.svg)
همه مردادی‌های سینمای ایران
پارسینه: دومین ماه از فصل تابستان، با تولد سینماگرانی مختلفی همراه است که ار بین آنها جای علی حاتمی ـ شاعر سینمای ایران ـ بسیار خالی است.
از جمله چهره‌ها و هنرمندانی که در مرداد ماه متولد شده‌اند می‌توان به احمدرضا درویش (فیلمساز)، جلال مقامی (دوبلور و مدیر دوبلاژ)، مسعود کیمیایی (نویسنده و فیلمساز)، محمدرضا تخت کشیان (تهیه کننده)، ابوالحسن تهامی نژاد (دوبلور)، حسن حسندوست (تدوینگر)، ملک جهان خزاعی (طراح صحنه و لباس) و محمدرضا شرف‌الدین (فیلمساز)، علی حاتمی (نویسنده و فیلمساز) اشاره کرد.
احمدرضا درویش ۱۳۴۰/ فیلمساز
احمدرضا درویش کارگردان، نویسنده و فیلمساز دوم مردادماه سال ۱۳۴۰ متولد شد و فارغ التخصیل رشته گرافیک و معماری است.
او فعالیت در عرصه سینما را در سال‌های پس از انقلاب و در دهه ۶۰ آغاز کرد و تاکنون کارگردانی و نویسندگی هشت فیلم سینمایی و تهیه کنندگی یک فیلم سینمایی را نیز برعهده داشته است.
از جمله آثار او می‌توان به «رستاخیز»، «دوئل»، «متولد ماه مهر»، «سرزمین خورشید»، «کیمیا»، «آدرخش»، «ابلیس» و «آخرین پرواز» اشاره کرد.
درویش که بیشتر او را به عنوان یکی از کارگردانی می‌دانند که به مضامین جنگ و حاشیه‌ها و اتفاقات این دوران پرداخته است، در آخرین ساخته خود یعنی «رستاخیز» که حدود ۵ سال از ساخت آن می‌گذرد، به قیام عاشورا پرداخته است. این اثر حدود چهار سال گذشته پس از یک روز نمایش در سینماها در پی اعتراضات غیررسمی به دستور وزیر ارشاد وقت اکرانش متوقف شد و به این ترتیب این فیلم که در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، به غیر از همان یک روز، اکران عمومی دیگری نداشته و فعلا بایگانی شده است.
تاکنون چندین اثر از این هنرمند در جشنواره‌های مختلفی کاندید و یا برگزیده دریافت جوایزی شده‌اند که می‌توان از فیلمهای سینمایی «دوئل»، «آخرین پرواز»، «کیمیا» و «سرزمین خورشید» از جمله آثار این فیلمساز هستند که توانسته‌اند برنده جوایزی در جشنواره‌های مختلف سینمایی ایران از جمله جشنواره فجر بشوند.
او در کنار فعالیت‌های هنری، سوابق مدیریتی، داوری جشنواره‌های سینمایی و هم چنین دبیری اولین جشن خانه سینما را هم بر عهده داشته است. از میان آنها می‌توان به مدیرعاملی خانه سینما، عضویت در شورای مرکزی کانون کارگردانان و شورای عالی سیاست گذاری خانه سینما اشاره کرد.
جلال مقامی ۱۳۲۰/ دوبلور و مدیر دوبلاژ
جلال مقامی از دوبلورها و مدیران دوبلاژ سینمای ایران نیز در دوم مردادماه ۱۳۲۰ در شهر تهران متولد شده اما اصالتا اهل کاشان است.
او در کارنامه کاری‌اش به جای چند بازیگر ایرانی مانند فرامرز قریبیان و پرویز پرستویی صحبت کرده و به دلیل آنکه صدایی جوان دارد در فیلمهای سینمایی خارجی بسیاری به جای هنرپیشه‌هایی مانند رابین ویلیامرز، جاستین هافمن، رابرت ردفورد، عمر شریف در فیلمهای «دکتر ژیواگو» و «لورنس عربستان»، نیکلاس کیج، سلمان خان، مایکل کین و ... صحبت کرده است. از دیگر توانایی‌های او دوبله شخصیت‌ها با گویش‌های مختلف است او در فیلم «غزل» (مسعود کیمیایی) با لهجه کردی، در فیلم «جهیزیه برای رباب» با لهجه بوشهری و در فیلمهای دیگری هم با لهجه اصفهانی صحبت کرده است. از مشهورترین آثار مقامی می‌توان به گویندگی‌اش در آثاری چون «شکوه علفزار»، «ارتش سری»، «پوآرو»، «شرلوک هلمز»، «هشدار برای کبری ۱۱ به جای سمیر» اشاره کرد.
