تکلیف فطریه میهمان شب عید فطر چیست؟

در آستانه عید سعید فطر تعدادی از مراجع عظام تقلید نظر خود در مورد میزان زکات فطره و کفاره روزه و شرایط پرداخت آن در سال جاری و همچنین درباره فطریه میهمان شب عید اعلام کردند.

بر اساس گزارشی که از سوی پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری منتشر شده، فطریه عبارت است از سه کیلو طعام غالب هر مسلمان اعم از جو، گندم و برنج و اقلامی که به‌عنوان طعام محسوب می‌شوند. بر اساس محاسبات صورت‌گرفته میزان زکات فطره برای یک نفر با محاسبه سه کیلو گندم، ۷ هزار تومان است و پرداخت این مبلغ به‌عنوان فطریه کفایت می‌کند. اما هم‌وطنان می‌توانند با توجه به برنجی که مصرف می‌کنند، سه کیلو از آن یا معادل قیمت آن را به‌عنوان فطریه بپردازند. اما در هر صورت پرداخت حداقل ۷ هزار تومان برای هر نفر کفایت می‌کند.

موعد پرداخت زکات فطره از غروب روز آخر ماه مبارک رمضان تا ظهر روز عید است و برای کسانی که در نماز عید فطر شرکت می‌کنند، بهتر است قبل از نماز عید این مبلغ را پرداخت و یا از مجموع اموالشان جدا کنند. اما با توجه به استفتای صورت‌گرفته از معظم‌له، واریز زکات فطره قبل از حلول ماه شوال، برای پرداخت‌های اینترنتی که وجوهات به صورت امانت دریافت می‌گردد، مانعی ندارد.

همچنین افرادی که خودشان فقیری را می‌شناسند و از نیازمندی او اطمینان دارند، می‌توانند مبلغ فطریه را به او بپردازند. البته این افراد باید فقط طعام یا پول معادل آن را به فقیر بپردازند و چیزی غیر از طعام و پول مثل لباس و وسایل منزل پذیرفته نیست. همچنین کسانی که از سادات نیستند نمی‌توانند زکات‌شان را به سادات فقیر بپردازند؛ بنابراین شخصی که سید نیست، ولو همسر او سید باشد، نمی‌تواند زکاتش را به سید فقیر بدهد؛ چرا که ملاک فرد پرداخت‌کننده است. همچنین فرد دریافت‌کننده اگر آقایی سید و فقیر باشد، او نمی‌تواند زکات فطره‌ی افراد غیر سید را دریافت کند.

همچنین مبلغ کفاره یک روز قضای روزه با عذر شرعی، مبلغ ۲۰۰۰ تومان و کفاره یک روز قضای روزه عمدی، مبلغ ۱۲۰ هزار تومان است.

همچنین طبق نظر رهبر معظم انقلاب میهمان یک شبه نان خور محسوب نمی‌شود و در صورتی که فردی فقط شب عید فطر مهمان شخص دیگر شده باشد و نانخور میزبان محسوب نشود، فطریه‌اش بر عهده خودش است.

آیت الله مکارم شیرازی

بر اساس فتوای آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی، زکات فطره امسال برای هر نفر بر مبنای قوت غالب گندم مبلغ ۶ هزار تومان و بر اساس قوت غالب برنج خارجی، مبلغ پانزده هزار تومان و برنج ایرانی، مبلغ ۳۰ هزار تومان اعلام شده است.

کفاره روزه غیر عمد (عذر) برای هر روز مبلغ ۲ هزار تومان است که باید به صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد برای هر روز مبلغ یک‌صد و بیست هزار تومان است.

لازم به ذکر است: بر اساس مسئله ۱۴۹۲ رساله توضیح المسائل آیت الله العظمی مکارم شیرازی، زکات فطره بر تمام کسانی که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنی باشند واجب است، یعنی باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذای نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند این‌ها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از این‌ها را بدهد کافی است.

در ضمن بنا بر فتوای این مرجع تقلید اگر کسی تنها در افطار شب عید فطر میهمان دیگری باشد فطریه او به عهده خودش است.

آیت الله صافی گلپایگانی

طبق اعلام دفتر آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی مؤمنان مبلغ معادل یک صاع (۳ کیلوگرم) گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب جهت زکات فطره بپردازند، کفاره روزه غیر عمدی، برای هر روز، یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام مثل گندم می‌باشد، کفاره عمدی، برای هر روز افطار عمدی، اطعام ۶۰ مسکین؛ هر کدام یک مد (حدود ۷۵۰ گرم) طعام، مثل گندم پرداخت شود، با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهر‌های مختلف، متفاوت می‌باشد، لذا روزه‌داران عزیز می‌توانند معادل مقادیر فوق را بر طبق قیمت محل زندگی خود محاسبه کرده و پرداخت کنند.

