گفت‌وگوهای آمریکا با کره شمالی چه تفاوتی با مذاکرات برجام دارد؟

رضا نصری در پاسخ به این سوال تا چه اندازه انجام مذاکرات میان دونالد ترامپ و کیم جونگ اون تحت تاثیر خروج از توافق هسته‌ای و تلاشی از سوی واشنگتن برای پر کردن خلا خروج از برجام بود؟ گفت: ماجرای برجام تنها انگیزه این مذاکرات نیست اما قطعاً نقش برجسته‌ای دارد.

علاقه ترامپ به دستیابی به یک موفقیت بین‌المللی پیش از فرارسیدن فصل انتخابات

وی با اشاره به تبعات خروج از توافق هسته‌ای برای امریکا اظهار داشت: حقیقت این است که در فضای داخلی آمریکا، ترامپ متهم است با خروج از برجام هم به رژیم بین‌المللی «عدم اشاعه» لطمه زده است؛ هم متحدان آمریکا را از خود رانده است و هم باعث شده جامعه جهانی به این نتیجه برسد که لازم است سازوکارهای جدیدی ایجاد کند تا از این پس «تحریم‌های ثانویه» آمریکا را - که یکی از مهم‌ترین حربه‌های این کشور بوده - خنثی و بی‌‌‌‌‌اثر سازد.

این کارشناس ارشد مسائل امریکا ادامه داد: در چنین فضایی، ترامپ علاقه دارد پیش از فرارسیدن فصل انتخابات، دستِ کم یک موفقیت مهم بین‌المللی در همین حوزه به نمایش بگذارد.

روش و مدل مذاکرات ترامپ چگونه است؟

نصری در پاسخ به این سوال که توافق ایده‌آل ترامپ در مذاکره با پیونگ یانگ بر چه اساس و مدلی استوار است؟ تصریح کرد: ترامپ مدعی است پنج رئیس‌جمهور پیشین آمریکا مُدل مذاکراتی غلطی پیش گرفته بودند و به همین خاطر یا موفق به انعقاد قرارداد نشدند یا فریب خوردند.

وی با بیان اینکه ترامپ مدعی است مُدل مذاکراتی او دستِ کم از دو جهت با روش رؤسای جمهور قبلی تفاوت دارد، خاطرنشان کرد: تفاوت اول اینکه روش ترامپ مبتنی بر مُدل مذاکراتی «از بالا به پایین» (یا Top down) است، حال اینکه دیگران مُدل «از پایین به بالا» (Bottom-up) را پیش گرفته بودند. یعنی اگر در روش مذاکراتی قبلی، بالاترین مقامات کشورها صرفاً در مرحلهٔ نهایی گفت‌وگوها - یعنی پس از اینکه مقامات پایین‌تر به نتیجه رسیده‌اند - برای رفع اختلافات باقی‌مانده وارد میدان می‌شدند، در روش پیشنهادی ترامپ، بالاترین مقامات از همان ابتدا - ضمن برقراری یک رابطه دوستانه شخصی - به حلاجی اختلافات می‌پردازند.

این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی افزود: تفاوت دوم اینکه روش مذاکراتی ترامپ - به زعم او - مبتنی بر سیاست «فشار حداکثری» است و مادام که طرف مقابل به صورت کامل و غیرقابل بازگشت خواسته‌های او را به اجرا نگذارد، حاضر به کاهش فشار نخواهد بود. او مدعی است این مُدل موجب می‌شود طرف مقابل «اعتبار» و «تهدید» آمریکا را جدی‌تر بگیرد و با مقاومت و مطالبات کمتری به خواسته‌های آن تن دهد.

رویکرد ترامپ در زمینه «اقدامات متقابل»، غیرمنطقی و زورگویانه‌ است

نصری در پاسخ به این سوال که دومین دیدار ترامپ و کیم جونگ اون بدون دستیابی به یک نتیجه خاص و با شکست به پایان رسید. دلیل این شکست چه بود؟ ابراز داشت: معتقدم منطقی که ترامپ در این مذاکرات پیش گرفته منطق مخدوشی است که با منافع حیاتی طرف مقابل، محاسبات امنیتی او و تاریخچه روابط دو کشور سازگاری ندارد.

وی با تاکید بر اینکه رویکرد دولت ترامپ در زمینه «اقدامات متقابل»، رویکرد غیرمنطقی و زورگویانه‌ای است که طرف مقابل به راحتی به آن تن نخواهد داد، بیان کرد: اگر به یاد داشته باشید، در مذاکرات هسته‌ای ایران، بحث «اقدامات همزمان» و «اقدامات متناظر» مطرح بود. حال اینکه در مُدل مورد نظر ترامپ توقع می‌رود کره شمالی تمام خواسته‌های آمریکا در زمینه خلع سلاح، انحلال برنامه موشکی و انحلال کامل تاسیسات هسته‌ای را یکجا برآورده کند تا سپس در ازای آن از «فشار حداکثری» کاسته شود.