جلال مقامی حدود ۱۵ سال مجری برنامه تلویزیونی «دیدنی‌ها» بوده، در هفت فیلم سینمایی ایفای نقش کرده و سرپرست گویندگان نزدیک به ۵۰ فیلم سینمایی بوده است. این هنرمند در سال ۹۳ دچار سکته مغزی شد و بعد از آن به گفته خودش صدایش کمی تغییر کرده است اما اکنون اوضاع جسمی‌اش خوب است. او البته در این مورد می‌گوید که "شنونده در صدایم احساسی ندارد، ولی من خودم احساس می‌کنم صدایم آن‌طور که باید باشد، نشده است. خدا را شکر خیلی نیاز به کار ندارم، ولی در عین حال هنوز این توانایی را در خودم حس می‌کنم که می‌توانم به سرکار برگردم."
مسعود کیمیایی ۱۳۲۰/ نویسنده و فیلمساز
از دیگر مردادی‌های سینمای ایران مسعود کیمیایی فیلمساز پیشکسوت سینمایی است. او که تاکنون نزدیک به ۳۰ اثر سینمایی را کارگردانی کرده، فعالیت در این حوزه را از پیش انقلاب و با دستیاری ساموئل خاچیکیان در فیلم خداحافظ تهران آغاز کرده است.
کیمیایی هفتم مردادماه ۱۳۲۰ در تهران به دنیا آمده است و با وجود آنکه تحصیلات آکادمیک در زمینه سینما ندارد اما به خاطر سبک فیلمسازی و تاثیر گداری‌اش در سینمای ایران، او را از جمله آغازگران موج نو سینمای ایران می‌دانند.
«قاتل اهلی» آخرین ساخته این فیلمساز است که سال گذشته روی پرده سینماها قرار گرفت. از دیگر آثار این فیلمساز می‌توان به قاتل اهلی (۱۳۹۵)، متروپل (۱۳۹۲)، جرم (۱۳۸۹)، محاکمه در خیابان (۱۳۸۷)، رئیس (۱۳۸۵)، حکم (۱۳۸۴)، سربازهای جمعه (۱۳۸۲)، اعتراض (۱۳۷۸)، فریاد (۱۳۷۷)، مرسدس (۱۳۷۶)، سلطان (۱۳۷۵)، ضیافت (۱۳۷۴)، تجارت (۱۳۷۳)، ردپای گرگ (۱۳۷۰)، گروهبان (۱۳۶۹)، دندان مار (۱۳۶۸)، سرب (۱۳۶۷)، تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)، خط قرمز (۱۳۶۰) و همچنین به دیگر فیلم‌هایی چون سفر سنگ (۱۳۵۶)، غزل (۱۳۵۵)، گوزنها (۱۳۵۳)، خاک (۱۳۵۲)، بلوچ (۱۳۵۱)، داش آکل (۱۳۵۰)، رضا موتوری (۱۳۴۹)، قیصر (۱۳۴۸)، بیگانه بیا (۱۳۴۷) اشاره کرد.
او در طول دوران فعالیت‌اش تا کنون هنرمندان و بازیگران بسیاری را به سینمای کشور معرفی کرده است. ناصر ملک مطیعی، فرامرز قریبیان، بهمن مفید، بهروز وثوقی، فریبرز عرب نیا، سعید کنگرانی، فریماه فرجامی، محمدرضا فروتن، فرامرز صدیقی، احمد نجفی، میترا حجار، ساعد سهیلی و ... تنها تعدادی از بازیگرانی هستند که در آثار این هنرمند نقش آفرینی کرده‌اند.
پولاد کیمیایی فرزند این کارگردان است که در چندین فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی نقش آفرینی کرده است. او در حال ساخت و تولید اولین فیلم سینمایی خود نیز هست.
مسعود کیمیایی در سال‌های فعالیت‌اش تاکنون موفق به کسب و یا کاندید دریافت جایزه از جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی شده است. درباره سبک فیلمسازی، آثار و زندگی این هنرمند چند کتاب و مستند نیز نوشته و ساخته شده است.
محمدرضا تخت کشیان ۱۳۳۵/ تهیه کننده
محمدرضا تخت‌کشیان از تهیه‌کنندگان قدیمی سینمای ایران نیز متولد مردادماه است. او در ۱۲ مرداد ۱۳۳۵ متولد شد و در دوران فعالیت‌اش تاکنون تهیه‌کنندگی نزدیک به ۲۰ اثر سینمایی را انجام داده است.