فتوای این مرجع درباره میهمان هم این است که اگر مهمان پیش از مغرب وارد شود و بگویند امشب نان او را داده هرچند نان خور حساب نشود بر میزبان واجب است.

آیت‌الله وحید خراسانی

فطریه هر نفر یک صاع (تقریباً ۳ کیلوگرم) گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج و مانند این‌ها است که باید به مستحق داده شود و بنا بر احتیاط واجب، این مقدار، از غذای معمول محل فرد باشد و اگر پول یکی از این‌ها را هم به همان میزان بدهد، کافی است، بنابراین به حساب گندم به مبلغ ۶ هزار تومان در ایران برای هر نفر تعیین شده است.

نظر این مرجع تقلید درباره فطریه مهمان اعلام کرده است که فطره میهمانی که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحب‌خانه وارد شده و در وقت وجوب زکات فطره نان خور او حساب می‌شود بر میزبان واجب است.

آیت الله نوری همدانی

مسئول دفتر آیت الله العظمی حسین نوری همدانی در گفتگو با خبرنگار مهر، اعلام کرد: طبق نظر این مرجع تقلید شیعیان زکات فطره امسال برای هر نفر بر مبنای قوت غالب گندم مبلغ ۶ هزار تومان اعلام شده است.

حجت الاسلام محمدحسن شمس ادامه داد: کفاره روزه غیر عمد (عذر) از سوی این مرجع تقلید هم برای هر روز مبلغ ۲ هزار تومان است و روزه عمد برای هر روز ۱۲۰ هزار تومان اعلام شده است.

همچنین بر اساس فتوای این مرجع تقلید چنانچه میهمان قبل از غروب وارد بر صاحب‌خانه شود و آن شب نان‌خور وی باشد، زکات فطره‌اش بر عهدهٔ میزبان است.

آیت الله جوادی آملی

بر اساس نظر آیت الله جوادی آملی مقدار فطریه ۳ کیلو گندم، برنج، خرما و مانند آن یا پول آن که در هر مکانی قیمت خاص خود را دارد.

همچنین نظر این مرجع تقلید درباره فطریه میهمان هم این است که فطریه کسی که اول مغرب شب عید (نه غروب) نان‌خور کسی محسوب شود بر او واجب است. صرف نان او را در شب عید بخورد کافی نیست بلکه باید نان‌خور او حساب شود؛ بنابراین مهمانی که فقط افطار کسی را می‌خورد و نان‌خور او محسوب نمی‌شود فطریه او بر میزبان واجب نمی‌شود.

طبق نظر آیت الله جوادی آملی کسی که پول فطریه را تا ظهر روز عید فطر ندارد قرض کردن بر او واجب نیست هر چند اگر قرض کند و ادا نماید صحیح است. البته اگر قرضی نکرده باشد، بعد از دریافت حقوق باید فطریه را بپردازد.

آیت الله شبیری زنجانی

دفتر آیت‌الله شبیری زنجانی، هم مبلغ ۶ هزار تومان را بابت فطریه هر نفر به حساب گندم تعیین کرده است، کفاره افطار غیر عمدی برای هر روز به حساب گندم ۹۰۰ گرم است که در صورت اطمینان می‌توان قیمت آن را به شخص مستحق داد تا به وکالت از او برای خودش این مقدار طعام بخرد،

همچنین این مرجع تقلید، مبلغ هزار و ۵۰۰ تومان را برای کفاره افطار غیر عمدی و مبلغ ۹۰ هزار تومان را برای افطار عمدی تعیین کرده است.

درباره نظر این مرجع تقلید درباره فطریه میهمان هم آمده است: اگر مهمان بنا داشته باشد مدتی طولانی مهمان باشد - به طوری که بدون هیچ قیدی نان خور به شمار آید - فطره‌اش بر میزبان واجب است، ولی اگر تنها همان شب بیاید واجب نیست.

آیت الله علوی گرگانی

همچنین مسئول دفتر آیت الله العظمی سید محمدعلی علوی گرگانی نیز در گفتگو با مهر درباره میزان فطریه اظهار داشت: زکات فطره امسال برای هر نفر از نظر این مرجع تقلید شیعیان بر مبنای قوت غالب گندم مبلغ ۶ هزار تومان و بر اساس قوت غالب برنج خارجی مبلغ ۱۵ هزار تومان و برنج ایرانی مبلغ ۳۰ هزار تومان اعلام شده است.

حجت الاسلام سید احمد قاضوی ادامه داد: کفاره روزه غیر عمد (عذر) برای هر روز مبلغ ۲ هزار تومان است که باید به‌صورت نان تهیه و پرداخت شود، همچنین کفاره روزه عمد برای هر روز مبلغ دویست هزار تومان است.