهمیت سلبریتی‌ها به واسطه دایره نفوذ و تاثیرگذاری گسترده آنها در بین اقشار جامعه است. از این منظر، نخبگان علمی، فرهنگی، اجتماعی - اندیشمندان، عالمان دینی، هنرمندان اصیل و ادیبان - باید در شمار سلبریتی‌های جامعه امروز ما باشند. چنان‌که در دهه اول انقلاب شخصیت‌هایی امثال آیت‌الله طالقانی، علامه طباطبایی، استاد مطهری، شهید بهشتی، و شاعران و نویسندگانی همچون دکتر شریعتی، جلال آل احمد، طاهره صفارزاده، علی موسوی گرمارودی، و... بزرگ‌ترین سلبریتی‌های جامعه بودند. شخصیت‌هایی که به واسطه برخورداری از فضیلت‌های انسانی، قابلیت‌های علمی و دینی، و توانمندی‌های فرهنگی و هنری، اسوه و الگو بودند و در بین مردم کوچه و بازار مقبولیت و محبوبیت ویژه‌ای داشتند.
سلبریتی و شبه سلبریتی
ولی آنچه که امروز در جامعه شاهد آنیم، چیز دیگری است. این واقعیتی غیرقابل انکار است که امروز فرزانگان و فرهیختگان جامعه ما - با وجود تمام فضیلت‌ها و قابلیت‌هایی که دارند - سلبریتی‌های گمنامند، و با کمال تاسف کسانی عنوان «سلبریتی» را یدک می‌کشند که جز «صورت زیبا»، «قد رعنا» و «چشم فریبا» هنر دیگری ندارند. کسانی که به مدد قدرت جادویی رسانه‌های تصویری و شبکه‌های اجتماعی، عنوان سلبریتی را غصب کرده اند، حال آنکه بیشتر «شبه سلبریتی» هستند تا سلبریتی.
از منظر تحلیل‌های جامعه شناختی، شبه سلبریتی‌ها قدرت و محبوبیت خود را نه به واسطه برخورداری از علم وهنر و قابلیت‌های شاخص فردی و اجتماعی، بلکه بیشتر به مدد قدرت جادویی رسانه‌های تصویری(سینما، تلویزیون، شبکه‌های اجتماعی، و...) کسب کرده‌اند. شاخص‌ترین ویژگی این شبه سلبریتی‌ها «متفاوت‌نمایی» و عبور از «خط قرمز»‌های اجتماعی است. متفاوت‌نمایی از طریق ساختارشکنی‌های فرهنگی، اجتماعی، دینی و هنری به قصد بیشتر«دیده شدن». در واقع شبه سلبریتی‌ها شهرت کاذب خود را مدیون حرکت در مسیر مخالف آب به قصد بیشتر دیده شدن هستند. این متفاوت‌نمایی به واسطه: ادبیات غیر متعارف، پوشش غیرمتعارف، آرایش غیر متعارف، مدل موی غیر متعارف، و در نهایت «سبک زندگی غیرمتعارف» صورت می‌گیرد. حضور عریان بعضی از بازیگران زن در مراسم افتتاحیه یا اختتامیه یک جشنواره سینمایی، افراط در استفاده از واژگان بیگانه در مجامع رسمی، استفاده از واژگان سخیف کوچه بازاری در محاورات روزمره، حضور در برنامه‌های رسمی با آرایش‌های ناهمگون و ناهمخوان با فرهنگ بومی و ملی - بخصوص مدل موهای عجیب و غریب - همه و همه نمادهایی برای این «متفاوت‌نمایی» به قصد تسخیر قلب‌ها و چشم‌ها، کسب محبوبیت اجتماعی، و جمع‌آوری لایک و فالوور در فضای مجازی است. این واقعیتی غیرقابل انکار است که امروز صحنه گردان فرهنگ جامعه بازیگرانی هستند که از صبح تا شام در خلوت خانه‌ها و خانواده‌ها حضور دارند و به عنوان «سلبریتی» آنچه را که خود می‌پسندند به دیگران می‌آموزند و فرهنگ سازی می‌کنند. بازیگرانی که ذوق و ذائقه خود را به جامعه تزریق می‌کنند و همه را به رنگ خود در می‌آورند.