این هنرمند در عرصه تهیه و تولید فیلمهای کوتاه، تجربی و تلویزیونی نیز حضور فعالی داشته و تا کنون چندین فیلم کوتاه و تجربی را تولید کرده است.
یتیم خانه ایران (۱۳۹۴) ، خوابم می‌آد (۱۳۹۰)، زندگی با چشمان بسته (۱۳۸۷)، شکارچی (۱۳۸۷) ، هفت و پنج دقیقه (۱۳۸۷) ، چند روز بعد (۱۳۸۵) ، دستهای خالی (۱۳۸۵) ، کارگران مشغول کارند (۱۳۸۴) ، اسپاگتی در هشت دقیقه (۱۳۸۳) ، ما همه خوبیم (۱۳۸۳) ، قدمگاه (۱۳۸۲) ، دیوانه ای از قفس پرید (۱۳۸۱) ، گاهی به آسمان نگاه کن (۱۳۸۱) ، آرزوهای زمین (۱۳۸۰) ، من ترانه پانزده سال دارم (۱۳۸۰) ، نامه های باد (۱۳۸۰) ، آب و آتش (۱۳۷۹) ، رنجر (۱۳۷۸) ، دو چشم بی سو (۱۳۶۲) از آثار سینمایی است که تخت کشیان تهیه آنها را برعهده داشته. او علاوه بر این آثار سریال تلویزیونی «کلاه پهلوی» را هم برعهده داشته است که برخی از این آثار موفقیت‌هایی را هم در جشنواره‌های داخلی و هم خارجی برای او به همراه داشته باشد.
از مهم‌ترین آنها می‌توان از دریافت دیپلم افتخار بهترین فیلم «ما همه خوبیم» در بیست و سومین دوره جشنواره فیلم فجر، برنده یوزپلنگ نقره‌ای «ما همه خوبیم» در پنجاه و هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم لوکارنو، برنده جایزه ویژه هیئت داوران «من ترانه پانزده سال دارم» در پنجاه و پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم لوکارنو، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم «دیوانه‌ای از قفس پرید» در بیست و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر نام برد.
ابوالحسن تهامی نژاد /دوبلور و مدیر دوبلاژ
ابوالحسن تهامی نژاد از دوبلرها و مدیران دوبلاژ پیشکسوت سینمای ایران نیز از دیگر مردادماهی‌های سینمای ایران است.
این هنرمند فعالیتش در عرصه‌های هنری را با تئاتر آغاز کرده است و سپس وارد دوبله آثار سینمایی شد. او کار دوبله را در استدیو آزیر فیلم شروع کرد و به گفته خودش از جمله افرادی است که دوبله را به صورت خودآموخته انجام داده است و در طول دوران کاری‌اش بیشتر آثار سینمایی خارجی را دوبله کرده و کمتر به جای شخصیت‌های ایرانی صحبت کرده است.
او علاوه بر گویندگی به جای شخصیت‌هایی چون کری گرانت (معما، بابا غاز، دستگیر کردن دزد)، رکس هریسون (بانوی زیبای من، ظرف عسل، دکتر دولیتل)، آلک گینس (دکتر ژیواگو)، سانجیو کومار (شعله)، پیتر اوتول (شب ژنرال‌ها)، آنتونی هاپکینز (شیر در زمستان)، جوزف کاتن (آخرین غروب)، ویتوریو دسیکا (وداع با اسلحه)، جک پالانس (حرفه‌ای‌ها)، امیلیو فرناندز (این گروه خشن)، استروتر مارتین (این گروه خشن، حماسه گیبل هوک)، دیوید وارنر (حماسه کیبل هوک)، کریستوفر پلامر (آوای موسیقی)، مایکل جی. پولارد (بانی و کلاید)، ترنس هیل (پرواز به میامی و دوپلیس زبل دوبله دوم)، بورگس مریدیت (راکی)، لی ماروین (روز بد در بلک راک)، درک جاکوبی و بیلی کریستال (هملت)، دیوید نیون (کازینو رویال) مدیر دوبلاژ و همچنین مترجم بسیاری دیگر از آثار سینمایی خارجی هم بوده است.
از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به گویندگی حرفه‌ای آنونس فیلمهای سینمایی اشاره کرد که برای نخستین بار آن را به صورت هنری و حرفه‌ای، با ادبیات ویژه‌ای مرسوم کرد. او همچنین روزنامه‌نگار و منتقد دوبله فیلم و اولین کسی است که نقد دوبله را به صورت جدی در مطبوعات آغاز کرد.
