نویسنده «شرح اسم» جایزه جلال را پس داد

خبرآنلاین/ زینب کاظم‌خواه: دو هفته پیش پنجمین جایزه جلال آل احمد در حالی برگزار شد که در هیچ بخشی برگزیده نداشت و در آن تنها از پنج کتاب تقدیر شد. این اتفاق با اما و اگرهای فراوانی مواجه گردید، اما مسئولان برپایی جایزه اعلام کردند که آرای داوران تغییری نکرده‌است. حالا با گذشته دو هفته از برپایی مراسم اهدای این جایزه، داوران بخش مستند نگاری به مجید حمیدزاده دبیرعلمی جایزه جلال، نامه‌ای نوشته و اعتراض خود را نسبت به تغییر نتایج داوری در این بخش اعلام کرده‌اند.(اینجا) «شرح اسم» نوشته هدایت‌الله بهبودی، کتابی است که داوران آن را به عنوان برگزیده اعلام کرده بودند، اما در نهایت از این کتاب تقدیر به عمل آمد. هدایت‌الله بهبودی جایزه جلال را به خاطر بی‌حرمتی‌هایی که به نویسندگان و همچنین این کتاب شده، چند روز پس از برگزاری مراسم پس داده بود، اما از رسانه‌ ای شدن این ماجرا جلوگیری می‌کرد.او که مهمان خبرآنلاین بود در مورد پس دادن این جایزه و اتفاقاتی که در آن رخ داده، توضیحاتی داد که می‌خوانید:


چرا جایزه جلال‌آل احمد را پس دادید؟
من جایزه را پس دادم، نه به دلیل خبری که امروز منتشر شد. بلکه مجموعه‌ای از شنیده‌های موثق و مشاهداتی که حین برگزاری مراسم به چشم دیدم، این احساس را در من به وجود آورد که حرمت کتاب «شرح اسم» پاس داشته نشده است. این حرمت جنبه شخصی ندارد، بلکه حیثیت ملی که کتاب «شرح اسم» دارد، بیشتر مرا ترغیب کرد که جایزه را پس دهم. ولی چون ناشر شریک معنوی این جایزه هست، به خودم اجازه ندادم که مستقل اقدام کنم. به همین خاطر جایزه را به همراه یک نامه به ناشر دادم تا به وزیر ارشاد پس بدهد.


خبر دارید که ناشر این جایزه را پس داده یانه ؟
ناشر هم به دنبال مستندات دیگری بود تا نامه جداگانه‌ای بنویسد و به همراه نامه من به شخص وزیر بدهد.


الان که با انتشار اطلاعیه داوران جایزه طبیعتا نیاز به مستند دیگری نیست، چون داوران اعلام کرده‌اند که برگزیده آن‌ها «شرح اسم» بوده‌است.
بله، الان که دیگر به صورت رسمی اعلام شده.


شاید توجیه این باشد که به دلیل مشکلات مالی نتوانستیم جایزه را بدهیم؟
این را خارج از مراسم اظهار کردند که مشکلات مالی اجازه نداد که آن‌چه باید و شاید انجام شود؛ ولی این توجیه درستی نیست. این اولین جایزه‌ای است که شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را تصویب کرده و اجرای آن به ارشاد سپرده است.


به هرحال اسم جلال هم روی این جایزه هست.
بنابراین باید حرمت آن حفظ شود؛ هم به خاطر خود جلال و هم به خاطر نویسندگانی که برگزیده می‌شوند. قبل از مصاحبه هم خدمت شما عرض کردم، اگر وزارت ارشاد اعلام می‌کرد به دلیل مشکلات جایزه را برگزار نمی‌کند، خیلی آبرومندانه‌تر بود تا این که به شکلی ناقص برگزار شود و بی‌حرمتی به نویسندگان باشد.


حتی می‌شد اعلام کنند که جایزه را برگزار می‌کنیم، اما به دلیل مشکلات مالی مبلغ جایزه کاهش پیدا می‌کند. شاید این پذیرفتنی تر بود تا این که آثار برگزیده به آثار تقدیری تقلیل پیدا کنند.
این حرف پذیرفتنی بود. من مایلم آن بخش از شنیده‌ها و مشاهداتم را اعلام کنم. من در دوره اول برگزاری جایزه جلال آل احمد که در تالار رودکی برگزار شد، شرکت کردم، همه چیز نشان از شکوه و فری داشت که برای این نام و جایزه در نظر گرفته‌اند، اما پنج سال بعد این مراسم در یک تالار کوچک برگزار شد که یک سوم صندلی‌هایش خالی بود، این نشان می‌داد شکوهی که باید برای چنین جایزه‌ای به کار می‌رفت، وجود ندارد. مساله دیگر دیگر بی‌حرمتی بود که نسبت به نویسندگان از ابتدای ورود تا انتها صورت گرفت. روال معمول در این برنامه‌ها، چنین است که وقتی برگزیده‌ای وارد می‌شود، راهنمایی‌اش کنند، جایش مشخص شود. این‌ها شاید در نگاه اول مهم نباشد، اما مجموع زحمات تیم برگزار کننده در مراسم اهدای جایزه نمود می ‌یافت.
مساله دیگر نوع اطلاع رسانی جایزه‌ است، بسیاری ازعلاقمندان حوزه کتاب از برپایی آن بی اطلاع بودند و انعکاس آن در مطبوعات و خبرگزاری‎ها هم اصلا در شان نام جلال و این جایزه نبود. تمام این‌ها نشان می‌داد که کار مهم و جدی برای آن انجام نشده‌است. البته ممکن است گفته شود که ما مواجه با حلول عاشورا و تاسوعا بودیم، اما این هم دلیل کافی نیست. چون می‌شد، مراسم را چند روزجلوتر یا عقب‌تر برگزار کرد، جمع این مسائل در کنار هم باعث شد تا برگزاری مهمترین جایزه ادبی کشور در حد یک جایزه دانش‌آموزی تقلیل یابد.
از طرف دیگر حرف‌هایی که مسوولان پشت بلند گو زدند متفاوت بود با آنچه که خارج از جو رسمی گفته‌بودند.


قبل از این باید بگویم که حیثیت کتاب «شرح اسم» با حیثیت «نورالدین پسر ایران» متفاوت است، از نظر من نورالدین یک کتاب خاطره است که که در جای خود بسیار هم برجسته است. «شرح اسم» ماهیت‌اش یک کتاب تاریخی است که مبنای آن تحقیقات مفصلی است که بیش از یک سال انجام آن طول کشیده‌است، در کنار هم قرار گرفتن این دو کتاب اساسا غلط است. وقتی هم این دو در کنار هم قرار بگیرند، ناخودآگاه حق یکدیگر را تحت الشعاع قرار می‌دهند. این سوال بزرگی است که چرا باید این دو کتاب درکنار هم قرار بگیرند.
شنیده بودم با وجود در کنار هم قرار گرفتن این دو کتاب، داوران امتیاز بالای 90 به «شرح اسم» داده بودند، اما نمی‌دانم که چرا به آن توجه نشد، مجموعه این عوامل باعث شد که تصمیم بگیرم که جایزه را پس دهم.



مشروح گفت و گو با هدایت‌الله بهبودی تاریخ نگار و پژوهشگر انقلاب و دفاع مقدس به زودی در خبرآنلاین منتشر می‌شود.