فرصتی که به «تهدید» تبدیل می‌شود
از منظر رفتارشناسی اجتماعی، داستان شبه سلبریتی‌ها نیز دقیقا از همین جا تبدیل به یک آسیب و تهدید اجتماعی می‌شود، به واسطه استفاده از شگرد «متفاوت‌نمایی» و «هنجارشکنی»‌های بی‌مبنای فرهنگی. این متفاوت‌نمایی رفته رفته منجر به استحاله فرهنگی و رفتارسازی غلط در لایه‌های میانی - بخصوص گروه‌های سنی نوجوان و جوان - جامعه می‌شود. زیرا نوجوانان و جوانان بیش از سایر اقشار اجتماعی مستعد تاثیرپذیری و الگوبرداری از شبه سلبریتی‌ها هستند. این آش به قدری شور شده است که نسل امروز در حالی که از جزیی‌ترین و خصوصی‌ترین مسائل مربوط به بازیگران سینما و تلویزیون آگاهند، نام بسیاری از مفاخر و مشاهیر علمی و فرهنگی خود را نمی‌دانند و بدتر از همه اینکه هیچ نیازی هم به شناخت آنان در خود احساس نمی‌کنند! مفاخر و مشاهیر معاصر که جای خود. از همین روست که اصحاب فکر و فرهنگ و شاعران و نویسندگان - که نخبگان واقعی جامعه هستند - برای نسل امروز بیگانه‌اند. چرا که مسئولان و متولیان فرهنگی در طول چهل سال گذشته، تلاشی درخور و شایسته در جهت معرفی و چهره سازی از آنان به عمل نیاورده‌اند.
نتیجه این تعلل و بی‌تفاوتی آن است که امروز در رسانه ملی در حالی که شاهد بازبخش مکرر برنامه‌ها و سریال‌های تکراری و تاریخ مصرف گذشته هستیم، برای معرفی شاعران، نویسندگان و هنرمندان اصیل انقلاب برنامه‌های جذاب و هوشمندانه‌ای نداریم. صداوسیما در حالی که برای اختصاص چندین ساعت به برنامه‌های آشپزی در طول شبانه‌روز هیچ محدودیتی ندارد، برای پخش کامل شعرخوانی‌های جشنواره شعر فجر و دفاع مقدس دچار ضیق وقت می‌شود! علت این بی‌مهری نیز اظهرمن الشمس است، چون برنامه آشپزی اسپانسر دارد، و جشنواره مظلوم شعر فجر و دفاع مقدس نه! البته این تعلل و کوتاهی تنها به صداوسیما محدود نمی‌شود. سایر نهادهای بزرگ فرهنگی نیز در این حوزه کارنامه قابل دفاعی ندارند. اگر هم در طول این چهل سال در حوزه فرهنگ و هنر اتفاقی افتاده - چنانکه مقام معظم رهبری نیز در دیدار با اهالی شعر و ادب‌اشاره کردند - خارج از دایره نهادهای حکومتی و توسط افرادی معدود و انگشت شمار بوده که درد و دغدغه فرهنگی داشته‌اند.
رسانه ملی و آداب «مهرورزی»با اصحاب فکر و فرهنگ
به راستی آیا بعد از چهل سال زمان آن فرا نرسیده است که مسئولان و سیاست گذاران فرهنگی برای اعاده حیثیت از فرهنگ و ادبیات انقلاب و پاک کردن غبار مهجوری و گمنامی از چهره شاعران و نویسندگان نجیب و اصیل انقلاب گامی درخور و شایسته بردارند؟ آیا زمان آن فرا نرسیده است که رسانه ملی آداب «مهرورزی» با اصحاب فکر و فرهنگ را بیاموزد و با شاعران و نویسندگان مثل برادران ناتنی رفتار نکند؟ رهبر معظم انقلاب در طول چهل سال گذشته بارها و بارها بر توجه به شعر و ادبیات و سرمایه‌گذاری در این حوزه تاکید کرده‌اند. اکنون زمان آن است که صداوسیما با ساخت برنامه‌هایی فاخر و هدفمند، برای معرفی ادبیات انقلاب به مطالبه رهبری لبیک اجابت بگوید. برنامه‌هایی که با معرفی شایسته هنرمندان و ادیبان فرهیخته این مرز و بوم، بیننده را پای این صفحه جادویی میخکوب کند. برنامه‌هایی شایسته و اندیشیده با لحاظ همه مولفه‌هایی زیباشناختی و جلوه‌های تصویری، برنامه‌هایی در تراز فرهنگ انقلاب اسلامی و در راستای پاسداشت فرهنگ و ادب و تکریم ادیبان انقلاب. اگر امروز و بعد از گذشت چهل سال باز هم در تحقق این مهم تعلل و کوتاهی کنیم، مطمئن باشید که فردا فرصتی برای جبران نخواهیم داشت و در فردای تاریخ نصیب ما چیزی جز حسرت و پشیمانی و دریغ نخواهد بود.