حسن حسندوست ۱۳۳۷/ تدوینگر
حسن حسندوست متولد مرداد ماه سال ۱۳۳۷ در تهران از تدوینگران با سابقه سینمای ایران است. او در طول دوران کاری‌اش علاوه بر تدوین آثار بسیاری در سینمای ایران که نزدیک به ۷۰ اثر می‌رسد، در واحد تدوین صداوسیما و کانون پرورش فکری هم نیز فعالیت داشته.
او تدوین در سینما را با فیلم «شهر موشها» به کارگردانی سینمایی محمدعلی طالبی و کارگردانی عروسکی مرضیه برومند آغاز کرد و به این ترتیب از اوایل دهه ۶۰ تدوینگر آثار سینمایی شد. او تدوین فیلمهای ماندگاری در سینمای ایران مانند «هامون» داریوش مهرجویی، «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی، «آواز گنجشک‌ها»، «تولد یک پروانه» و... را بر عهده داشته که در نهایت تدوین این آثار جوایز و موفقیت‌هایی را برای او به ارمغان آورد.
او همچنین چندین بار کاندیدای دریافت جایزه هم شده است. از جمله آخرین آثاری که حسندوست تدوین آنها را برعهده داشته می‌توان از «کار کثیف »، « پایان رویاها »، «فراری»، «تابو»، «جامه دران»، «اشباح »، «برف »،«دامنه های سفید »، «خرس »، «یک سطر واقعیت »، «آقا یوسف »، «باد و مه »، «آسمان محبوب »، «کیفر »، «یه حبه قند »، «پستچی سه بار در نمی زند »، «کارناوال مرگ »، «آواز گنجشک ها »، «دیوار »، «پسران آجری » و...نام برد.
او که ترجمه کتابی با عنوان «تدوینگر از نگاه تدوینگر» به نویسندگی گابریلا اولدهام را نیز انجام داده، اکنون بازرس مجمع عمومی عادی انجمن صنفی تدوینگران سینما است.
ملک جهان خزاعی ۱۳۲۸/ طراح صحنه و لباس
ملک جهان خزاعی از طراحان صحنه و لباس پیشکسوت سینما و تئاتر است که در مردادماه سال ۱۳۲۸ در تربت حیدریه متولد شد.
او که دارای مدرک کارشناسی نقاشی و مجسمه سازی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه لندن و کارشناسی ارشد مدیریت هنری از افلید یونیورسیتی کالج لندن است فعالیت هنری خود را در انگلستان با طراحی صحنه و لباس آغاز کرد. از اولین کارهای او در ایران و در عرصه سینما از فیلم «شازده احتجاب» فرمان آرا یاد میشود
درکارنامه کاری این هنرمند طراحی صحنه و لباس فیلمهای بسیاری به چشم می‌خورد که از بین آنها می‌توان به «تولد یک پروانه»، «دو زن»، «نسل سوخته»، «اشک سرما»، «زمستان است» و ... اشاره کرد. او در طراحی صحنه و لباس تئاتر نیز فعالیت بسیاری داشت و با هنرمندان به نامی چون عزت الله انتظامی، داوود رشیدی و رکن الدین خسروی در بیش از ۴۵ نمایش مانند «سنگ و سرنا» (نصرت پرتوی)، «بنگاه تئاترال» (علی نصیریان)، «غروب در دیاری غریب»، «قصه ماه پنهان» و «سگی در خرمن جا» ( هرسه به کارگردانی عباس جوانمرد) کار کرد.
خزاعی علاوه بر این فعالیت‌ها نویسنده و تصویرگر دو کتاب «سنگ صبور» و «شاهزاده آهو» است که در فرانسه جایزه بهترین نویسنده و تصویرگر کتاب سال را دریافت کرد به عنوان نویسنده برگزیده انجمن زنان در فرانسه شناخته شد.
او مادر رفیع پیتز از کارگردانان ایرانی است که تا کنون چندین فیلم را در ایران و خارج از ایران ساخته است.
محمدرضا شرف‌الدین۱۳۳۷
محمدرضا شرف‌الدین از سینماگران پیشکسوت سینمای ایران است. او در سال ۱۳۳۷ در اصفهان متولد شده است و در رشته عکاسی تحصیل کرد. او در اولین تجربه حضورش در عرصه سینمایی دوربین فیلمبرداری به دست گرفت.
او از پایه‌گذاران انجمن سینمای دفاع مقدس است که ریاست این انجمن را هم تا حدود سه سال پیش برعهده داشته است.