ترامپ توقع دارد کره شمالی به انجام اقدامات غیرقابل بازگشت تن بدهد

حاکمان کره شمالی به ضمانت‌های امنیتی آمریکا اعتماد ندارند​

این حقوقدان بین‌المللی با بیان اینکه ترامپ توقع دارد کره شمالی - در ازای لغو تحریم (که ذاتاً امری قابل بازگشت است) - به انجام اقدامات غیرقابل بازگشت تن بدهد، یادآور شد: در قضیه برجام، ایران تنها به «محدود کردن» برخی فعالیت‌ها (و نه برچیدن زیرساخت‌های هسته‌ای خود)، آن هم به صورت موقت (و نه دائمی) تن داد و هیچ‌گونه محدودیتی نیز در زمینه برنامه‌های دفاعی و نظامی خود قبول نکرده است. حال اینکه در مورد کره شمالی دولت ترامپ اصل را بر «اقدامات دائم در ازای اقدامات بازگشت‌پذیر» قرار داده است.

نصری اضافه کرد: دولت ترامپ تصور می‌کند می‌تواند کشوری را که موشک‌ها و سلاح هسته‌ای خود را تنها عامل بازدارنده در برابر تهاجم نظامی آمریکا می‌داند، با «تهدید» و اِعمال تحریم‌هایی که موجودیت کشور را به مخاطره می‌اندازد وادار به واگذاری همان اهرم‌ بازدارنده کند! طبیعتاً، حاکمان کره شمالی نیز نه به ضمانت‌های امنیتی آمریکا اعتماد دارند و نه امنیت خود را با چنین منطقی به حراج خواهند گذاشت.

لغو قطعنامه‌ها با الگوی رفتاری آمریکا و منش اعضای شورای امنیت سازوگاری ندارد

وی در پاسخ به این سوال که چرا امریکا با درخواست کره شمالی مبنی بر تعلیق بندهایی از پنج قطعنامه شورای امنیت درباره این کشور موافقت نکرد در حالی که آنها قبلا با لغو تمامی قطعنامه‌های تحریمی ایران در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل موافقت کرده بودند؟ عنوان کرد: مورد لغو قطعنامه‌های شورای امنیت درباره ایران یک مورد استثنایی است که نه با الگوی رفتاری امریکا، نه با منش سایر اعضای دائمی شورای امنیت و نه با رویه خود این نهاد سازگاری دارد.

این کارشناس ارشد مسائل امریکا با بیان اینکه مورد ایران نه مسبوق به سابقه بوده و نه تکرار آن برای سایر کشورها به این آسانی میسر است، گفت: حقیقت این است که یکی از مهم‌ترین اهداف و اولویت‌های ایران در مذاکرات هسته‌ای خروج از زیر ضرب شورای امنیت سازمان ملل بود و به همین خاطر هم از ابتدا تیم مذاکره‌کننده وزارت امور خارجه با عزمی جدی و یک تلاش فنی بی‌‌‌نظیر، عدم عادی‌سازی پرونده کشور در شورای امنیت را به عنوان «خط قرمز» خود تعریف کرد و در آن جهت نیز گام برداشت.

ایران تنها کشوری است که بدون اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت، آنها را لغو کرد

بعید است کره شمالی استعدادی در حوزه دیپلماسی و حقوق بین‌المللی همانند ایران داشته باشد

نصری با بیان اینکه ایران تنها کشوری است که موفق شده بدون اینکه حتی یک روز قطعنامه‌های شورای امنیت را اجرا کرده باشد، کلیت آنها را - صرفاً با توسل به مذاکره - لغو کند، اظهار داشت: در اصل، نه تنها ایران موفق شد قطعنامه‌های قبلی را لغو کند، بلکه - به عنوان کشوری که در شورای امنیت عضویت ندارد و صرفاً «موضوع» رسیدگی آن بوده - حتی توانست در تدوین و نگارش قطعنامه جدید نیز ایفای نقش کند و ملاحظات و خواسته‌های خود را در سند جدید به کُرسی بنشاند.

وی ادامه داد: این دستاورد استثنایی در همان زمان هم موجب تعجب بسیاری از تحلیلگران شد و بعید است کره شمالی - ولو با وجود سلاح هسته‌ای - موفق شود چنین استعدادی در حوزه دیپلماسی و حقوق بین‌المللی از خود به نمایش بگذارد.