تیشه‌ بر قلب میراث ۵ هزار ساله آمل

به گزارش پارسینه، قصه‌ی شهر باستانی قزوین و تخریب لایه‌های باستانی‌اش برای ایجاد پارکینگ، این‌بار گریبان آمل و شهر قدیمی‌اش در استان مازندران را گرفته است. شهری که از 10 هکتار لایه‌های باستانی حالا فقط 3.5 هکتارش باقی‌مانده که شنیده می‌شود آن هم با صدور رای دیوان عدالت اداری برای خروج از ثبت، می‌خواهند تخریبش کنند و به نظر می‌رسد هیچ دستگاهی حتی شورای شهر هم نمی‌تواند از این اقدام جلوگیری کند.

«باغ توکلی» در محله پایین بازار آمل، تاریخ این شهر کهن در قبل و بعد از اسلام را در خود دفن کرده است، این شهر که در 13 اردیبهشت 1378 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، در اطراف خود سه اثر بزرگ تاریخی و فرهنگی ایران یعنی «ناصرالحق» (به عنوان پرچمدار حکومت علویان در سرزمین طبرستان)، «آرامگاه و برج شمس آل‌رسول» (از دانشمندان و پزشکان شهیر ایرانی در آتشکده دوره ساسانیان) و بقعه «میرحیدر آملی» (عارف و صوفی و مفسر شیعه دوازده امامی قرن هشتم) را در خود جای داده است.

اما از مدتی پیش با حکم دیوان عدالت اداری مبنی بر خروج «باغ توکلی» از فهرست آثار ملی، با شکایت مالک شخصی این باغ، احتمال تفکیک باغ و تخریب آن هر روز بیشتر می‌شود، تا حدی که حتی شورای شهر و اداره میراث فرهنگی شهرستان آمل هم برای جلوگیری از این اتفاق، با ایجاد یک کمپین حمایتی از حفظ بقایای تاریخ آمل تلاش می‌کنند.

«خسرو ابراهیم‌زاده»، رئیس شورای شهر آمل در این زمینه با اعتراض به خطری که شهر باستانی آمل را تهدید می‌کند، به خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا گفت: تنها قطعه زمین باقیمانده از شهر باستانی و میراث کهن شهرستان آمل پس از شکایت مالکان از فهرست آثار ملی خارج شده و احتمال آن وجود دارد که مالکان پس از تفکیک زمین، در مراحل بعدی اقدام به درخواست تغییر کاربری کنند، که با این اتفاق آمل بخش زیادی از هویت و تاریخ خود را از دست می‌دهد.

وی در ادامه از ایجاد یک کمپین توسط شورای شهر آمل برای جمع‌آوری امضای مخالفان با هر نوع تخریب و تفکیک باغ توکلی خبر داد.

ابراهیم‌زاده همچنین به ارسال نامه‌ای به دفتر رئیس جمهوری با امضای 80 نفر از مدیران و فعالان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و چهره‌های علمی و نخبگان استان مازندران اشاره کرد و گفت: بر اساس تحقیقات در ضلع غربی ناصرالحق با عمق ۵۰ سانتی‌متر، حدود ۲۶۷ سکه کشف شده است، همچنین در این شهر حدود ۱۶ نقطه گمانه‌زنی جانمایی شده است که در 12 نقطه آن به آثار تاریخی که سندی بر قدمت این منطقه است، برخورده‌اند.

وی احداث نخستین پایگاه باستان‌شناسی ایران و راه‌اندازی سایت موزه‌های تاریخ کشور در شهر قدیم آمل را از جمله اقداماتی دانست که به واسطه حضور این شهر قدیمی می‌توان در این بخش از شهر ایجاد کرد.

به گزارش ایسنا، در کنار پررنگ بودن این احتمال در شهر قدیمی آمل، ساخت‌وسازهای انجام شده زیادی که با ارایه سند مالکیت، احداث جاده و خیابان‌ها صورت گرفته نیز آسیب‌های زیادی به شهر قدیم ساسانی رسانده است، اما متاسفانه جلوی پیشرفت این ساخت و سازها گرفته نشده است.