در کارنامه کاری او تهیه کنندگی هشت فیلم سینمایی، مسئولیت جلوه‌های ویژه هفت فیلم و همچنین بازیگر، مجری طرح، مدیر تولید، سرمایه‌گذار چند اثر سینمایی هم بوده است.
آخرین اثری که او تهیه آن را برعهده داشته «دلتنگی‌های عاشقانه» است که در سال ۱۳۹۱ ساخته شد که در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد.
علی حاتمی ۱۳۲۳-۱۳۷۵/ نویسنده و فیلمساز
علی حاتمی که جمشید مشایخی او را سعدی سینمای ایران می‌نامد از فیلمسازان موثر سینمای ایران است. او بر سبک فیلمسازی بسیاری از سینماگران تاثیرگذار بوده و به طور کلی با ساخت آثاری ارزشمند به هنرمندی فراموش ناشدنی در سینمای ایران تبدیل شده است.
او فعالیت هنری خود را مانند بسیاری دیگر از هنرمندان با تئاتر و نمایشنامه نویسی آغاز کرد و بعد از اجرای چند نمایش کوچک، نمایش‌های «خاتون خورشید باف» و «دختر نارنج و ترنج» را در هفت پرده و سپس نمایشنامه‌های «چهل‌گیس»، «خاتون و شهر آفتاب و مهتاب» و «قصه حریر و مرد ماهیگیر» را می‌نویسد. نمایشنامه مدرن «آدم و حوا» یا «برج زهرمار» که مانند نقطه عطفی در کار حاتمی است، زمینه آشنایی او را با تلویزیون فراهم می‌کند.
حاتمی در ۲۵ سالگی «حسن‌کچل» را به‌صورت رنگی (نه سیاه‌وسفید که سنت فیلمهای ایرانی آن دوران است) فیلمبرداری می‌کند. این فیلم کمدی موزیکال در سال ۱۳۴۹ در ۱۵ سینما به نمایش درمی‌آید و چهارمین فیلم پرفروش میشود. او سپس فیلمهای «طوقی»، «باباشمل»، «قلندر»، «خواستگار» را میسازد. او در همان سال‌ها «ستارخان» را میسازد که قسمتی از تاریخ مشروطیت ایران را در آن به تصویر میکشد اما نمایش این فیلم با انتقاد بسیاری از مورخان و منتقدان مواجه میشود.
مجموعه تلویزیونی «صاحبقران» و فیلمهای سینمایی «سوته‌دلان»، «هزاردستان»، «حاجی واشنگتن»،«کمال‌الملک»، «جعفرخان از فرنگ برگشته» از دیگر آثار این هنرمند هستند.
از جمله کارهای ماندگار و ارزشمند علی حاتمی ساخت شهرک سینمایی غزالی است. او این شهرک را برای فیلم سینما «هزاردستان» ساخت که تاکنون فیلمهای بسیاری در این لوکیشن فیلمبرداری شده است. این شهرک امروزه یکی از بهترین و مهم‌ترین گنجینه‌های سینمایی کشور محسوب میشود.
علی حاتمی پدر لیلا حاتمی در سال ۱۳۶۸ فیلم سینمایی «مادر» و پس‌ازآن «دلشدگان» را نیز میسازد. فیلم بعدی او «ملکه‌های برفی» بود که تا مرحله تدارکات پیش می‌رود. حاتمی هم‌زمان فیلم‌نامه «آخرین پیامبر» را نیز آماده می‌کند اما قبل از آنکه تدارکات عظیم ساخت این فیلم فراهم شود، فیلم‌نامه‌ای دیگر بانام «جهان‌پهلوان تختی» را هم به نگارش در می‌آورد اما متاسفانه در میانه راه ساخت این فیلم بود که بیماری فرصت به پایان رساندن این فیلم را به او نداد و پس از فوت علی حاتمی این اثر به کارگردانی بهروز افخمی بسته شد.
علی حاتمی در آذر ۱۳۷۵بر اثر سرطان در سن ۵۲ سالگی فوت کرد و پیکرش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) به خاک سپرده شد. بر روی سنگ قبر این هنرمند نوشته شده "آیین چراغ خاموشی نیست" که این جمله یکی از دیالوگ‌های فیلم "حاجی واشنگتن" به کارگردانی اوست.
جمشید مشایخی که در کارهای بسیاری به کارگردانی او نقش آفرینی کرده، معتقد است: علی حاتمی فیلمسازی بود که با دوربین شعر می‌سرود و سبک نگارش خاصش او را از دیگر هم‌نسلانش متمایز می‌کرد.
ارسال نظر