با این وجود در حال حاضر جلوگیری از تخریب این شهر باستانی، امروز به دغدغه مسئولان مدیریت شهری و میراث فرهنگی آمل تبدیل شده و آنها خواستار توجه و رسیدگی به شهر باستانی‌شان هستند.

مسئولان شهری آمل معتقدند امروزی‌ها شاید از ساخت‌وسازهای اطراف این زمین از ما بگذرند، اما آیندگان به دلیل نابودی تاریخ و هویت سرزمین‌مان از ما پاسخ بخواهند.

به گزارش ایسنا، در نامه‌ای که 27 دی‌ماه 80 نفر از مسئولان شهری و افراد مختلف آمل امضا کرده و به دفتر رئیس جمهور فرستاده‌اند، آمده است:

«در روزگاری که کشورهای پیشرفته جهان با سندسازی و تبلیغات رسانه‌ای سعی در ریشه‌دار نشان دادن داشته‌های اندک فرهنگی و اجتماعی کهن خویش دارند و حتی در همسایگی ما در شیخ‌نشین‌های جدیدالتاسیس خلیج تا ابد پارس، مسوولین امر با هزینه‌های سرسام‌آور و ساخت و سازهای جدید ابنیه باستانی و حتی با سرقت شخصیت‌های علمی، فرهنگی و ادبی ایران زمین، تلاش وافری در جهت پربار نشان دادن هویت تاریخی سرزمین خویش می‌نمایند، اوضاع در شهر ما روال وارونه‌ای طی می‌نماید.

در قلب کهن‌شهر آمل که دارای قدمت سکونت پنج‌هزار ساله بوده و کماکان زندگی شهری در آن جریان دارد و در تنها قطعه زمین باقیمانده از شهر باستانی آمل (موسوم به باغ توکلی به مساحت ۴۶ هزار متر مربع) در محله پایین بازار آمل که در مورخه ۱۳/۲/۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۳۳۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، به دنبال صدور سند ملکی در گذشته، متاسفانه در این روزها شاهد این موضوع بودیم که با شکایت مالکین و رای دیوان محترم و با استدلال به اینکه این ملک شخصی است و مغایر با یک نظریه شورای نگهبان است از فهرست آثار ملی خارج شده است.

این رای در حالی صادر شده که در این مکان شاهد فعالیت‌های ابتدایی و گمانه‌زنی‌هایی از سوی میراث فرهنگی در گذشته بوده و آثار متعددی از دوره‌های مختلف تاریخی در آن بدست آمده است و این روزها مالیکن باغ توکلی با استناد به رای دادگاه از شهرداری آمل درخواست تفکیک و تغییر کاربری کرده‌اند.

طبق پیگیری‌های انجام شده توسط مسوولین شهری، تنها راه جلوگیری از نابودی میراث فرهنگی بجامانده از شهر کهن آمل خریداری آن از صاحب ملک می‌باشد که با توجه بودجه اندک شهرداری آمل راهکاری جز تامین مالی از منابع ملی یا استانی ندارد.

جناب آقای رییس جمهور،

ما مردم مازندران، دیار علویان بنابر قاعده حب‌الوطن من‌الایمان، تخریب این باغ را تخریب بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی ایران اسلامی می‌دانیم و برای جلوگیری از نابودی آخرین نشانه‌های حضور دیرپای علویان در آمل (که نخستین خواستگاه علویان در ایران بوده است) دست یاری به سوی حضرتعالی و دولت تدبیر و امید فراز می‌کنیم.

به نمایندگی از مردمان عالم‌پرور و فرهنگ دوست شهر هزارسنگر آمل پیشنهاد می‌شود در این باغ، پس از تملیک، انجام کاوش‌های تاریخی، اتمام مطالعات و بررسی‌ها، جمع آثار و ساماندهی و تجهیز، سایت موزه آمل (شبیه به سایت موزه گوهر تپه بهشهر و یا سایت موزه عصر آهن تبریز) احداث گردد.

امیدواریم به تاسی از حدیث شریف نبوی "کلکم راع و کلکم مسوول عن رعیته"، این درخواست مورد توجه حضرتعالی و مسوولین مربوطه قرار گیرد. »